«Η Ευρώπη όσο κι αν φαίνεται παράξενο» σύμφωνα με τoν καθηγητή Κοινωνικής Ψυχιατρικής του Παντείου Πανεπιστημίου και επιστημονικό διευθυντή της ΕΠΑΨΥ κ. Στέλιο Στυλιανίδη που μίλησε στο psts.gr «δεν έχει τα μάτια της στραμμένα επάνω μας μόνο σε επίπεδο διαπραγμάτευσης για το μνημόνιο, τι θα γίνει με την έξοδο απ' το μνημόνιο, τη βιωσιμότητα της οικονομίας κτλ. H επιστημονική Ευρώπη έχει στραμμένα τα μάτια της και σ' αυτήν την προσπάθεια που αφορά τις ψυχιατρικές διαταραχές γιατί τους ενδιαφέρει να δούνε πώς με δικούς μας πόρους, που είναι ελάχιστοι, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε τις τοπικές κοινωνίες για να εντοπίσουμε προβλήματα δημόσιας ψυχικής υγείας που σε άλλες χώρες όπως η Νορβηγία ξοδεύονται εκατομμύρια ευρώ ετησίως».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) του Πανεπιστημίου Αθηνών η κλινική κατάθλιψη που χρήζει άμεσης θεραπείας και φροντίδας ανέρχεται τον Οκτώβριο του 2014 στο ποσοστό του 12,3% του ελληνικού πληθυσμού από 3,3% το 2008. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν σύμφωνα με την έρευνα ότι περίπου 12 στους 100 κατοίκους της χώρας βρέθηκαν να πληρούν τα κλινικά κριτήρια της μείζονος κατάθλιψης.
Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε στην Πάρο με μεγάλη επιτυχία η πρώτη παρουσίαση του προγράμματος «Πολίτες Ενάντια στην Κατάθλιψη» που συνδιοργανώνουν η Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ), η Ελληνική Εταιρεία Διαταραχών Διάθεσης (ΜΑΖΙ) και το Ψυχιατρικό Κέντρο Salten (Νορβηγία). Μεγάλη η συμμετοχή και η προσέλευση των κατοίκων του νησιού, αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκπροσώπων του Κέντρου Υγείας και άλλων φορέων. Η δράση αφορούσε στην Αυτοβοήθεια, Δικτύωση και Θεραπευτική Υποστήριξη, στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης σε νησιωτικές και αστικές περιοχές.
Ειδικότερα το πρόγραμμα στοχεύει στη δημιουργία ενός μοντέλου υποστήριξης για την κατάθλιψη με την ενεργή και ουσιαστική συμμετοχή των ατόμων που πάσχουν. Βασικός σκοπός της είναι η εκπαίδευση ατόμων με προβλήματα κατάθλιψης στην οργάνωση ομάδων αυτοβοήθειας. Όπως επισημαίνει ο κ. Στέλιος Στυλιανίδης , επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος: «Αυτό που είναι σημαντικό και καινοτομία για την Πάρο είναι ότι για πρώτη φορά σε απομονωμένη τοπική κοινωνία με την ευρύτερη έννοια των νησιωτικών περιοχών, άτομα με πρόβλημα ψυχικής υγείας έχουν συγκροτηθεί σε Ομάδα Αυτοβοήθειας που λέγεται Κοινωνική Λέσχη «Φοίνικας».
Τα μέλη της Ομάδας συμμετείχαν στην παρουσίαση του προγράμματος και συγκλόνισαν με τα βιώματα αλλά και τις μαρτυρίες τους τις οποίες αντάλλαξαν απλόχερα με όλους τους συμμετέχοντες. Διαπιστώσαμε κι εγώ και οι συνεργάτες μου ότι αυτό το έδαφος στην Πάρο είναι δυνατό. Και σε επίπεδο Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας που δραστηριοποιείται τα τελευταία 11 χρόνια στο νησί έχουμε βάσιμους λόγους να πιστεύουμε ότι το στίγμα, η ντροπή και η σιωπή υποχωρούν έτσι ώστε όταν υπάρχει κοινωνική οδύνη ή όταν υπάρχει ψυχιατρικό πρόβλημα να μπορεί να εκφράζεται προς τα έξω και να αποτελεί αντικείμενο αιτήματος προς τους ειδικούς.
Η φιλοσοφία και η θέση που πέρασε κι έγινε αποδεκτή απ' όλους τους συμμετέχοντες της ημερίδας είναι ότι η ψυχική υγεία είναι υπόθεση όλων δεν είναι μόνο υπόθεση των ειδικών. Στην προαγωγή της Ψυχικής Υγείας πρέπει να συμμετέχει ολόκληρη η κοινότητα με επίκεντρο τα άτομα που έχουν ειδικό πρόβλημα ψυχιατρικό.
