Το κύμα ανησυχίας για ενδεχόμενες αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης έχει μετατραπεί σε κύμα φυγής από την αγορά εργασίας. Χιλιάδες ασφαλισμένοι σπεύδουν να καταθέσουν αίτηση, υπό τον φόβο ότι μετά το 2026 θα μπουν σε ισχύ αυστηρότερες ρυθμίσεις. Παρά τις διαβεβαιώσεις του υπουργείου Εργασίας ότι οι αλλαγές «παγώνουν» έως το 2030, η αγωνία δεν έχει υποχωρήσει.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, οι νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης ως το τέλος του 2025 αναμένεται να ξεπεράσουν τις 210.000 και πιθανόν να φθάσουν τις 220.000, αριθμός που θα συνιστά ιστορικό ρεκόρ. Ήδη, έως την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου, είχαν υποβληθεί περίπου 190.000 αιτήσεις, όσες δηλαδή ολόκληρο το 2023 και πάνω από 15.000 περισσότερες από το 2019 και το 2020.
Ακόμη και σε σχέση με το 2021 –έτος ρεκόρ με 212.151 αιτήσεις– οι φετινές επιδόσεις είναι εντυπωσιακές. Τα στοιχεία της έκθεσης «Άτλας» δείχνουν ότι μόνο τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους υποβλήθηκαν 19.541 αιτήσεις, 2.466 περισσότερες από τον Ιούνιο και πάνω από 1.300 περισσότερες από τον Ιούλιο του 2023.
Η ψυχολογία της πρόωρης εξόδου
Πίσω από αυτό το φαινόμενο δεν κρύβεται μόνο η «γενιά των baby boomers» που έχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης, αλλά και η διάχυτη ανασφάλεια για το τι θα ισχύσει μετά το τέλος των μεταβατικών διατάξεων το 2026.
Παρότι η αρμόδια υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Άννα Ευθυμίου ξεκαθάρισε στη Βουλή ότι η επανεξέταση των ορίων μετατίθεται για το 2030, πολλοί ασφαλισμένοι δεν θέλουν να ρισκάρουν. Το αποτέλεσμα είναι να παρατηρείται προληπτική «έξοδος», με δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους να υποβάλουν αίτηση ακόμη και αν σκοπεύουν να συνεχίσουν να εργάζονται.
Η νομοθετική διευκόλυνση απασχόλησης συνταξιούχων έχει επίσης ενισχύσει αυτήν την τάση. Όπως επισημαίνει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, «πολλοί ασφαλισμένοι αξιοποιούν το διπλό όφελος: κατοχυρώνουν σύνταξη και ταυτόχρονα συνεχίζουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα, χωρίς να επιβαρύνονται με τις παλιές περικοπές».
Το τελευταίο «παράθυρο ευκαιρίας»
Η διετία 2025-2026 αποτελεί για χιλιάδες ασφαλισμένους την τελευταία ευκαιρία αποχώρησης με ευνοϊκούς όρους. Οι μεταβατικές διατάξεις, που παραμένουν σε ισχύ έως το τέλος του 2026, δίνουν τη δυνατότητα σε όσους έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα να αποχωρήσουν με βάση τα ισχύοντα όρια ηλικίας, ακόμη κι αν η αίτηση υποβληθεί μεταγενέστερα.
Σύμφωνα με τον κ. Ρίζο, «όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα μέσα στο επόμενο διάστημα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά τον ασφαλιστικό τους φάκελο, να προβούν σε αναγνώριση πλασματικών ετών και να υπολογίσουν αν τους συμφέρει η άμεση αποχώρηση».
Τι ισχύει σήμερα: γενικά και ειδικά όρια ηλικίας
Οι ασφαλισμένοι όλων των κλάδων του e-ΕΦΚΑ μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση του 62ου έτους και 40 ετών ασφάλισης. Για όσους δεν διαθέτουν πλήρη 40ετία, παρέχεται η δυνατότητα εξαγοράς έως 7 πλασματικών ετών για τον ιδιωτικό τομέα και έως 12 για το Δημόσιο. Έτσι, ο ελάχιστος χρόνος για έξοδο διαμορφώνεται στα 33 έτη για μισθωτούς και 28 για δημοσίους υπαλλήλους.
