Από εκεί μπορείς να παρακολουθήσεις τα «τρελά νερά» του Ευρίπου, να βγάλεις φωτογραφία με φόντο τον πολυσύχναστο πεζόδρομο της πόλης με τις δεκάδες καφετέριες, ή και να απολαύσεις τις μάχες των μικρών και μεγάλων αθλητών του κανόε καγιάκ με το κύμα.
Πρόκειται για τη γέφυρα της Χαλκίδας (γνωστή και ως «παλιά γέφυρα» στους ντόπιους) στον πορθμό του Ευρίπου η οποία συνιστά το πιο κομβικό και εμβληματικό σημείο της πόλης.
Κανένα, όμως, από τα παραπάνω προσφερόμενα θεάματα δεν χαραχθεί με τέτοιο ανεξίτηλο τρόπο στο μυαλό του επισκέπτη του νησιού όπως αυτό του ανοίγματος της γέφυρας για τη διέλευση των ιστιοφόρων, των πολυτελών γιοτ, αλλά και των σκαφών που λόγω του μεγάλου τους αναστήματος δεν μπορούν να περάσουν από τη γέφυρα όταν αυτή είναι κλειστή. Ουδείς, άλλωστε, νοιάζεται αν στριμωχθεί ή τσαλακωθεί, μιας και άπαντες μάχονται για την κατάληψη της θέσης με την καλύτερη ορατότητα.
Ο λόγος; Στο άνοιγμα «κρύβεται» μια παγκόσμια πρωτοπορία, κάτι μοναδικό στα χρονικά: Η γέφυρα της Χαλκίδας αποτελεί την πρώτη συρταρωτή γέφυρα στον κόσμο.
Απαρχές αυτού του κομβικής σημασίας οικοδομήματος ανιχνεύονται στα τέλη του 1959, όταν το Υπουργείο Δημοσίων έργων είχε επισημάνει την ανάγκη για μια νέα γέφυρα στον Εύριπο.
Αιτία αποτέλεσε η αχρήστευση της προηγούμενης «ιταλικής» γέφυρας. Η τελευταία ένωνε επί 65 έτη (από το 1896) τα δύο κομμάτια γης, αλλά τα μικρά επιτρεπόμενα φορτία κυκλοφορίας, το ανεπαρκές πλάτος της, και η περιστροφική της λειτουργία την κατέστησαν μη λειτουργική.
Το Υπουργείο Δημόσιων Έργων, λοιπόν, προχώρησε στην προκήρυξη Διεθνούς Διαγωνισμού Μελέτης και Κατασκευής, συγκεντρώνοντας μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον. Από τις προσφορές μόνο μία ήταν αμιγώς ελληνική, υποβληθείσα από την κοινοπραξία «ΕΔΟΚ Α.Ε. ΒΙΟ Α.Ε.». Πρόκειται και για την προσφορά που προκρίθηκε, έναντι κάθε ιδέας «ανεγειρόμενης”, «ανορθούμενης» ή διπλωτής (σαν την ιταλική) γέφυρας, δεδομένου ότι οι τελευταίες θα είχαν αρνητικό χωροταξικό και αισθητικό αντίκτυπο για την πρωτεύουσα της Εύβοιας.
Ο… κλήρος έπεσε στη συρταρωτή η οποία έμελλε να αναδειχθεί στην πρώτη στο είδος της διεθνώς. Η μηχανολογική αρχή λειτουργίας κυοφορήθηκε από τον Διπλ. Μηχανολόγο-Ηλεκτρολόγο ΕΜΠ Ευθ. Μαλάκη, Τεχνικό Διευθυντή της ΒΙΟ, ο οποίος χαρακτηριζόταν από καινοτομική σύλληψη ιδεών και για την εμπειρία του πάνω στην κατασκευή μηχανολογικών και υδραυλικών εγκαταστάσεων.
Ένας από τους λόγους που προκρίθηκε η συρταρωτή γέφυρα ήταν ότι ενόσω κατασκευαζόταν θα επέτρεπε την απρόσκοπτη διεξαγωγή της θαλάσσιας και οδικής κυκλοφορίας, μιας και η προηγούμενη, ιταλική γέφυρα θα συνέχιζε να υπάρχει.
Oι εργασίες διήρκησαν δύομιση χρόνια και τα εγκαίνια να έλαβαν χώρα το 1963. Μέχρι και σήμερα η γέφυρα έχει μήκος 42 μέτρα, πλάτος 11 μέτρα, ο σκελετός της είναι σιδερένιος και το κατάστρωμα ξύλινο. Υπάρχουν δύο λωρίδες κυκλοφορίας, όπως και τα απαραίτητα πεζοδρόμιο για τη διέλευση των πεζών.
Όταν πρόκειται ν’ ανοίξει για τις ανάγκες ναυσιπλοίας ο εμπρόσθιος γρύλλος ανεβαίνει και παίρνει επαφή με την κύρια δοκό της, οπότε αφαιρούνται προς τα έξω οι πλάκες στήριξης της γέφυρας.
Τότε ο γρύλλος κατεβαίνει και έτσι καθίσταται εφικτή η κάθοδος της γέφυρας κατά 0,63 εκατοστά, την ίδια ώρα που αναδιπλώνονται τα κιγκλιδώματα της. Μόλις οι τροχοί της γέφυρας «καθίσουν» στη σιδηροτροχιά αρχίζει η έλξη του κάθε βραχίονα προς το εσωτερικό της αντίστοιχης σήραγγάς του.
Η γέφυρα, λοιπόν, έχει ανοίξει, και παίρνει σειρά η μαζική διέλευση όλων των μεγάλων πλωτών μέσων, συνθέτοντας ένα μοναδικό θέαμα.
Οι καινοτόμες κατασκευαστικές αρχές που ακολουθήθηκαν για την ανέγερση αυτού του πρωτοποριακού για τα παγκόσμια δεδομένα έργου, βέβαια, είναι αδύνατο να διασφαλίσουν την παντελή απουσία ατυχημάτων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πρόσπτωση του φορτηγού πλοίου «Όλγα Μ» τον Ιανουάριο του 2016.
Κάθε ζημιά και βλάβη αποκαταστάθηκε άμεσα, διασφαλίζοντας την μακροημέρευση αυτού του εντυπωσιακού έργου, το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς για τη Χαλκίδα και φυσικά ένα από τα πιο σημαντικά τοπόσημα γεφυροποιίας σε όλο τον κόσμο.
Μέλος του μητρώου
