Ημέρα αδέσποτων ζώων: Επικαιροποιείται νέο νομοθετικό πλαίσιο για ζώα συντροφιάς

Τουλάχιστον 200 εκατομμύρια σκύλοι και 480 εκατομμύριαΤουλάχιστον 200 εκατομμύρια σκύλοι και 480 εκατομμύρια γάτες εκτιμάται ότι περιπλανώνται αδέσποτοι στους δρόμους ολόκληρου του πλανήτη έχοντας μπροστά τους ένα προσδόκιμο ζωής που μετά βίας ξεπερνά τα δύο χρόνια και κινδυνεύοντας καθημερινά από ασιτία, ασθένειες, ατυχήματα, δηλητηριάσεις, αλλά και παράνομο εμπόριο με άγνωστη κατάληξη.

Αν και ο πληθυσμός των αδέσποτων είναι αδύνατον να καταμετρηθεί με ακρίβεια, το πρόβλημα των αδεσπότων είναι υπαρκτό και στην Ελλάδα 365 ημέρες το χρόνο και όχι μόνο σήμερα που θα μνημονευτεί ιδιαίτερα λόγω της παγκόσμιας ημέρας αδέσποτων. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός σκύλων και γατών στους δρόμους φτάνει τα 3 εκατομμύρια. Και το χειρότερο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ζωοφιλικών σωματείων, ένας μεγάλός αριθμός αδέσποτων ήταν πρώην δεσποζόμενα ζώα που εγκαταλείφθηκαν.

Διαβάστε επίσης: Ζώα συντροφιάς: Oι 10 δράσεις στο νομοσχέδιο για την προστασία τους

Η πανδημία μάλιστα φαίνεται να λειτούργησε με ένα διττό ρόλο όσον αφορά τα αδέσποτα. Έτσι, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οδήγησε σε σημαντική αύξηση των υιοθεσιών ζώων συντροφιάς, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου, σύμφωνα με τα οποία κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου κατεγράφη αύξηση των εισαγωγών σε τροφές και αξεσουάρ για σκύλους και γάτες κατά τουλάχιστον 12% σε σχέση με την περσινή αντίστοιχη περίοδο, διεθνώς υπήρξαν πολυάριθμα περιστατικά εγκατάλειψης ειδικά κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος, όταν πολλοί ιδιοκτήτες ζώων έφτασαν να τα εγκαταλείπουν στο δρόμο εξαιτίας της άγνοιας και φοβούμενοι ενδεχόμενη συμβολή τους στη μετάδοση του ιού. Αρκετοί μάλιστα επικαλούνται και την επιδείνωση της οικονομικής τους κατάστασης εξαιτίας των συνεπειών της πανδημίας.

Σε διαβούλευση τις προσεχείς ημέρες το νομοσχέδιο για τα ζώα συντροφιάς

Το θέμα των αδέσποτων αλλά και των ζώων συντροφιάς γενικότερα βρίσκεται ξανά στην επικαιρότητα, καθώς τις προσεχείς ημέρες αναμένεται να γίνει άλλη μία προσπάθεια επικαιροποίησης του νομοθετικού πλαισίου για τα ζώα συντροφιάς ύστερα από την απόσυρση του τελευταίου σχεδίου νόμου που είχε καταρτιστεί το 2018.

Το νέο νομοσχέδιο θα κατέβει για πρώτη φορά από το υπουργείο Εσωτερικών, γεγονός το οποίο έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις εξαιτίας της μεταφοράς της σχετικής αρμοδιότητας σε ένα υπουργείο, στο οποίο δεν υπάγονται οι κτηνιατρικές υπηρεσίες. Σημαντικό τμήμα της ζωοφιλικής το έχει υποδεχτεί θερμά. Ωστόσο είναι αρκετοί εκείνοι που εντοπίζουν «γκρίζες ζώνες» σε ορισμένες διατάξεις του μεταξύ των οποίων αυτή που απαγορεύει την καταβολή αντιτίμου για την πραγματοποίηση υιοθεσιών, αλλά επιτρέπει αόριστα την καταβολή των εξόδων μετακίνησης, σίτισης ή ιατρικής φροντίδας των ζώων.

Βασική πρόβλεψη του νομοσχεδίου είναι η υποχρεωτική στείρωση όλων των ζώων συντροφιάς με δυνατότητα σε όλους τους ιδιοκτήτες να προβούν στην αναπαραγωγή τους αλλά μόνο για μία φορά. Ως κίνητρο για τους επιμελείς ιδιοκτήτες ζώων θεσπίζεται η μείωση έως και κατά 10% στα δημοτικά τέλη ή και η παραχώρηση από τους δήμους Voucher για σήμανση, καταγραφή και στείρωση, ενώ αυστηροποιούνται περαιτέρω τα πρόστιμα για την κακοποίηση.