Σύνταξη μπορούν να λάβουν άμεσα –ή έως το 2026– όσοι έχουν γεννηθεί έως και το 1964, αξιοποιώντας τις παρακάτω ευνοϊκές ρυθμίσεις.
Κατηγορίες συνταξιοδότησης στο Δημόσιο
1. 35ετία (κατοχύρωση 2010)
Όσοι έως 31/12/2021 συμπλήρωσαν 35 έτη ασφάλισης (με εξαγορά στρατού ή τέκνων) και το 58ο έτος της ηλικίας τους, μπορούν να αποχωρήσουν με όριο έως 61 έτη και 6 μήνες.
Παράδειγμα: Υπάλληλος με 35ετία το 2021 και γεννηθείς τον 7/1964 αποχωρεί τον Ιανουάριο 2026.
2. 36ετία (κατοχύρωση 2011)
Όσοι είχαν 36 έτη και 58 έτη ηλικίας έως 31/12/2021 κατοχυρώνουν επίσης όριο 61 έτη και 6 μήνες.
Παράδειγμα: Υπάλληλος με 36ετία το 2021 και γεννηθείς τον 6/1964 αποχωρεί τον Δεκέμβριο 2025.
3. 37ετία (25ετία έως 2010)
Όσοι είχαν 25ετία έως 31/12/2010 και 37ετία έως 31/12/2021, κατοχυρώνουν όριο 61 ετών και 2 μηνών.
Παράδειγμα: Υπάλληλος με 37ετία το 2021 και γεννηθείς τον 8/1964 μπορεί να συνταξιοδοτηθεί τον Οκτώβριο 2025.
4. Πρόωρη ή μειωμένη σύνταξη (25ετία έως το 2012)
– 25ετία το 2010 γυναίκες στα 55
– 25ετία το 2011 άνδρες και γυναίκες στα 56
– 25ετία το 2012 άνδρες και γυναίκες στα 57
Όσοι συμπληρώνουν το όριο μετά την 1/1/2023 χρειάζονται πλέον 62 έτη.
Παράδειγμα: Υπάλληλος με 25ετία το 2011 και γεννηθείς 2/1966 κατοχύρωσε δικαίωμα στα 56.
Κατηγορίες συνταξιοδότησης στο ΙΚΑ
Η μόνη δυνατότητα εξόδου πριν τα γενικά όρια αφορά την ασφάλιση στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
Με 7.500 βαρέα και 10.500 συνολικά ένσημα: πλήρης σύνταξη στα 62 ή μειωμένη στα 60.
Με 3.600 βαρέα και 4.500 συνολικά: πλήρης στα 62.
Για τις γυναίκες στα βαρέα:
2010 πλήρης στα 55
2011 στα 56
2012 στα 57
Από 2013 στα 62
Παράδειγμα: Μισθωτός με 10.500 ημέρες (7.500 βαρέα) και γεννηθείς 2/1965 μπορεί να συνταξιοδοτηθεί στα 60 το 2025 ή στα 62 το 2027.
Προϋπόθεση: 1.000 βαρέα ένσημα την τελευταία 17ετία.
Γονείς ανηλίκων – μία από τις πιο ευνοϊκές διατάξεις
Δημόσιο και ΔΕΚΟ–Τράπεζες (25ετία με ανήλικο):
25ετία το 2010 σύνταξη στα 50
25ετία το 2011 στα 52
25ετία το 2012 στα 55
Παράδειγμα: Πατέρας ανηλίκου με 25ετία το 2012 και γεννηθείς 12/1964 αποχωρεί το 2025.
Δημόσιο και ΔΕΚΟ–Τράπεζες (20ετία με 3+ τέκνα):
20ετία το 2010 χωρίς όριο ηλικίας
20ετία το 2011 στα 52
20ετία το 2012 στα 55
ΙΚΑ και Ταμεία ΔΕΚΟ–Τραπεζών (5.500 ημέρες και ανήλικο τέκνο):
2010 μειωμένη στα 50, πλήρης στα 55
2011 μειωμένη στα 52
2012 μειωμένη στα 55
Παράδειγμα: Μητέρα με 5.500 ημέρες το 2011 και γεννηθείσα 12/1965 μπορεί να λάβει μειωμένη σύνταξη το 2024.
Μέλος του μητρώου
