Παρά το ενιαίο μήνυμα περί «αναλογικής» και «συντονισμένης» απάντησης από τους υπουργούς Εμπορίου της ΕΕ, στη συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο, οι εσωτερικές διαφωνίες για την αντίδραση στα νέα αμερικανικά μέτρα καθιστούν δύσκολη μια συνολική στρατηγική.
Καρότο και μαστίγιο
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε από τις Βρυξέλλες ότι η Ένωση επιδιώκει πρώτα διάλογο. Όπως ανακοίνωσε, η ΕΕ προτείνει ένα σχέδιο «μηδενικών δασμών» για τα βιομηχανικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων, των φαρμάκων, των χημικών, των πλαστικών και των μηχανημάτων. Ένα μέτρο που θεωρείται εύκολα αποδεκτό, καθώς οι διατλαντικοί δασμοί σε αυτά τα προϊόντα είναι ήδη χαμηλοί.
Αυτό είναι το καρότο -Και είναι ένα σχετικά εύκολο καρότο, δεδομένου ότι οι διατλαντικοί βιομηχανικοί δασμοί παραδοσιακά είναι χαμηλοί, σχολιάζει το Politico. Όσον αφορά το μαστίγιο, η ΕΕ θέλει να δημιουργήσει την εντύπωση ότι διαπραγματεύεται από θέση ισχύος (ενώ ελπίζει πως η αναστάτωση στις χρηματοπιστωτικές αγορές που προκλήθηκε από την επίθεση Τραμπ με δασμούς θα εξαντλήσει το μαχητικό του πνεύμα). Όμως οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες διαφωνούν ως προς το ποιο ακριβώς «μαστίγιο» θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα η ΕΕ έχει στη διάθεσή της το «πυρηνικό όπλο» του Anti-Coercion Instrument (ACI) που θα εξουσιοδοτούσε την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ να πλήξει αμερικανικές υπηρεσίες όπως η τεχνολογία και οι τράπεζες.
Οι δασμοί του Τραμπ -που θα επηρεάσουν εξαγωγές της ΕΕ αξίας 380 δισεκατομμυρίων ευρώ- είναι ακριβώς το είδος του οικονομικού εκβιασμού για το οποίο σχεδιάστηκε το ACI.
Όμως, το γεγονός ότι ο «ανταποδοτικός» δασμός 20% σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα είναι επικείμενος (μαζί με τους δασμούς 25% σε χάλυβα, αλουμίνιο και αυτοκίνητα που ήδη ισχύουν), δεν σημαίνει πως το μπλοκ των «27» είναι έτοιμο να ενεργοποιήσει το «μπαζούκα» του. Η ενεργοποίησή του, όπως είπε ένας υπουργός, θα σήμαινε ότι η Ένωση εισέρχεται πραγματικά σε εμπορικό πόλεμο.
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο δημοσίευμα του Politico, οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι τα επιχειρήματα που δικαιολογούν τους δασμούς του Τραμπ είναι ξεκάθαρα εσφαλμένα -συμπεριλαμβανομένων των ισχυρισμών ότι οι φόροι προστιθέμενης αξίας, η ρύθμιση της τεχνολογίας στην ΕΕ και τα φυτοϋγειονομικά πρότυπα πρέπει να θεωρούνται μη δασμολογικά εμπόδια. Ο τύπος που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό τους είναι εξίσου παράλογος: για παράδειγμα, ο μέσος δασμός της ΕΕ για τα βιομηχανικά προϊόντα είναι μόλις 1,6%.
Ψηφοφορία για δασμούς 22,1 δισ. σε αμερικανικά προϊόντα
Την Τετάρτη (9/4) οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ θα κληθούν να ψηφίσουν για την επιβολή δασμών 25% σε ευρύ φάσμα αμερικανικών εξαγωγών, από σόγια και ρύζι, έως υφάσματα, καλλυντικά, χάλυβα και αλουμίνιο. Η συνολική αξία των προϊόντων που θα επηρεαστούν φτάνει τα 22,1 δισεκατομμύρια ευρώ, με βάση τα στοιχεία εισαγωγών της ΕΕ για το 2024 (Eurostat).