Επιγραμματικά, το νέο νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση τις προσεχείς ημέρες προβλέπει:

•  Αναπαραγωγή με κανόνες: Θα δίνεται άδεια σε κάθε ιδιοκτήτη δεσποζόμενου μόνο για μία αναπαραγωγή σε όλη τη ζωή του ζώου, με δήλωση υποψηφίων αναδόχων για τα νεογέννητα. Θα εξακολουθήσει να δίνεται άδεια σε ερασιτέχνες εκτροφείς για αναπαραγωγή με όρια και προϋποθέσεις. Θα προβλεφθεί ανώτατος αριθμός γεννών ανά ζώο σε όλη του τη ζωή και σε κάθε άλλη περίπτωση θα είναι κανόνας η υποχρεωτική στείρωση.

• Απαγόρευση πώλησης σκύλων και γατών από pet shop, απαγόρευση αγγελιών για ζευγάρωμα και πώληση/διάθεση ζώων συντροφιάς μόνο από εγκεκριμένους επαγγελματίες ή αδειοδοτημένους εκτροφείς και ιδιοκτήτες.

• Δημιουργία Πανελλήνιας Πλατφόρμας Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς

• Για την υιοθεσία αδέσποτων, οι δήμοι μπορούν να συνάπτουν συμφωνίες συνεργασίας με καταχωρημένα στο Μητρώο Φιλοζωικά Σωματεία και Οργανώσεις. Στις συμφωνίες μπορεί να ορίζεται ότι τα σωματεία αυτά μπορούν να εκπροσωπούν τον δήμο για την έκδοση των απαιτούμενων για την υιοθεσία ζώων εγγράφων. Επιπλέον επιτρέπεται η υιοθεσία αδέσποτων ζώων από Φιλοζωικά Σωματεία και Οργανώσεις του εξωτερικού εφόσον αυτά λειτουργούν νόμιμα και είναι εγγεγραμμένα στο Μητρώο.

• Η καταβολή αντιτίμου για την πραγματοποίηση υιοθεσιών απαγορεύεται. Επιτρέπεται όμως η καταβολή των εξόδων μετακίνησης, σίτισης ή ιατρικής φροντίδας των ζώων.

• Διευρύνεται ο ορισμός της κακοποίησης ζώων με την ξεκάθαρη αναφορά σε εγκατάλειψη, πυροβολισμό, εκούσιο τραυματισμό και φόλες (δηλητηρίαση).

• Αυστηροποιούνται τα υφιστάμενα πρόστιμα και στην κατεύθυνση αυτή υπερτριπλασιάζεται το πρόστιμο για δημοσίευση αγγελίας χωρίς αναφορά του αριθμού σήμανσης και της (νέας) άδειας αναπαραγωγής και οι ποινικές κυρώσεις για σοβαρής απαξίας πράξεις κακοποίησης.

• Εισάγονται διοικητικά πρόστιμα για νέες παραβάσεις, όπως αυτό των 2.000 ευρώ για αναπαραγωγή ενός ζώου περισσότερες από 6 φορές.

• Αναπτύσσεται ψηφιακή εφαρμογή, καθώς και 5ψήφιος αριθμός καταγγελιών για τη διευκόλυνση αναφοράς περιστατικών κακοποίησης ζώων, καθώς και κάθε παράβασης του νομικού πλαισίου για την προστασία των ζώων συντροφιάς.

• Θεσπίζεται ηλεκτρονικό μητρώο στην Εισαγγελία Αθηνών, στο οποίο καταγράφονται όσοι έχουν ποινική καταδίκη για κακοποίηση ζώων. Το Μητρώο ενημερώνεται με μέριμνα και των κατά τόπο Εισαγγελέων και διαλειτουργεί με το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς. Η εγγραφή παραβάτη στο Μητρώο εμποδίζει την καταχώρισή του ως ιδιοκτήτη ζώου στο ΕΜΖΣ, ενώ σε περίπτωση αθώωσης, η εγγραφή διαγράφεται χωρίς ίχνη.

