Η οριακή έγκριση του ψηφίσματος, με μόλις 92 ψήφους υπέρ της πλειοψηφίας, έναντι 89 της αντιπολίτευσης, επισκίασε την ολοκλήρωση των εργασιών με πρωτοφανείς εντάσεις κατά τη διαδικασία της ψηφοφορίας. Όπως επισημαίνουν όσοι παρακολουθούν για δεκαετίες εργασίες αυτοδιοικητικών συνεδρίων, πρόκειται για ένα γεγονός το οποίο δείχνει ότι για λάθος λόγους οι ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί είναι εύθραυστες.
Οι δήμαρχοι αισθάνονται ότι δεν ικανοποιούνται ή καθυστερούν να επιλυθούν τα αιτήματά τους από την κυβέρνηση. Από την άλλη, τα κυβερνητικά στελέχη με κάθε ευκαιρία επισημαίνουν ότι πρωταρχικός στόχος είναι η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και η ασφάλεια των πολιτών. Ως παράδειγμα φέρνουν το ζήτημα των προστίμων από τις παραβάσεις του ΚΟΚ και τον εκσυγχρονισμό του τρόπου έκδοσης πολεοδομικών αδειών. «Ο υφιστάμενος τρόπος λειτουργίας είναι αναποτελεσματικός και πρέπει να αλλάξει».
Οι δήμαρχοι έθεσαν σαφή αιτήματα, ο βασικός πυρήνας των οποίων συνοψίζεται στους παρακάτω άξονες:
Οικονομική Ενίσχυση: Ζητούν αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης (ΚΑΠ) με κατώτατο όριο τα 4,5 δισ. ευρώ στον Προϋπολογισμό του 2026, ώστε να καλυφθεί το χάσμα που έχει δημιουργηθεί από τις αυξημένες λειτουργικές δαπάνες (π.χ. ενεργειακό κόστος) και τις μειώσεις των μνημονιακών χρόνων. Υποστηρίζουν ότι δεν μπορούν να είναι βιώσιμοι όταν οι δαπάνες τους έχουν αυξηθεί πάνω από 1,5 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019, ενώ η επιπλέον χρηματοδότηση υπολείπεται.
Θεσμική αναβάθμιση και αποκέντρωση: Απαιτούν διαχωρισμό αρμοδιοτήτων μεταξύ κράτους και δήμων, ώστε να είναι ουσιαστικοί συνδιαμορφωτές του σχεδιασμού, όπως προβλέπεται στα άρθρα 101 και 102 του Συντάγματος.
Προσωπικό και γραφειοκρατία: Επισημαίνουν την ανάγκη ενίσχυσης των δημοτικών υπηρεσιών με νέο προσωπικό και την απλούστευση των διαδικασιών, καθώς η γραφειοκρατία φρενάρει την υλοποίηση σημαντικών έργων.
Διαχρονικά οι δήμαρχοι επισημαίνουν: «Δεν ζητάμε προνόμια, αλλά τον σεβασμό και τους πόρους που δικαιούμαστε».
Από την πλευρά της η κυβέρνηση προσήλθε στον διάλογο με ρεαλισμό και με την ξεκάθαρη θέση ότι «δεν είναι καιρός για καταγγελίες, αλλά για λύσεις». Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στις τοποθετήσεις όλων των κυβερνητικών στελεχών που συμμετείχαν στις εργασίες του Συνεδρίου (υπουργός Εσωτερικών, Θ. Λιβάνιος, υφυπουργοί Β. Σπανάκης, Β. Χαραλαμπογιάννη, υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δ. Παπαστεργίου, κ.ά.). Μεταξύ άλλων, οι απαντήσεις που έδωσαν επικεντρώθηκαν στα εξής:
Δημοσιονομικό πλαίσιο και χρηματοδότηση: Αναγνωρίστηκε ότι το 2025 θα είναι χρονιά σημαντικής ενίσχυσης και ότι κονδύλια έχουν εξασφαλιστεί (π.χ. αυξήσεις ΚΑΠ, λειτουργικά σχολείων, κάλυψη μισθολογικών αυξήσεων). Ωστόσο, τονίστηκε ότι το δημοσιονομικό πλαίσιο είναι ασφυκτικό και δεν αφήνει περιθώρια για αυξήσεις της τάξης των 4,5 δισ. ευρώ που ζητούν οι δήμοι.
