Ο πρώην, ο νυν και η διετία της καταστροφής

διαβατήριο για μια ξεχωριστή πολιτική καριέρα με ιδεολογική και πολιτική αφετηρία τον κεντροδεξιό χώρο. Bon viveur μέχρι τα 42 του χρόνια, χωρίς ιδιαίτερες επαγγελματικές περγαμηνές, αλλά με στρατηγική σκέψη και συγκροτημένο πολιτικό λόγο. Ο άλλος, γόνος μιας αστικής οικογένειας, πολιτικό παιδί του Ευ. Αβέρωφ, με σημαντικές «πολιτικές ρίζες» στη Δεξιά και με φιλοδοξίες που ουδέποτε έκρυψε.

Ο λόγος για τους κ. Κ. Καραμανλή και Αντ. Σαμαρά που ακολούθησαν παράλληλες πορείες και ως μόνο κοινό είχαν ότι και οι δύο αναδείχθηκαν σε ανώτατα πολιτικά αξιώματα πολύ νωρίς, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας.

Ο κ. Σαμαράς εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 1977, σε ηλικία μόλις 26 ετών και στα 38 του ορκίστηκε υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση του Τζ. Τζαννετάκη. Ο κ. Καραμανλής σε ηλικία 41 ετών εξελέγη πρόεδρος της ΝΔ και στα 48 του ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας.

Οι πολιτικοί βίοι τους ήταν παράλληλοι. Οι ζωές τους είχαν ελάχιστα κοινά σημεία. Ο ένας προτιμούσε τα στέκια της Θεσσαλονίκης και ο άλλος τις πιο κοσμικές εξόδους στα βόρεια προάστια της Αθήνας. Αλλες παρέες, διαφορετικοί πολιτικοί φίλοι, διαφορετική κουλούρα... Οπως λένε εκείνοι που γνωρίζουν και τους δύο, ούτε στο ποδόσφαιρο μπόρεσαν να... συναντηθούν. Ο κ. Σαμαράς είναι Ολυμπιακός και ο κ. Καραμανλής Παναθηναϊκός.

Ο πρώην, ο νυν και η διετία της καταστροφής

Στην πολιτική ωστόσο, όπως ακριβώς και στη ζωή, δεν μπορεί ποτέ κανείς να κάνει ασφαλείς προβλέψεις και σήμερα οι δυο τους έχουν φτάσει στο σημείο μιας ιδιόμορφης πολιτικής αλληλεξάρτησης...

Ο κ. Καραμανλής χρειάζεται τον πρωθυπουργό για να υπερασπιστεί τη διακυβέρνηση της περιόδου 2004-2009 και ο κ. Σαμαράς χρειάζεται τον κ. Καραμανλή προκειμένου να υπάρχει νηνεμία στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος...

Η πορεία των δύο πολιτικών ηγετών έπαψε να είναι παράλληλη εκεί γύρω στο 2000, όταν ο κ. Καραμανλής έβαζε «πλώρη» για την εξουσία και ο κ. Σαμαράς έπαιρνε τη δυσάρεστη για εκείνον απόφαση να τερματίσει τη λειτουργία της Πολιτικής Ανοιξης. Ηταν η στιγμή που ο κ. Σαμαράς επικοινωνεί με τον πρόεδρο της ΝΔ και του δηλώνει τη στήριξή του στις εκλογές που έρχονταν. Το αποτέλεσμα για τη ΝΔ δεν ήταν νικηφόρο και οι πρώτες εσωκομματικές γκρίνιες αρχίζουν. Ο κ. Σαμαράς στέκεται στο πλευρό του κ. Καραμανλή...

Στο 2004 πράττει το ίδιο, αλλά η πόρτα της ΝΔ παραμένει «κλειστή» για εκείνον, καθώς η οικογένεια Μητσοτάκη θέτει veto και ο κ. Καραμανλής δεν θέλει να ανοίξει ένα σοβαρό εσωκομματικό μέτωπο στην πορεία προς τις κάλπες.

