Πρόκειται για μια σημαντική πρωτοβουλία για τη διάσωση και τη λειτουργική συντήρηση-αποκατάσταση της παλαιάς συρταρωτής γέφυρας της Χαλκίδας, με αφορμή τη σοβαρή βλάβη που σημειώθηκε πρόσφατα.
Η ιδέα ξεκίνησε από τους καθηγητές του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Προστασία Μνημείων» του Πολυτεχνείου της Αθήνας, μετά το τεχνικό πρόβλημα που παρουσίασε η ιστορική γέφυρα του Ευρίπου, ενώ συνυπογράφτηκε τελικά από 81 διδάσκουσες/ντες των Σχολών Αρχιτεκτόνων Μηχανικών και Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, καθώς και από έξι επώνυμους μηχανικούς επικεφαλής επιστημονικών φορέων και τεχνικών γραφείων.
Η υπογεγραμμένη ανοιχτή επιστολή απευθύνεται σε όλες τις συναρμόδιες διευθύνσεις του Υπουργείου Πολιτισμού, στον Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας, τη Δήμαρχο Χαλκιδέων και τη διοίκηση του Οργανισμού Λιμένων Νομού Ευβοίας Α.Ε.
Σύμφωνα με την επιστολή, η γέφυρα του Ευρίπου στη Χαλκίδα αποτελεί ένα από τα πλέον εμβληματικά τεχνικά έργα της μεταπολεμικής Ελλάδας. Σχεδιάστηκε το 1960 και εγκαινιάστηκε το 1963, ύστερα από περίπου δύο χρόνια και έξι μήνες κατασκευαστικών εργασιών, αποτέλεσε δε την πρώτη σημαντική γέφυρα του στενού, εξ ολοκλήρου ελληνικής μελέτης και κατασκευής.
Ο καθηγητής Θεοδόσης Τάσιος, ένας εκ των βασικών μελετητών του έργου, στο άρθρο του «Οι κινητές γέφυρες του Ευρίπου» στη συλλογική έκδοση «170 Χρόνια Πολυτεχνείο, οι μηχανικοί και η τεχνολογία στην Ελλάδα (2012)», περιγράφει με ακρίβεια τόσο την τεχνική πρωτοτυπία της λύσης, όσο και την ιστορική διαδρομή των γεφυρώσεων στο σημείο, από την αρχαιότητα έως τη βυζαντινή, ενετική και οθωμανική εποχή.
Κατά τον 19ο αιώνα, η σύνδεση πραγματοποιούνταν μέσω χειροκίνητης ξύλινης κινητής γέφυρας (έως το 1896), ακολούθησε λίθινη τρίτοξη γαλλικής τεχνικής (προοριζόμενη μόνο για πεζούς), ενώ αργότερα τοποθετήθηκε περιστροφική μεταλλική γέφυρα ιταλικής κατασκευής – τεχνολογικά πιο προηγμένη, αλλά όχι επαρκής ενόψει αυξανόμενης κυκλοφορίας.
Εξαιτίας αυτής της ανάγκης διενεργήθηκε διεθνής διαγωνισμός το 1960, μέσω του οποίου η υλοποίηση του έργου απονεμήθηκε στην ελληνική κοινοπραξία ΕΔΟΚ–ΒΙΟ. Η καινοτομία της λύσης εμπεριείχε τη χρήση προεντεταμένου σκυροδέματος, μαζί με κινητό τμήμα που σύρονταν οριζόντια εντός υπόγειας σήραγγας, εξασφαλίζοντας ανεμπόδιστη διέλευση πλοίων, ενώ η θεμελίωση εκτελέστηκε με φρεατοπασσάλους υψηλής αντοχής. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις, όπως η απομάκρυνση της λίθινης γέφυρας του 1857 και η επιχωμάτωση της βοιωτικής όχθης.
«Η συρταρωτή γέφυρα δεν συνιστά απλώς μια τεχνολογική πρωτοπορία αλλά και σύμβολο τεχνικής ωριμότητας και αυτοδυναμίας της μεταπολεμικής Ελλάδας. Μετά από περισσότερα από 65 έτη, εξακολουθεί να λειτουργεί ως κρίσιμος αστικός κόμβος, διευκολύνοντας την οδική σύνδεση Εύβοιας–Στερεάς Ελλάδας, επιτρέποντας ταυτόχρονα τη συνεχή ναυσιπλοΐα. Η μοναδική συνύπαρξη οδικής και θαλάσσιας λειτουργίας, σε συνδυασμό με την παρατήρηση των σπάνιων παλιρροϊκών φαινομένων, την καθιστούν πολιτιστικό και κοινωνικό τοπόσημο για την πόλη, τόσο για τους κάτοικους όσο και για τους επισκέπτες», αναφέρει η επιστολή.
Ενόψει της διαχρονικής τεχνικής αξίας, της συνεχούς λειτουργικότητάς της και της συμβολικής της προσφοράς, προτείνεται η θεσμοθέτηση καθεστώτος προστασίας για τη συρταρωτή γέφυρα του Ευρίπου. «Η αναγνώριση της ως «σημαντικού σύγχρονου τεχνικού έργου», συνοδευόμενη από ολοκληρωμένο πρόγραμμα συντήρησης των μηχανισμών της, θα διασφαλίσει τη διαφύλαξη του έργου για τις επόμενες γενιές», λένε οι καθηγητές.
