Σύμφωνα με τους οφθαλμίατρους τα τελευταία 10 χρόνια η συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία στους ενδοφακούς (υλικά, σχεδιασμός και κατασκευαστική) έχει φέρει επανάσταση στη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, ώστε να μπορεί να ικανοποιήσει τις αυξανόμενες προσδοκίες των ασθενών για άριστη μακρυνή, ενδιάμεση και κοντινή όραση.
« Η επιλογή του φακού μετά την αφαίρεση του καταρράκτη θα πρέπει να εξαρτάται από τις ανάγκες κάθε ασθενούς μετά από ενδελεχή διερεύνηση του τρόπου ζωής, της εργασίας και των καθημερινών συνηθειών (π.χ. χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών συσκευών, νυκτερινή δραστηριότητα, οδήγηση κ.λπ.) τονίζει ο κ Κοζομπόλης. Η αξιολόγηση του τρόπου ζωής των ασθενών είναι ένα σημαντικό στάδιο της προεγχειρητικής διαδικασίας προκειμένου να αναζητηθεί ο καλύτερος για τον κάθε ασθενή ενδοφακός.
Οι κύριοι τύποι ενδοφακών που έχουν αναπτυχθεί περιλαμβάνουν τους διπλοεστιακούς, τους τριπλοεστιακούς και τους EDOFενδοφακούς.
Οι παράμετροι που αξιολογούνται μετεγχειρητικά είναι η οπτική οξύτητα για μακρινά αντικείμενα, για ενδιάμεσα και κοντινά αλλά και η ευαισθησία στις αντιθέσεις που εκφράζει το ποιοτικό στοιχείο της όρασης και είναι η ικανότητα διάκρισης ερεθισμάτων – αντικειμένων όλο και μικρότερης αντίθεσης. Η αυξημένη ευαισθησία στις αντιθέσεις εξασφαλίζει καλή όραση σε περιβάλλον χαμηλού φωτισμού.
Σε γενικές γραμμές, τριπλοεστιακοί ενδοφακοί ενισχύουν την ενδιάμεση όραση σε σύγκριση με τους διπλοεστιακούς ενδοφακούς, λόγω της προσθήκης ενός τρίτου εστιακού σημείου, διατηρώντας παράλληλα καλή μακρυνή και κοντινή όραση.
Οι ενδοφακοί EDOF παρέχουν καλύτερη απόδοση στο θέμα της ευαισθησίας στις αντιθέσεις και μειώνουν την εξάρτηση των γυαλιών για την μακρυνή και την ενδιάμεση όραση, ενώ παράλληλα συνδέονται με λιγότερα οπτικά φαινόμενα σε σχέση με τους τριπλοεστιακούς ενδοφακούς.
Ωστόσο, οι φακοί EDOF είναι κατώτεροι από τους τριπλοεστιακούς ως προς την κοντινή όραση, αν και αυτή η διαφορά δεν φαίνεται να μεταβάλλει τα επίπεδα ικανοποίησης των ασθενών.
ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ-ΤΡΙΠΛΟΕΣΤΙΑΚΟΙ ΕΝΔΟΦΑΚΟΙ
Ο καταρράκτης είναι μια από τις κύριες αιτίες της μείωσης της όρασης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Με την χειρουργική διαδικασία αφαίρεσης, όπως εξηγεί ο κ Κοζομπόλης, του καταρρακτικού φακού και την αντικατάσταση του με έναν τεχνητό ενδοφθάλμιο φακό, μέχρι πρόσφατα είχαμε ως κύριο σκοπό την αποκατάσταση της όρασης, χωρίς όμως να αντιμετωπίζουμε τα ανακύπτοντα προβλήματα που αφορούν στην «πρεσβυωπική» όραση για διάβασμα, παρακολούθηση υπολογιστή, tablet, κινητού τηλεφώνου.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η πρόοδος στην τεχνολογία κατασκευής των ενδοφακών είναι τεράστια και στόχευσε στην αντιμετώπιση συνολικά της λειτουργίας της όρασης τόσο για μακριά όσο και για τις κοντινές (διάβασμα) αλλά και για τις ενδιάμεσες αποστάσεις (υπολογιστές, κινητά κλπ).
Με το δεδομένο ότι η σύγχρονη χειρουργική του καταρράκτη επιβάλλει την χειρουργική αντιμετώπιση του σε πρωιμότερη φάση (και όχι όταν «ωριμάσει ο καταρράκτης» όπως λεγόταν παλαιότερα) συν το γεγονός ότι η πρόοδος όπως είπαμε στην τεχνολογία κατασκευής ενδοφακών είναι τεράστια, έχει μετατρέψει την επέμβαση του καταρράκτη από επέμβαση απλής αποκατάστασης της όρασης (για μακριά) σε μια εν δυνάμει διαθλαστική επέμβαση όπου αντιμετωπίζει συνολικά το πρόβλημα αποκατάστασης της όρασης, επιδιώκοντας να χαρίσει φυσική όραση-την χαμένη νιότη.
Έτσι όλο και περισσότεροι ασθενείς αποφασίζουν πρωιμότερα την αφαίρεση του κρυσταλλοειδούς φακού. Ειδικά οι κατηγορίες ασθενών που έχουν ανάγκη και την μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης όπως είναι οι υπερτονικοί ή ασθενείς με στενή γωνία προσθίου θαλάμου έχουν διπλό όφελος.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
Πραγματοποιήθηκαν αρκετές συγκριτικές μελέτες μεταξύ EDOFενδοφακών και τριπλοεστιακών ενδοφακών που είχαν ως σκοπό να συγκρίνουν αυτές τις κατηγορίες ενδοφακών εξετάζοντας την μακρινή, την ενδιάμεση αλλά και την κοντινή όραση. Στην μελέτη των Cochener και συνεργατών δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ του φακού EDOF Tecnis Symfony και του τριπλοεστιακού ενδοφακού AcrySof IQ PanOptix (Alcon Laboratories, Inc., Fort Worth, TX, ΗΠΑ) και της FineVision Micro F (PhysIOL SA, Liege, Βέλγιο) σχετικά με την μη διορθούμενη μακρυνή όραση.
Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν επίσης στη μελέτη των Mencucci και συνεργατών εξετάζοντας την μη διορθωμένη μακρυνή όραση μετά από επέμβαση καταρράκτη με τοποθέτηση των τριπλοεστιακών ενδοφακών AT LISA tri839MP και AcrySof IQ PanOptix και του φακού EDOF Tecnis Symfony.
Επιπλέον, σε μια προοπτική μελέτη 97 ασθενών που πραγματοποίησε ο Savini και συνεργάτες ο φακός Mini Well EDOF (SIFI, Catania, Ιταλία) αξιολογήθηκε εξαιρετικά για τα αποτελέσματα του τόσο στο οπτικό αποτέλεσμα όσο και στην παράμετρο της ευαισθησίας στις αντιθέσεις.
Η απόδοση των τριπλοεστιακών ενδοφακών και EDOF φαίνεται να είναι παρόμοια και στην ενδιάμεση όραση σύμφωνα με άλλη συγκριτική μελέτη της Cochener και συν.
«Σε κάθε περίπτωση ο οφθαλμίατρος αφού αξιολογήσει τον ασθενή, τον τρόπο ζωής του και τις προσδοκίες του, θα πρέπει να αφιερώσει αρκετό χρόνο συζητώντας αναλυτικά μαζί του για να εξασφαλιστεί το καλύτερο αποτέλεσμα» καταλήγει ο κ Κοζομπόλης.
Μέλος του μητρώου