Στην ομιλία του στην Καλαμάτα ωστόσο, λίγο πριν ανεβεί στο βήμα, δέχεται την επίσκεψη του κ. Σαμαρά και με τη λέξη «ευχαριστώ» του ανταποδίδει τη στήριξη, υποσχόμενος -εμμέσως- ότι δεν θα το ξεχάσει. Πράγματι, λίγους μήνες αργότερα στις ευρωεκλογές του 2004 τοποθετεί τον κ. Σαμαρά στη δεύτερη θέση (κάτω από τον κ. Ιω. Βαρβιτσιώτη) στη λίστα του κόμματος, μια κίνηση που σηματοδοτεί με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο την επιστροφή του Μεσσήνιου πολιτικού στη ΝΔ μετά την «περιπέτεια» της ΠΟΛΑΝ.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο κ. Καραμανλής ξεπέρασε το veto της κυρίας Μπακογιάννη με την υπόσχεση ότι σύντομα θα της ανέθετε το υπουργείο Εξωτερικών, διαδεχόμενη τον κ. Π. Μολυβιάτη. Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ακόμη και σήμερα ότι η οικογένεια Μητσοτάκη υποτίμησε την επιστροφή Σαμαρά, καθώς θεωρούσε τότε τον κ. Δημ. Αβραμόπουλο ως τον βασικό της εσωκομματικό αντίπαλο, όταν θα ολοκληρωνόταν η «περίοδος Καραμανλή» στη ΝΔ...

Tα δώρα

Το δεύτερο «δώρο» του τότε πρωθυπουργού στον κ. Σαμαρά ήρθε τρία χρόνια αργότερα. Από την... εξορία των Βρυξελλών τον «φέρνει» στο εθνικό Κοινοβούλιο, τοποθετώντας τον στην εκλογική λίστα της ΝΔ στη Μεσσηνία. Ο κ. Σαμαράς οργανώνεται ξανά πολιτικά στο κόμμα που «γεννήθηκε», στηρίζει τον πρωθυπουργό και περιμένει το τρίτο δώρο...

Αυτό έρχεται τον Γενάρη του 2009. Στον τελευταίο ανασχηματισμό του ο τότε πρωθυπουργός ορίζει τον Μεσσήνιο πολιτικό υπουργό Πολιτισμού. Μια θέση που πολλοί ζήλευαν, με δεδομένο ότι οι εκλογές δεν θα αργούσαν και το συγκεκριμένο υπουργείο θεωρείται πολιτικά ασφαλές, αφού ούτε συγκρούσεις σημαντικές έχει ούτε περικοπές εκείνη την περίοδο έκανε... Προχωρεί στα εγκαίνια του Μουσείου της Ακρόπολης, μένει -ασχολούμενος αποκλειστικά με τα θέματα του υπουργείου του- «εκτός κάδρου» όταν η φθορά της κυβέρνησης Καραμανλή αρχίζει να αποκτά φρενήρεις ρυθμούς και την κρίσιμη ώρα επιλέγει τη διαφοροποίηση.

Σε δηλώσεις του σε ραδιοφωνικό σταθμό της Μεσσηνίας παίρνει θέση τασσόμενος κατά των πρόωρων εκλογών που σχεδίαζε παρασκηνιακά τότε ο κ. Καραμανλής. Η δήλωσή του αυτή θα τον βοηθήσει αποφασιστικά στην «κούρσα» για την ηγεσία της ΝΔ, που ξεκίνησε ουσιαστικά από το ίδιο βράδυ της 4ης Οκτωβρίου του 2009...

