Η εικόνα αυτή, γνώριμη σε κάθε επισκέπτη της Μήλου, δεν είναι απλώς ένα ακόμη όμορφο σκηνικό του Αιγαίου·είναι η ζωντανή μνήμη μιας εποχής που το νησί ζούσε στον ρυθμό των ψαράδων και της θάλασσας.
Αυτήν ακριβώς την εικόνα έρχεται να θωρακίσει η πρόσφατη Υπουργική Απόφαση του υφυπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανου Γκίκα, με την οποία χαρακτηρίζονται ως διατηρητέα πενήντα οκτώ «Σύρματα» και κτίρια συνοδείας στα Μανδράκια της Μήλου. Η απόφαση, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ (Δ/749/1-10-2025), ακολουθεί την ομόφωνη εισήγηση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Αιγαίου και αποτελεί το πρώτο θεσμικό πλαίσιο προστασίας ενός από τα πιο αυθεντικά οικιστικά σύνολα του νησιού.
Τα «Σύρματα» δεν είναι απλά κτίσματα. Είναι μονόχωρα υπόσκαφα ή ημιυπόσκαφα, χτισμένα κυριολεκτικά πάνω στο κύμα, με τον χώρο τους μελετημένο ώστε να χωρά η βάρκα τον χειμώνα. Το όνομά τους προέρχεται από το «σύρσιμο» των σκαφών μέσα και έξω από τη θάλασσα. Στα Μανδράκια σχηματίζουν μια συμπαγή ομάδα, όπου κάθε μικρό κτίσμα με τη χαρακτηριστική χρωματιστή πόρτα στέκεται πλάι στο άλλο, δημιουργώντας μια μοναδική αρχιτεκτονική σύνθεση, άρρηκτα δεμένη με το τοπίο. Πρόκειται για ένα παραθαλάσσιο οικιστικό σύνολο με ξεχωριστή πολιτιστική, κοινωνική, λαογραφική και αισθητική αξία, που έχει διατηρήσει σχεδόν αναλλοίωτη την εικόνα του στο πέρασμα του χρόνου.
Στη Μήλο συναντώνται σε δεκατέσσερις συμπαγείς ομάδες, με πιο γνωστές εκείνες στον Κλήμα, τον Φυροπόταμο, τα Καμίνια, τον Προβατά, τον Αγιο Κωνσταντίνο και φυσικά στα Μανδράκια.
Από τις παραπάνω περιοχές διαπιστώθηκε από την τεχνική μελέτη του υπουργείου Ναυτιλίας, ότι στην περιοχή Μανδράκια, τα Σύρματα διατηρούν την αυθεντικότητα τους και δεν έχουν υποστεί αναστρέψιμες επεμβάσεις για αυτό επιλέχθηκε πιλοτικά να προχωρήσει η διατήρησή τους και η ανάδειξή τους.
