Αυτό επίτασσε η λαϊκή παράδοση της Πάρου αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας για το τέλος των Αποκριών και την έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ή Σαρακοστής, με μέρα – ορόσημο την Καθαρά Δευτέρα, 48 ημέρες πριν το Άγιο Πάσχα.
Η Καθαρά Δευτέρα, ημέρα έναρξης της αρχαιότερης 40ήμερης νηστείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας απηχεί ,τις ημέρες νηστείας του Κυρίου μας στην έρημο. Στη λαϊκή μας παράδοση, είναι συμβολικά και κυριολεκτικά ημέρα κάθαρσης από το φαγοπότι και το χορό των Αποκριών που κορυφώνεται την τελευταία Κυριακή τους τη λεγόμενη Τυρινή, προκειμένου να ξεκινήσει η νηστεία και η προσευχή των πιστών ώστε να υποδεχθούν το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης του Θεανθρώπου.
Ετυμολογικά η λέξη νηστεία προέρχεται από δύο σύνθετα. Το μόριο νη που σημαίνει δεν, και το ρήμα εσθίω που σημαίνει τρώω. Επομένως, νη εσθίω σημαίνει δεν τρώω. Εκτός όμως από την αποχή από το φαγητό, η παράδοση αναφέρει ότι την Καθαρά Δευτέρα οι νοικοκυρές καθάριζαν επιμελώς τα σκεύη της κουζίνας τους από τα φαγοπότια των προηγούμενων ημερών και τα κρεμούσαν ψηλά για να τα ξαναχρησιμοποιήσουν τη Λαμπρή.
Η Καθαρά Δευτέρα με τα νηστίσιμα εδέσματα ήταν η μέρα που γιορτάζονταν τα Κούλουμα, δηλαδή η συγκέντρωση οικογενειών σε υπαίθριο χώρο για να πετάξουν το χαρταετό και να συνφάγουν τα σαρακοστιανά φαγητά. Η λέξη Κούλουμα, προέρχεται από το λατινικό cumulus που σημαίνει αφθονία ή επίλογος, ότι δηλαδή χαρακτηρίζει το τέλος της τρελής Αποκριάς. Συμβολικά, τα υπαίθρια Κούλουμα γιορτάζονταν σε ψηλά σημεία ώστε η ψυχή των χριστιανών να ανυψωθεί και να φθάσει πιο κοντά στο Θεό.
Στη λαογραφική μας παράδοση η Μεγάλη Σαρακοστή απεικονιζόταν ως μορφή γυναίκας από ζυμάρι την οποία ονόμαζαν Κυρά – Σαρακοστή. Το πλάσιμο της Κυρά – Σαρακοστής είναι από τα αρχαιότερα έθιμα που απαντώνται στην Ελλάδα. Ουσιαστικά επρόκειτο για ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο που μετρούσε τις μέρες της περιόδου νηστείας. Η Κυρά – Σαρακοστή είχε εφτά πόδια, όσες και οι εβδομάδες μέχρι το Πάσχα και κάθε Σάββατο της έκοβαν το ένα πόδι. Το τελευταίο αντιστοιχούσε στη Μεγάλη Εβδομάδα. Έπαιρνε «ζωή» την Καθαρά Δευτέρα και οι παραλλαγές του εθίμου ανά την Ελλάδα είναι πολλές, μα όλες συμβολίζουν την μεγάλη αναμονή μικρών και μεγάλων για το Άγιο Πάσχα!
Καλή Σαρακοστή!
Μέλος του μητρώου