Το «Πρόγραμμα Πολίτες Ενάντια στην Κατάθλιψη» είναι πρόγραμμα επένδυσης στην υγεία κι όχι επένδυσης στην αρρώστια. Αν τα φάρμακα και η δομημένη ψυχοθεραπεία εκεί όπου χρειάζεται, δεν συμπληρωθεί από τέτοιου τύπου δράσεις που προάγουν το κοινωνικό δίκτυο , την αλληλεγγύη και την αλληλοϋποστήριξη μεταξύ των ατόμων που έχουν κοινό πρόβλημα τότε είναι περίπου κενό γράμμα».
«Στόχος μας είναι οι Ομάδες Αυτοβοήθειας που θα συσταθούν και ξεκινάμε από Πάρο και Αντίπαρο να οργανωθούν και να δράσουν σαν πολλαπλασιαστής, σαν χιονοστιβάδα ενεργοποιώντας τη συμμετοχή των πολιτών.
Τη στιγμή που οι υπάρχουσες δομές ψυχικής υγείας δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων που έχουν ανάγκη αυτό που προτείνω είναι κάτι που λένε οι Εγγλέζοι cost-effective που σημαίνει ότι με όρους κόστους αποτελεσματικότητας στοιχίζει πολύ λίγα χρήματα. Είναι μόνο η εκπαίδευση των πρώην ασθενών που θα είναι συντονιστές, ενδυναμωτές, εμψυχωτές αυτών των Ομάδων και με σωστή καθοδήγηση μπορεί να αναπαράγεται επ' άπειρων σε κάθε τοπική κοινωνία».
Στις νησιωτικές περιοχές έχουμε περισσότερα συμπτώματα κατάθλιψης;
«Όχι, θα έλεγα όμως ότι στις τοπικές κοινωνίες και ειδικά στις νησιωτικές περιοχές η κατάθλιψη συσκοτίζεται διότι αποτελεί κι αυτή αντικείμενο ντροπής, στιγματισμού και αυτό-στιγματισμού. Οι γυναίκες μιλούν πολύ ευκολότερα απ' τους άντρες για την κατάθλιψη. Οι άντρες το εκφράζουν ακριβώς στον αντίποδα. Παρόλο που πάσχουν από κατάθλιψη, αυτή εκφράζεται μέσα από επιθετικότητα, ευερέθιστη συμπεριφορά και δυσθυμία, ακεφιά και κυρίως κι αυτό το είδαμε και στην Πάρο, με κατάχρηση αλκοόλ. Αυτό που κυριαρχεί στα αιτήματα των ανδρών που δεν θέλουν να παραδεχτούν την κατάθλιψη είναι κάποια ψυχοσωματικά ενοχλήματα. Στις γυναίκες είναι διαφορετικά τα πράγματα ξεκινούν από βιώματα καταθλιπτικά, λύπης και παρουσιάζουν ψυχοσωματικά προβλήματα μέσα από απελπισία που περνάει και στη λειτουργία όλης της οικογένειας. Άρα η προαγωγή Ψυχικής Υγείας είναι κι ένας προσθετικός παράγοντας, όχι μόνο ευρύτερα για την κοινωνική συνοχή αλλά για τη συνοχή της ίδιας της ελληνικής οικογένειας. Μιλάω για τις νησιωτικές οικογένειες που δοκιμάζονται κι αυτές από την κρίση, όχι όλες, αλλά πιστέψτε με πολλές».
Η κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε καταθλιπτικές διαταραχές;
«Είναι ο απόλυτος φαύλος κύκλος. Όταν κάποιος αισθάνεται καταθλιπτικός και πνίγει τη λύπη του μέσα από αλκοόλ αυτό τροφοδοτεί την κατάθλιψη. Φαύλος κύκλος είναι επίσης κάποιος να ντρέπεται να το πει. Έτσι ενισχύεται η σοβαρότητα των συμπτωμάτων της κατάθλιψης. Μιλάω πια για σοβαρό καταθλιπτικό επεισόδιο. Είναι αυτό που τον απομονώνει απ' τη δουλειά, απ' τους φίλους, αποσύρεται κοινωνικά και με αυτό τον τρόπο αυτό-στιγματίζεται διότι δε μετέχει στις συνήθεις δραστηριότητες π.χ. παρέα, για ένα κοινωνικό ποτό, δε μιλάω για αλκοολισμό. Μιλάω για συμμετοχή σε δραστηριότητες αθλητικές ή κοινωνικές που του έδιναν μέχρι τότε στη ζωή του ικανοποίηση».
Πως σας βρίσκει κάποιος που θέλει να συμμετάσχει στις Ομάδες αυτοβοήθειας;
«Μπορεί να επικοινωνήσει με την γραμματεία της Κινητής Μονάδας Ψυχ. Υγείας ΒΑ Κυκλάδων που βρίσκεται στην Παροικία κι εξυπηρετεί όλα τα νησιά των Κυκλάδων ως ΕΠΑΨΥ. Η γραμματεία συγκεντρώνει και καταγράφει τα αιτήματα και στη συνέχεια γίνεται πρόσκληση του ενδιαφερόμενου όταν γίνει η πρώτη συνάντηση της Ομάδας Αυτοβοήθειας στην Πάρο».
Τηλ. επικοινωνίας ΕΠΑΨΥ.: 22840 22011, 22840 24911. Fax.: 22840 24911
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
