ρώτησε: «Πώς οι Γερμανοί ανέχονταν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που έφτιαχνε ο Χίτλερ»; Η εξέλιξη αυτού του πειράματος, που έδειξε συγκλονιστικά συμπεράσματα, έγινε μια πολύ επιτυχημένη ταινία με τίτλο «Το κύμα», σε σκηνοθεσία του Γερμανού Denis Gansel. Με τον ίδιο τίτλο, παρουσιάζεται, ως θεατρική παράσταση, στη σκηνή του θεάτρου «Χώρα» (Αμοργού 20, Κυψέλη), σε μια παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου. Μια παράσταση που κύριο αποδέκτη έχει τους εφήβους, αφού έφηβοι ήταν το πρωτογενές υλικό του καθηγητή από τη Νότιο Αμερική που ξεκίνησε το πείραμα.
Στη θέση του σκηνοθέτη, ο ηθοποιός Νίκος Αρβανίτης, με τον οποίο μιλήσαμε λίγο πριν από τη γενική πρόβα. Πώς λειτουργεί διαπαιδαγωγητικά «Το κύμα» στους πολίτες της επόμενης γενιάς, τους εφήβους; «Ο φασισμός δεν είναι κάτι που εμφανίστηκε μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο και ξεμπερδέψαμε. Δεν είναι κάτι που το εξετάζουμε ως απομακρυσμένο και παλιό, αλλά κάτι που είναι πάντα δίπλα μας. Θέλουμε να είμαστε σε εγρήγορση και αυτό φυσικά αφορά την παιδεία, μέσω της διαρκούς αναζωογόνησης της ιστορικής μνήμης, ώστε να μπορούμε να διακρίνουμε πού και πώς θα εμφανιστεί σήμερα κάτι ανάλογο», λέει ο Νίκος Αρβανίτης. Και φαίνεται ότι οι σημερινοί έφηβοι ενδιαφέρονται πάρα πολύ, αφού τουλάχιστον 6.500 μαθητές λυκείων έχουν ήδη κλείσει για να δουν την παράσταση. Και «η ενημέρωσή μου δεν είναι της περασμένης εβδομάδας», επισημαίνει ο Νίκος Αρβανίτης.
Τον ρωτάω να μας εξηγήσει πώς ακριβώς εξελίχθηκε εκείνο το πείραμα: «Αρχικά ο δάσκαλος έβαλε τους μαθητές να γίνουν οι ίδιοι "δύναμη εξουσίας" έχοντας απέναντι ανθρώπους που αν δεν έχουν τον νου τους μπορεί να παρασυρθούν από πολλά. Και ο ίδιος ο δάσκαλος αντιμετώπισε νοητικές διαταραχές, γοητευμένος από τη δύναμη που μπορούσε να ασκήσει. Ξέρετε, ο φασισμός δεν εμφανίζεται ποτέ λέγοντας ότι θα φτιάξει στρατόπεδα συγκέντρωσης. Εχουμε, λοιπόν, μια ομάδα αθώων παιδιών, σε μια κρίσιμη ηλικία, που θέλει να ανήκει σε μια ομάδα. Αν το αντιληφθεί αυτό κάποιος, ο κίνδυνος να χαθεί η ατομικότητα του καθενός είναι πολύ μεγάλος. Είναι ένα έργο που ασχολείται με τη μετατροπή μιας ελεύθερης ομάδας σε μια φασιστική ομάδα», λέει.
Πόσο εύκολο ήταν να γίνει θέατρο όλη αυτή η διαδικασία; «Ηταν πολύ εύκολο, γιατί από μόνο του το πείραμα έχει μια έντονη θεατρικότητα. Ο φασισμός, επίσης, έχει μια έντονη "θεατρικότητα"».
Μέσα από την υποκριτική
Ο Νίκος Αρβανίτης, επαγγελματίας ηθοποιός με πολλούς επιτυχημένους ρόλους στο ενεργητικό του, δεν κρύβει ότι σ' ένα οργανωμένο θέατρο, στην ουσία αυτή είναι η πρώτη του σκηνοθεσία, αν και έχει δώσει διαπιστευτήρια στο Φεστιβάλ Αθηνών. «Αλλά με ιντριγκάρει πάρα πολύ», λέει. «Και τη σκηνοθεσία τη βλέπω μέσα από την υποκριτική, γιατί αυτές είναι οι καταβολές που έχω. Πιστεύω πάρα πολύ σ' αυτό που λένε πραγματική σκηνική δράση, μέσα από την οποία οι ηθοποιοί διαπραγματεύονται τη σχέση με τους συναδέλφους τους και με το κοινό. Και νομίζω ότι αυτό είναι που κάνει το θέατρο να μη σταματάει ποτέ, γιατί υπάρχει πάντα αυτή η ζωντανή συνάντηση. Το θέατρο αξίζει γι' αυτή τη ζωντανή εμπειρία, που είναι μοναδική και ανεπανάληπτη, κάθε βράδυ».
www.kathimerini.gr
