Για τέσσερις ημέρες, η καρδιά του νησιού χτύπησε στον ρυθμό του Φεστιβάλ, ενώ μουσικοί, καλλιτέχνες, οργανοποιοί και κοινό έγιναν όλοι μαζί μια μεγάλη παρέα, μοιράζοντας συγκίνηση, χαρά και στιγμές που θα μας μείνουν αξέχαστες.
Με τίτλο «Ρεμπέτικο… το πολυμορφικό», η φετινή διοργάνωση ανέδειξε την πολύπλευρη φύση του ρεμπέτικου τραγουδιού, τις αλληλεπιδράσεις του με άλλα μουσικά είδη και τις καινοτόμες μορφές που γέννησε, από τα πρώτα του βήματα έως τις μέρες μας.
Το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου αποτελεί μια συνδιοργάνωση του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης και της Κυκλαδικής Εταιρείας Ανάπτυξης (ΚΕΤΑΝ) του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, μια συνεργασία που μετρά ήδη εννέα χρόνια. Το φετινό πρόγραμμα του Φεστιβάλ υπήρξε πολυδιάστατο, καθώς περιλάμβανε τέσσερις ημέρες συναυλιών με την κάθε ημέρα να έχει τον δικό της ιδιαίτερο χαρακτήρα.
Η έναρξη του Φεστιβάλ μάγεψε το κοινό με δύο εξαιρετικές συναυλίες. Η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου και το σχήμα της παρουσίασαν επιλογές από τα «λυρικά» τραγούδια του ρεμπέτικου, αναδεικνύοντας την τρυφερότητα και τη μελωδικότητα του είδους. Στη συνέχεια, η Ευτυχία Πανοπούλου και οι συνεργάτες της έφεραν στη σκηνή τον πλούτο της πολυφωνίας μέσα από γνωστά ρεμπέτικα, χαρίζοντας μια μοναδική ακουστική εμπειρία.
Την επόμενη ημέρα, το μουσικό σχήμα «Άσπρα Πουλιά» ταξίδεψε το κοινό σε εξωτικούς ρυθμούς, αποδίδοντας φόρο τιμής στον πολυτάλαντο Κωστή Μπέζο και στο θρυλικό συγκρότημά του. Με χαβάγιες, κιθάρες, γιουκαλίλι και πρωτότυπες δημιουργίες, οι πέντε μουσικοί πρόσφεραν ένα ιδιαίτερο άκουσμα, ενώ στο δεύτερο μέρος παρουσίασαν ρεμπέτικα κομμάτια όπου κυριάρχησαν οι κιθάρες, ισορροπώντας ανάμεσα στην πειραιώτικη και τη μικρασιατική σχολή.
Την προτελευταία βραδιά, η νεοσύστατη Εστουδιαντίνα Κυκλάδων παρουσίασε μια αναφορά στις μεγάλες εστουδιαντίνες της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης και της Αθήνας, φέρνοντας στη σκηνή την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής, με όργανα που συνδέονται τόσο με τη λαϊκή παράδοση όσο και με άλλα μουσικά ιδιώματα. Ακολούθησε η Λαϊκή Ορχήστρα «Χριστίνα», που αποτελούμενη τόσο από επαγγελματίες όσο και ερασιτέχνες μουσικούς παρουσίασε την ενότητα «Καντάδες, Μπελκάντο και Πολυφωνία στο Ρεμπέτικο», συγκινώντας με τη δύναμη και τη φρεσκάδα της ερμηνείας τους.
Η τελευταία βραδιά αποτέλεσε ένα συγκινητικό φινάλε. Ο Βασίλης Σκούτας, ο Δημήτρης Μηταράκης και η Χαρούλα Τσαλπαρά, με τη συνοδεία των μουσικών τους, παρουσίασαν στο πρώτο μέρος ένα αφιέρωμα στον εμβληματικό συνθέτη, στιχουργό και εκτελεστή Γιώργο Μητσάκη, ενώ στο δεύτερο μέρος χάρισαν χαρακτηριστικές επιλογές από τη «χρυσή εποχή» του είδους με κύρια θεματολογία τη θάλασσα – σε συμφωνία με τον εμβληματικό χώρο του Ταρσανά της Σύρου - παρασύροντας το κοινό σε ένα μουσικό ταξίδι ψυχής και μνήμης.
Παράλληλα, η Έκθεση Λαϊκών Μουσικών Οργάνων, όπως κάθε χρόνο, συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του κοινού και ανέδειξε τον πλούτο της παράδοσης και την τέχνη των οργανοποιών, με τη συμμετοχή και φέτος σπουδαίων οργανοποιών όπως ο Άδωνις Γουλιέλμος, ο Ανδρέας Δέλλιος, ο Τάσος Κατσιφής, ο Νικόλαος Λημνιώτης, ο Χρήστος Σύγγελος, ο Γιάννης Τσουλόγιαννης και ο Νίκος Φρονιμόπουλος αλλά και η Συριανή Αθανασία Μπόλια. Το κοινό για άλλη μια χρονιά είχε την ευκαιρία να δει, να ακούσει και να γνωρίσει από κοντά τα όργανα και τους δημιουργούς τους.
Στο πλαίσιο της Έκθεσης παρουσιάστηκε και η ζωγραφική έκθεση της Νικολέττας Διόλη με τίτλο «Οι δικοί μου Άγιοι του ρεμπέτικου – Οι δικές μου αρχόντισσες του Ρεμπέτικου». Η ζωγράφος στην παράλληλη αυτή έκθεση επιχείρησε να αποτυπώσει, μέσα από μια σειρά προσωπογραφιών, την πνευματικότητα και την απλότητα του ρεμπέτικου κόσμου. Η κάθε προσωπογραφία ξεχωριστή, αλλά όλες μαζί είχαν κάτι κοινό, την ανάδειξη της αφοσίωσης και της αγάπης για αυτό το ιδιαίτερο μουσικό είδος που παραμένει ζωντανό και ανεξίτηλο έως σήμερα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και το Μουσικό Εργαστήρι που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 30 Αυγούστου στη συνεδριακή αίθουσα «Βαλμά» του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, με εισηγητές τους μουσικούς του σχήματος «Άσπρα Πουλιά», οι οποίοι προσέφεραν στους συμμετέχοντες τη δυνατότητα να γνωρίσουν από κοντά τη δομή και το «στήσιμο» ενός λαϊκού τραγουδιού, με τη ρυθμική του βάση, τα μελωδικά και φωνητικά του μέρη.
Το ρεμπέτικο έχει καταχωρηθεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2015, στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO το 2017, ενώ το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη» έχει καταχωρηθεί στο Ευρετήριο Ευρωπαϊκών Φεστιβάλ festivalfinder.eu και έχει λάβει το EFFE LABEL.
Η θερμή συμμετοχή του κοινού, που γέμισε κάθε χώρο εκδήλωσης με τραγούδι, χορό και ζεστό χειροκρότημα, αποτέλεσε για άλλη μια φορά την ψυχή του Φεστιβάλ, αποδεικνύοντας ότι το ρεμπέτικο παραμένει ζωντανό, διαχρονικό και βαθιά συνδεδεμένο με την ταυτότητα του τόπου μας.
Με την ολοκλήρωση της φετινής διοργάνωσης, δίνουμε από τώρα ραντεβού το 2026, για το 10ο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου, συνεχίζοντας να κρατάμε ζωντανή την παράδοση, να τιμάμε το παρελθόν και να δημιουργούμε νέες γέφυρες με το μέλλον.
