Επειδή πρόκειται να γίνει μια μικρή εκδήλωση στις Λεύκες, τη Δευτέρα στις 11 Ιουλίου το βράδυ, με θέμα την Παριανή ποίηση, ας αφιερώσουμε δυο λόγια για το θέμα αυτό, που μπορεί να αποτελέσουν κι ένα σεμνό μνημόσυνο για τους ανθρώπους της γραφής στην Πάρο, που τον τελευταίο καιρό ταξίδεψαν για το άγνωστο. Μνημόσυνο για το Γιώργο Ιορδάνη, τον Γιάννη Ηλ Γκίκα, τον Γιάννη Καπαρό και άλλους πολλούς.
Υπάρχει Παριανή ποίηση και λογοτεχνία; Μετά την έκδοση του βιβλίου του Νίκου Αλιπράντη και Γιάννη Κωβαίου «Ανθολογία Παριανών Ποιητών» θα μπορούσαμε να μην αμφιβάλλουμε. Θα λέγαμε «ναι» μετά την έκδοση Παριανών διηγημάτων (λ.χ. Μοσχούλας Κοντόσταυλου) και μυθιστορημάτων ή άλλων εργασιών. Ίσως αυτά να μην αρκούν και να καταλήξουμε στο «όχι» βλέποντας τι γίνεται γύρω μας και πόσο η ψυχή μας χάλασε με τα καινούρια χρόνια και το νέο τρόπο ζωής που έφεραν.
Μέσα στο χαλασμό της πεντηκονταετίας που πέρασε οι ανμόμυλοι έπεσαν σε ερείπια, πολλές ξερολιθιές έγιναν μοντέρνοι τοίχοι, ψηλοί σαν τείχη κάστρων, οι κατοικιές μεταμορφώθηκαν σε μεγάλα σπίτια με πισίνες, το μικρό, το αργό και το λίγο αντικαταστάθηκαν με το μεγάλο, το ταχύ και το πολύ. Αυτά συντελέστηκαν και στην ψυχή μας. Η ποίηση πήγε περίπατο, αφού συχνά αντικαθρεφτίζει την ψυχή μας. Αλλά πράγμα παράξενο, καταπληγωμένη συνέχισε να αντιστέκεται.
Να θεωρήσουμε λοιπόν ως αντίσταση τα μικρά ποιήματα που δημοσιεύονται στον τοπικό τύπο ως μνημόσυνο για ανθρώπους που φεύγουν, να θεωρήσουμε ως αντίσταση τη συνέχιση τη στιχουργικής, την καταφυγή στο γραπτό λόγο ακόμα και σήμερα. Η ποίηση αντιμάχεται τη φθορά, ζητά πάντα το βαθύτερο νόημα του βίου μας, την πιο πέρα αλήθεια και την αγνότητα.
Να θεωρήσουμε ακόμα ως αντίσταση την καταφυγή πολλών ανθρώπων, παρά τις άλλες ανάγκες του σύγχρονου βίου, στην αποδοχή της ποίησης και της μουσικής. Η ποίηση δεν έχει μόνο πομπούς, αλλά προϋποθέτει και δέκτες. Συμμετέχουν και οι δέκτες στη δημιουργία της. Κανείς δεν θα μιλούσε αν ήξερε πως δεν υπάρχουν ευαίσθητα αυτιά, δεν θα τραγουδούσε ο Αρχίλοχος ο Πάριος αν δεν τον άκουγαν με συγκίνηση οι αρχαίοι Παριανοί. Δεν θα είχαν διασωθεί τα ποιήματά του, αν κάποιοι άλλοι ευαίσθητοι δεν τα κατέγραφαν. Κανένας Ελύτης και κανένας Σεφέρης δεν θα δοξάζονταν, αν δεν υπήρχε ένα κόσμος που να διαβάζει, να ακούει και να συγκινείται.
Η ποίηση όμως δεν είναι μόνο αυτή που γράφεται. Πρόκειται για πραγματικότητα που μπορεί να τη ζήσει ο καθένας. Κάθε άνθρωπος έχει πλευρές ευαισθησίας και βιώνει μια ιδιαίτερη μορφή ποίησης. Επιτρέπεται απολύτως σήμερα να είναι κανείς ποιητής χωρίς να έχει γράψει ένα στίχο, έγραφαν τα μανιφέστα των υπερρεαλιστών, που γύρεψαν νοήματα στην καθημερινότητα και στα κρυφά και ανείπωτα της ψυχής του ανθρώπου.
Ποίηση είναι και στάση ζωής καθοδηγούμενη κυρίως απ' την τρυφερότητα για τον κόσμο και τους ανθρώπους, απ' την αίσθηση της κοινής μοίρας με όλους και όλα, απ' την γνώση της προσωρινότητας, απ' την οδυνηρή διαπίστωση, ότι δεν έχουμε απεριόριστες δυνατότητες να ανθίζουμε.
Ο Αλί Αχμάν Σαίντ, Σύρος ποιητής, γράφει: Η ποίηση είναι ένας τρόπος να γκρεμίσουμε τα τείχη. Και αλλού: Η ποίηση είναι μια μορφή αγάπης.
Ποίηση σημαίνει να μην ξέρεις ότι ο κόσμος ήδη υπάρχει και γι' αυτό να φτιάχνεις ένα κόσμο, λέει ο Ρίλκε και αλλού κάθε τι ξεχωριστό απαιτεί και μια γλώσσα ξεχωριστή για να μη βυθιστεί στη σιωπή.
Μπορούμε να πάμε στον Σεφέρη: Είναι μια πράξη εμπιστοσύνης κι ένας θεός το ξέρει αν τα δεινά μας δεν χρωστάμε στη στέρηση εμπιστοσύνης. Και συνεχίζει: η τέχνη είναι μια απέραντη αλληλεγγύη και κανείς δεν μπορεί να καυχηθεί ότι τη νιώθει, αν δεν νιώσει την αλληλεγγύη αυτή.
Να ακούσουμε τον Ελύτη: ένας μηχανισμός είναι η ποίηση που απομηχανοποιεί τον άνθρωπο.
Αγάπη, εμπιστοσύνη, αλληλεγγύη, δημιουργία. Στο βαθμό που στο νησί αυτά δεν τα ξεχάσαμε και αντιστεκόμαστε ακόμα, μπορούμε να ελπίζουμε ότι υπάρχει ακόμα τοπική, δική μας ποίηση.
Μέλος του μητρώου