Ωστόσο, ο αρχικός κατάλογος των προϊόντων έχει περιοριστεί, ύστερα από παρασκηνιακές πιέσεις κρατών-μελών, τα οποία πέτυχαν την εξαίρεση ειδικών προϊόντων, όπως το μπέρμπον του Κεντάκι. Το γεγονός αυτό θεωρείται νίκη για χώρες όπως η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες επιδιώκουν αποκλιμάκωση.
Παρότι η σκληρή στάση απέναντι στις ΗΠΑ κερδίζει έδαφος, χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ισπανία ζητούν η ΕΕ να μην αποκλείσει κανένα εργαλείο από το οπλοστάσιό της, συμπεριλαμβανομένου του Anti-Coercion Instrument - ACI το οποίο θεωρείται η «πυρηνική επιλογή».
«Το ACI δεν αφορά μόνο δασμούς. Περιλαμβάνει και τις ψηφιακές υπηρεσίες και ένα ευρύ φάσμα εργαλείων που ξεπερνούν την τελωνειακή πολιτική», δήλωσε ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, προσερχόμενος στο συμβούλιο της Δευτέρας.
Περίπου 20% των κρατών-μελών ζητούν να χρησιμοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα μέσα από την Κομισιόν, ενώ οι περισσότερες χώρες τάσσονται υπέρ των αντιμέτρων μόνο αν καταστούν απολύτως απαραίτητα.
Η Ιρλανδία και η Ιταλία συγκρατημένες
Η Ιρλανδία και η Ιταλία, που κινδυνεύουν άμεσα λόγω της έκθεσής τους σε φαρμακευτικά και οινικά προϊόντα, εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικές. Ο Ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών και Εμπορίου, Σάιμον Χάρις, προειδοποίησε ότι η χρήση του ACI θα ήταν μια «εξαιρετική κλιμάκωση» και σημείωσε ότι αυτή τη στιγμή πρέπει να προωθείται η αποκλιμάκωση, όχι η σύγκρουση.
Παράλληλα, ο Ιταλός ΥΠΕΞ, Αντόνιο Ταγιάνι, πρότεινε αναβολή της εφαρμογής των ευρωπαϊκών αντιμέτρων για τον χάλυβα και το αλουμίνιο, από τις 15 Απριλίου στις 30 του ίδιου μήνα. Η ίδια η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, μία από τις πιο φιλοτραμπικές φωνές στην ΕΕ, εμφανίζεται διστακτική και σε άλλα μέτωπα, όπως η άμυνα και οι διατλαντικές σχέσεις. Σύμφωνα με την Corriere della Sera, αναμένεται να επισκεφθεί την Ουάσινγκτον την επόμενη εβδομάδα.
Δύσκολη η υπαναχώρηση
Η πρόωρη τοποθέτηση του «εμπορικού μπαζούκα» στο τραπέζι καθιστά δύσκολη την υπαναχώρηση, αν οι διαπραγματεύσεις με την Ουάσινγκτον οδηγηθούν σε αδιέξοδο. Την ίδια στιγμή, η Κομισιόν ετοιμάζεται να αποφασίσει εντός της εβδομάδας για πιθανή επιβολή προστίμων σε Apple και Meta, λόγω παραβιάσεων των ευρωπαϊκών κανόνων ανταγωνισμού, γεγονός που ενδέχεται να πυροδοτήσει περαιτέρω εντάσεις.
«Η προσέγγισή μας είναι σταδιακή», δήλωσε ο επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, Μάρος Σέφτσοβιτς. «Αντιδρούμε μόνο στους δασμούς για χάλυβα και αλουμίνιο, και μάλιστα με τρόπο που να αφήνει περιθώρια για διαπραγματεύσεις». Ωστόσο, όπως τόνισε, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ουσιαστική ανταπόκριση από την πλευρά των ΗΠΑ.