Προσλήψεις και ψηφιακός μετασχηματισμός: Η κυβέρνηση έκανε λόγο για μεγάλη πρόοδο στις προσλήψεις (19.000 θέσεις από το 2019) και παρουσίασε πρωτοβουλίες για τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό (π.χ. ενιαία πλατφόρμα κλήσεων), που στοχεύουν στη μείωση της γραφειοκρατίας και στην αύξηση της αποτελεσματικότητας.
Αυστηρή κριτική: Ο υπουργός, Θ. Λιβάνιος, έθεσε και τους όρους της συνεργασίας, στρέφοντας ουσιαστικά το βλέμμα στους ίδιους τους δήμους: «Δεν εισπράττουν οι δήμοι τα ανταποδοτικά έσοδα που μπορούν, ούτε ολοκληρώνουν τα έργα για τα οποία έχουν εγκρίσεις». Το μήνυμα είναι σαφές: Η κυβέρνηση δηλώνει ότι ανοίγει δρόμους και χρηματοδοτεί, αλλά η αξιολόγηση και η αποτελεσματική εκτέλεση έργων καθίστανται προϋπόθεση.
Οπως υποστηρίζουν τα αυτοδιοικητικά στελέχη, «η Αυτοδιοίκηση δεν υπήρξε ποτέ η μεγάλη αγάπη των κυβερνήσεων, οι οποίες διακομματικά υπονόμευσαν την οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ και τους μετέτρεψαν σε «εκτελεστικά όργανα» της Κεντρικής Διοίκησης. Από την άλλη, πλευρά επικρατεί η άποψη ότι «και οι αυτοδιοικητικοί φέρουν τις ευθύνες τους. Οι αιτιάσεις της κυβέρνησης για ανεπαρκή είσπραξη ανταποδοτικών τελών και καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση έργων αποτελούν βάσιμα σημεία αρνητικής κρητικής».
Η δύσκολη επόμενη μέρα
Η οριακή ψηφοφορία, που παρ’ ολίγον να τινάξει στον αέρα το Συνέδριο της ΚΕΔΕ, δείχνει ότι η εσωτερική ενότητα των δημάρχων δεν είναι δεδομένη, γεγονός που αποδυναμώνει τη διεκδικητική τους φωνή απέναντι στην κυβέρνηση.Η επόμενη μέρα θα είναι κρίσιμη. Οι δήμαρχοι, σύμφωνα με το κείμενο ψηφίσματος, αποφάσισαν κινητοποιήσεις αν δεν εισακουστούν (π.χ. συμβολικό κλείσιμο δημαρχείων).
Από την άλλη, δεν είναι λίγα τα κυβερνητικά στελέχη που υποστηρίζουν ότι πολλοί αιρετοί δεν αντιμετωπίζουν με τη δέουσα σοβαρότητα τον ρόλο τους. «Μπορεί η αίθουσα κατά την έναρξη του Συνεδρίου να ήταν ασφυκτικά γεμάτη, αλλά όλο το επόμενο διάστημα οι ομιλητές απευθύνονταν σε 10 με 20 συνέδρους. Οι υπόλοιποι πού ήταν αλήθεια;». Ισως το στοίχημα θα πρέπει να είναι προς την κατεύθυνση «ισχυροί, βιώσιμοι και παραγωγικοί δήμοι προς όφελος των πολιτών».
Φωτό: Στιγμιότυπο από την πρώτη ημέρα του 14ου ετήσιου τακτικού συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), στην Αλεξανδρούπολη. Οι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συζήτησαν μεταξύ άλλων για τα οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, για το περιβάλλον, την ενέργεια, τα απορρίμματα, την διαχείριση των υδάτων, για την χωροταξία, την νησιωτικότητα - ορεινότητα και την τουριστική ανάπτυξη κ.α Σάββατο 8 Νοεμβρίου 2025 (ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΟΥΤΡΑ/TOKLIK.GR/EUROKINISSI)