«Αγκάθι» η παράνομη διακίνηση ζώων

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με εκπροσώπους φιλοζωικών οργανώσεων, η χώρα μας δεν έχει καταφέρει εδώ και χρόνια να καταπολεμήσει αποτελεσματικά το φαινόμενος της παράνομής διακίνησης ζώων. Είναι άλλωστε αρκετά πρόσφατη η περίπτωση εντοπισμού καταφυγίου αδέσποτων στην Κρήτη που λειτουργούσε χωρίς άδεια, ενώ υπήρχαν ενδείξεις παράνομης λειτουργίας κλινικής μικρών ζώων και βρέθηκαν δεκάδες προϋπογεγραμένα και προσφραγισμένα βιβλιάρια ζώων. Σύμφωνα με την σχετική έκθεση της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας που συντάχθηκε το 2018, «εντός της οικίας βρέθηκαν και κατασχέθηκαν

• 89 διαβατήρια και βιβλιάρια υγείας ζώων συντροφιάς, κενά κτηνιατρικών πράξεων, τα οποία ήταν προϋπογεγραμμένα και προσφραγισμένα (στη θέση όπου βεβαιώνεται ο εμβολιασμός του ζώου καθώς και στη θέση όπου δηλώνει τα στοιχεία του ο κτηνίατρος που παρακολουθεί το ζώο και εκδίδει το βιβλιάριο υγείας)

• 9 βιβλιάρια, τα οποία στη θέση βεβαίωσης του εμβολιασμού, έφεραν σφραγίδα αλλά όχι υπογραφή.

• 90 συσκευές υποδόριας τοποθέτησης ηλεκτρονικής σήμανσης με τους αντίστοιχους ηλεκτρονικούς αριθμούς, έτοιμα προς χρήση καθώς επίσης και τα έντυπα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, τα οποία ήταν προϋπογεγραμμένα και προσφραγισμένα».

Ουσιαστικά τα ευρήματα έδιναν τη δυνατότητα στην ιδιοκτήτρια να καταγράφει μεταγενέστερα πάνω στα προϋπογεγραμμένα πιστοποιητικά, κτηνιατρικές πράξεις εμβολιασμού, καθώς και όποιον ιδιοκτήτη επέλεγε.

Η συγκεκριμένη έκθεση είναι ένα από τα έγγραφα, τα οποία κατέθεσε στα πρακτικά η βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής, Νάντια Γιαννακοπούλου σε σχετική κοινοβουλευτική ερώτηση που κατέθεσε προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Σπήλιο Λιβανό: «Μιλάμε για κύκλωμα, κύριε Υπουργέ. Μιλάμε για πολύ σοβαρά πράγματα, πολύ σοβαρές καταγγελίες με βάση στοιχεία. Κατασχέθηκαν έντυπα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, τα οποία ήταν προϋπογεγραμμένα και ήταν και προσφραγισμένα» επεσήμανε η βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής απευθυνόμενη στον κ. Λιβανό. Προσέθεσε επίσης ότι: «Με όλα αυτά τα στοιχεία, τα οποία σας έχω παραθέσει, νομίζω ότι είναι σαφές ότι η παράνομη διακίνηση και εμπορία ζώων συντροφιάς διευκολύνεται με όλη αυτή την ιστορία της ανεξέλεγκτης και αδιαφανούς χρήσης διαβατηρίων χωρίς να υπάρχει νόμιμη κατοχή ζώων».

Η κυρία Γιαννακοπούλου κατέθεσε επίσης καταδικαστικές αποφάσεις για παράνομη διακίνηση και εμπορία αδέσποτων ζώων, τα οποία φέρονταν να είχαν αποδέκτες φιλοζωικά σωματεία με έδρα το εξωτερικό, τα οποία διαθέτουν ζώα συντροφιάς έναντι χρηματικού ποσού, αποφάσεις του Πλημμελειοδικείου Αθηνών, την άσκηση ποινικής δίωξης κατά φιλοζωικών σωματείων, τα οποία, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, φέρεται να διακινούν αδέσποτα ζώα συντροφιάς έναντι χρηματικού ποσού και την έκθεση της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας στην Πάτρα για παράνομη διακίνηση και εμπορία αδέσποτων ζώων συντροφιάς.

Απαντώντας ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης παραδέχτηκε ότι «η εικόνα δεν είναι αγγελικά πλασμένη» προσθέτοντας ότι ολοκληρώθηκε την προηγούμενη χρονιά η διασύνδεση της διαδικτυακής ηλεκτρονικής εφαρμογής με τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες της ΕΛΑΣ. «Με αυτόν τον τρόπο οι έλεγχοι καθίσταται γρηγορότεροι και αποτελεσματικότεροι, αφού η Αστυνομία μπορεί πλέον να αντλεί απευθείας τα απαραίτητα στοιχεία. Αυτή η βάση δεδομένων εμπλουτίζεται συνεχώς». Παράλληλα, όπως είπε ο κ. Λιβανός, έχουν διανεμηθεί 750 ανιχνευτές εντοπισμού ανάγνωσης σήμανσης ζώων συντροφιάς σε σημεία εισόδου της χώρας, αλλά και σε ολόκληρη την επικράτεια, σε διάφορους ελεγκτικούς μηχανισμούς, σχεδόν σε όλους, ακόμα και στα δασαρχεία, στις θηροφυλακές, στα αεροδρόμια και στα τελωνεία.