Εκείνη την περίοδο ο κ. Καραμανλής δηλώνει προς πάσα κατεύθυνση ότι θα παραμείνει αυστηρά ουδέτερος. Αποφεύγει τις δηλώσεις και ασχολείται μόνο με τα διαδικαστικά ζητήματα της διαδοχής του. Δεν κρύβει ότι... βιάζεται να παραδώσει την ηγεσία. Ολο το «σύστημα Καραμανλή» όμως με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τάσσεται στο πλευρό της υποψηφιότητας Σαμαρά. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο κ. Βαγγ. Αντώναρος...

Η ευαίσθητη ισορροπία που χαρακτήριζε και χαρακτηρίζει τις σχέσεις των δύο ανδρών δοκιμάστηκε και τον Απρίλιο του 2011. Η δήλωση του τότε εκπροσώπου της ΝΔ κ. Γ. Μιχελάκη ότι «ήταν καταστροφική για την εικόνα της χώρας η επιλογή της απογραφής» προκάλεσε την οργή του κ. Καραμανλή. Αμέσως τα στελέχη του κόμματος έσπευσαν να διευκρινίσουν ότι το σχόλιο δεν αφορούσε τον πρώην πρωθυπουργό, αλλά τον πρώην υπουργό κ. Γ. Αλογοσκούφη.

Με την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης οι σχέσεις των δύο γίνονται και πάλι σχετικά αδιάφορες. «Μακριά κι αγαπημένοι», όπως χαρακτηριστικά λένε βουλευτές που συνομιλούν και με τους δύο... Ωστόσο, αυτή ακριβώς η... αδιαφορία δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Το νέο crash test στις σχέσεις των δύο αφορούσε τη λίστα Λαγκάρντ και την πρόταση για την παραπομπή του κ. Γ. Παπανδρέου. Ο κ. Σαμαράς συμφωνεί με τον κ. Βενιζέλο να μην ψηφίσει υπέρ του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Δίνει το μήνυμα πηγαίνοντας μόνο στη μία κάλπη, που αφορούσε την πρόταση της πλειοψηφίας για την παραπομπή του κ. Παπακωνσταντίνου.

Ο κ. Καραμανλής όμως, όπως και πολλοί βουλευτές που ανήκουν στο λεγόμενο «καραμανλικό μπλοκ», ψηφίζει σε όλες. Οι σημαντικές διαρροές που παρατηρούνται στην κάλπη για τον κ. Παπανδρέου οδηγούν στην ερμηνεία ότι ο πρώην πρωθυπουργός δεν του συγχώρεσε ποτέ ότι στράφηκε εναντίον του και ότι επιχείρησε να του πλήξει την ηθική και πολιτική του υπόσταση. Σε εσωκομματικό επίπεδο ήταν σαφές ότι ο κ. Καραμανλής ακολούθησε τον δικό του δρόμο και όχι αυτόν που υπέδειξε χαλαρά ο κ. Σαμαράς...

Το θέμα πάντως που διαρκώς θα κρίνει τις σχέσεις των δύο ανδρών δεν θα είναι άλλο από το έργο της διακυβέρνησης Καραμανλή. Ο βαθμός στήριξης από τον κ. Σαμαρά των επιλογών που έγιναν την περίοδο 2004-2009 θα καθορίσει εν πολλοίς και το επίπεδο των σχέσεών τους. Κι αυτό γιατί από τα μέσα της δεκαετίας του '70 που είχαν την πρώτη γνωριμία μέχρι και σήμερα, τη σχέση των κ. Σαμαρά και Καραμανλή τη χαρακτηρίζει η ισορροπία, που αγγίζει ενίοτε τα όρια της επιφύλαξης ή ακόμη και της καχυποψίας. Δεν θεωρούνται στενοί πολιτικοί φίλοι, ούτε είναι τακτικοί συνομιλητές. Το βέβαιο είναι πάντως ότι ο ένας «χρωστά» στον άλλον και ότι ο ένας χρειάζεται τον άλλον...

Γιάννης Σαραντάκος

www.ethnos.gr