Τέσσερις είναι οι χώρες της Ευρώπης στις οποίες έχουν επιβεβαιωθεί εγχώριας μετάδοσης (και όχι εισαγόμενα) κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων (mpox), όπως ανακοίνωσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC). Συγκεκριμένα, η Ισπανία κατέγραψε το πρώτο τέτοιο κρούσμα της υποπαραλλαγής clade Ib στις 10 Οκτωβρίου 2025 και η Ολλανδία στις 17 Οκτωβρίου. Ακολούθησαν δύο κρούσματα στην Ιταλία και ένα στην Πορτογαλία.
Σύμφωνα με το ECDC, η εξέλιξη αυτή διαφοροποιείται από τα μέχρι πρότινος περιστατικά που σχετίζονταν με ταξίδια σε χώρες όπου ο ιός είναι ενδημικός. Τα νέα κρούσματα αφορούν άνδρες –ορισμένοι από τους οποίους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες– χωρίς πρόσφατο ταξιδιωτικό ιστορικό. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι ενδέχεται να υπάρχει συνεχιζόμενη μετάδοση εντός σεξουαλικών δικτύων στην Ευρώπη.
Ανάλογα περιστατικά έχουν καταγραφεί πρόσφατα και στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, με τρεις ασύνδετες περιπτώσεις της ίδιας γενετικής παραλλαγής του ιού clade Ib.
Χαμηλός ο κίνδυνος
Το ECDC εκτιμά ότι ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό παραμένει χαμηλός, ωστόσο είναι μέτριος για τους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για τα άτομα που ζουν με μη θεραπευμένο HIV, καθώς ενδέχεται να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης.
Μέχρι στιγμής, από τα 29 περιστατικά της συγκεκριμένης παραλλαγής που είχαν αναφερθεί πριν από τα τρέχοντα κρούσματα, 7 ασθενείς χρειάστηκαν νοσηλεία. Ωστόσο, υπογραμμίζεται ότι τα διαθέσιμα δεδομένα δεν επαρκούν για να εκτιμηθεί με βεβαιότητα αν η νόσηση από την παραλλαγή clade Ib είναι πιο σοβαρή από εκείνη του clade IIb, που κυκλοφορεί από το 2022.
Πώς θα περιοριστεί η μετάδοση
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι απαιτείται πολυεπίπεδη δημόσια υγειονομική αντίδραση για τον περιορισμό της μετάδοσης. Αυτή περιλαμβάνει:
την εύκολη πρόσβαση σε διαγνωστικές εξετάσεις, κυρίως μέσω κλινικών σεξουαλικής υγείας,
την ενεργή προσφορά εμβολιασμού σε ομοφυλόφιλους, αμφιφυλόφιλους και άλλους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες,
τηη έγκαιρη αναγνώριση και απομόνωση νέων κρουσμάτων,
την ιχνηλάτηση επαφών, ώστε να προσφέρεται εμβολιασμός σε όσους έχουν εκτεθεί.
Το ECDC τονίζει επίσης ότι οι δημόσιες υγειονομικές αρχές οφείλουν να συνεργάζονται στενά με οργανώσεις της κοινότητας και φορείς που δραστηριοποιούνται στον χώρο της σεξουαλικής υγείας, χρησιμοποιώντας μη στιγματιστική γλώσσα και κατάλληλα δίκτυα επικοινωνίας για την προώθηση της ενημέρωσης και του εμβολιασμού.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες για την πρόληψη και τα συμπτώματα
Ο ιός mpox μεταδίδεται κυρίως μέσω άμεσης επαφής, όπως σεξουαλική ή δέρμα με δέρμα, με άτομα που νοσούν. Ο εμβολιασμός αποτελεί το αποτελεσματικότερο μέσο πρόληψης, και όσοι ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου (άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες) καλούνται να ενημερωθούν από τις εθνικές αρχές ή τις κλινικές σεξουαλικής υγείας για την επιλεξιμότητα και τα σημεία εμβολιασμού.
Επιπλέον, οι γιατροί συνιστάται να εξετάζουν τη χορήγηση μετα-εκθεσιακού εμβολιασμού σε στενές επαφές επιβεβαιωμένων κρουσμάτων –όπως σεξουαλικούς συντρόφους ή άτομα με παρατεταμένη σωματική επαφή– καθώς έχει αποδειχθεί ότι το εμβόλιο μπορεί να προσφέρει προστασία ακόμη και μετά την έκθεση.
Τέλος, όσοι είναι σεξουαλικά ενεργοί καλούνται να γνωρίζουν τα συμπτώματα της νόσου και να προστατεύουν τον εαυτό τους και τους άλλους. Ενδεικτικά συμπτώματα είναι εξανθήματα ή φουσκάλες σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, ενίοτε συνοδευόμενα από πυρετό, πονόλαιμο, βήχα ή διογκωμένους λεμφαδένες. Σε περίπτωση εμφάνισης εξανθήματος, συνιστάται η άμεση ιατρική αξιολόγηση και η αποφυγή στενής σωματικής ή σεξουαλικής επαφής έως ότου εξαφανιστούν πλήρως τα συμπτώματα.
Μέλος του μητρώου