«Η συζήτηση που διεξήχθη στην Ελληνική Βουλή κατόπιν επερώτησης της Βουλευτή κυρίας Νάντιας Γιαννακοπούλου με θέμα " διακίνηση και εμπορία ζώων συντροφιάς κατά παράβαση εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας", αποτελεί ένα ηχηρό ράπισμα αφενός σε όλους εκείνους που τεχνηέντως ακόμα και σήμερα αρνιούνται μετ επιτάσεως την ύπαρξη της παράνομης διακίνησης και εμπορίας αδέσποτων ζώων συντροφιάς, αφετέρου σε εκείνους που επιχείρησαν και επιχειρούν, στην αναίσχυντη διάλυση του πλαισίου προστασίας των ζώων συντροφιάς με την σύνταξη σχεδίου νόμου για τα ζώα συντροφιάς, τα βασικά σημεία του οποίου όπως έχει παρουσιαστεί βρίθει εξυπηρετήσεων και φωτογραφικών διατάξεων», επισημαίνει στο «ethnos.gr», ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ζωοφιλικών Σωματείων Ελλάδας, Βαγγέλης Παλαιοδήμος. Και συνεχίζει: «Ως φορέας, για μια ακόμη φορά θα δηλώσουμε με σαφήνεια ότι βρισκόμαστε σε μετωπική σύγκρουση με όλα εκείνα τα κυκλώματα που σχετίζονται με την παράνομη εισαγωγή ζώων από παράνομα εκτροφεία με σκοπό την παράνομη εμπορία, με την παράνομη εκτροφή αναπαραγωγή και εμπορία των ζώων συντροφιάς, με την παράνομη διακίνηση και εμπορία των αδέσποτων ζώων συντροφιάς καθώς και με όλους εκείνους οι οποίοι προσπαθούν να τα εξυπηρετήσουν.

Όλες οι ενέργειες μας αποσκοπούν στην πλήρη εφαρμογή της ευρωπαϊκής σύμβασης για την προστασία των ζώων συντροφιάς, των οδηγιών του παγκόσμιου οργανισμού για την υγεία ζώων αλλά και της κοινοτικής νομοθεσίας.

Είναι ο μόνος τρόπος και η μονή επιλογή που έχουμε, ώστε ως πολιτισμένη κοινωνία να προσφέρουμε στα ζώα συντροφιάς που τα αναγνωρίζουμε ως συναισθανόμενα και έμβια όντα, την προστασία που αναντίρρητα δικαιούνται» καταλήγει.

Να σημειωθεί ότι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που το θέμα της παράνομης διακίνησης των ζώων συντροφιάς φτάνει στη Βουλή. Το 2018 ο σημερινός υφυπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Αμυράς είχε επισημάνει ότι σύμφωνα με καταγγελίες φιλοζωικών σωματείων, στην Ελλάδα εισάγονται αθρόα ζώα κυρίως από κράτη του πρώην ανατολικού μπλοκ. «Προέρχονται από παράνομα εκτροφεία εντός των οποίων αναπαράγονται εντατικά και εξαντλητικά χωρίς κανέναν έλεγχο από τις αρμόδιες αρχές και χωρίς να τηρούνται οι βασικοί κανόνες ευζωίας. Επίσης, επί σειρά ετών διενεργούνται από όλα τα μέρη της Ελλάδας "εμπορικές αποστολές" αδέσποτων ζώων προς διάφορες χώρες. Πολλά από τα ζώα τα οποία διακινούνται είτε από σωματεία, είτε από ιδιώτες είναι απολεσθέντα ή κλεμμένα ή τα έχουν οικειοποιηθεί χωρίς να έχουν προηγουμένως δηλωθεί στο οικείο δήμο» εξηγεί.

Ο κ. Αμυράς είχε υπογραμμίσει την ανάγκη να εναρμονισθεί η ελληνική νομοθεσία με την ευρωπαϊκή ώστε να ισχύσουν οι ίδιες προϋποθέσεις για τα έγγραφα αναγνώρισης ενός ζώου συντροφιάς, τον τρόπο μετακίνησής του στο εξωτερικό αλλά και τη διαδικασία υιοθεσίας του, κάτι το οποίο εξακολουθεί να παρουσιάζει σημαντικά κενά μέχρι και σήμερα.