Ειδικότερα περίπου 1,1 εκ. ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες καλούνται είτε να ρυθμίσουν τις οφειλές τους στο ΚΕΑΟ σε 12 δόσεις είτε να πληρώσουν τις εισφορές υγείας τους για να έχουν παροχές υγείας πέραν των νοσοκομείων.
Από την 1η Ιουνίου όπως προβλέπει νομοθετική ρύθμιση, προκειμένου να λάβει ο μη μισθωτός οφειλέτης ετήσια ασφαλιστική ικανότητα έως τις 28 Φεβρουαρίου του 2023 ώστε να έχει πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίας υγείας, θα πρέπει να πληρώσει το ελάχιστο ποσό που αντιστοιχεί στην ετήσια εισφορά για παροχές σε είδος και χρήμα, σύμφωνα με την ασφαλιστική κατηγορία που επέλεξε για το 2021.
Το ποσό αυτό αντιστοιχεί για τη χαμηλότερη κατηγορία στα 55 ευρώ μηνιαίως και 660 ευρώ ετησίως και στις υψηλότερες κατηγορίες στα 66 ευρώ μηνιαίως και στα 792 ευρώ ετησίως. Όσοι δεν καταβάλλουν έστω το ελάχιστο τίμημα, δεν θα έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας των ιδιωτών ιατρών αλλά μόνο στη νοσοκομειακή περίθαλψη, όπως κάθε ανασφάλιστος πολίτης.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΚΕΑΟ, 1,1 εκατομμύριο ελεύθεροι επαγγελματίες αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες έχουν αρρύθμιστες οφειλές, ενώ μόνο ένα μικρό μέρος μη μισθωτών 260.000 πληρώνει εμπρόθεσμα ή έχει ρυθμίσει ης οφειλές του.
Σύμφωνα με τον e-ΕΦΚΑ, η ανανέωση της ασφαλιστικής ικανότητας δόθηκε κατ' εξαίρεση πέρυσι σε όλους τους ασφαλισμένους λόγω των έκτακτων συνθηκών που δημιούργησε η πανδημία, αλλά πλέον υπάρχει η ανάγκη της επαναφοράς στην κανονικότητα. Η τελευταία ρύθμιση χρεών προς τον ΕΦΚΑ σε έως και 72 δόσεις είχε περιορισμένη συμμέτοχη καθώς μόλις 56.000 υπέβαλαν αιτήσεις κυρίως λόγω της οικονομικής αβεβαιότητας που δημιούργησαν η ακρίβεια, η άνοδος των τιμών της ενέργειας και εν συνεχεία η εισβολή στην Ουκρανία.
Ο e-ΕΦΚΑ αποφάσισε παράταση της ασφαλιστικής ικανότητας των μη μισθωτών καθώς σε πολλές περιπτώσεις οικονομολόγων, δικηγόρων, συμβολαιογράφων και άλλων ελεύθερων επαγγελματιών, ενώ είχαν πληρώσει εμπρόθεσμα, δεν εμφανίστηκε η πληρωμή στο σύστημα λόγω έλλειψης διαλειτουργικότητας των συστημάτων του ΕΦΚΑ και του ΚΕΑΟ.
Επιπλέον ο φορέας δεν έχει εκκαθαρίσει εγκαίρως τα γραμμάτια προείσπραξης και τα χρεωστικά υπόλοιπα των αυτοαπασχολούμενων επιστημόνων με αποτέλεσμα να εμφανίζονται οφειλέτες και να πρέπει να στηθούν στην ουρά του ΕΦΚΑ για να λάβουν ασφαλιστική ικανότητα. Για να αποφευχθεί η ταλαιπωρία τέθηκε σε λειτουργία αυτές τις ημέρες νέα ηλεκτρονική υπηρεσία μέσω της οποίας οι μη μισθωτοί που για οποιονδήποτε λόγο δεν λαμβάνουν εγκαίρως ασφαλιστική ικανότητα να μπορούν να την εκδίδουν ηλεκτρονικά εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις. Για όλους αυτούς τους λόγους παρατάθηκε η ασφαλιστική ικανότητα των μη μισθωτών έως τις 31 Μαΐου.
Σύμφωνα με την έκθεση του τελευταίου τριμήνου 2021 του ΚΕΑΟ, στο τέλος του Δεκεμβρίου 2021 οι οφειλές έφτασαν στα 41.020.670.581 ευρώ, από 31.564 266.892 ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο. Από τα 41 δισ., περίπου 15 δισ. θεωρούνται ανείσπρακτες οφειλές. Δηλαδή οι επιχειρήσεις έχουν κλείσει εδώ και 20 χρόνια (π.χ. Ολυμπιακή) ή οι οφειλέτες έχουν αποβιώσει. Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά λίγους μεγαλοοφειλέτες με οφειλές άνω του 1 εκατ. ευρώ (2.178 οφειλέτες συγκεντρώνουν το 23,24% του υπόλοιπου οφειλών).
Ρύθμιση 12 δόσεων
Όσοι επιλέξουν να ρυθμίσουν τελικά τις οφειλές τους θα πρέπει να γνωρίζουν ότι μπορούν να τις ρυθμίσουν σε 12-24 μηνιαίες δόσεις ανά περίπτωση. Η κατώτατη δόση σε αυτό το ενδεχόμενο θα είναι 50 ευρώ τον μήνα.
Για τη ρύθμιση του ν. 4152/2013, απώλεια επέρχεται :
α) Λόγω μη καταβολής των απαιτητών τρεχουσών εισφορών μετά τον μήνα υπαγωγής στη ρύθμιση ή
β) Λόγω μη εμπρόθεσμης καταβολής της καθορισθείσας δόσης της ρύθμισης, πέραν της μίας (1) φοράς
Κατά τη διάρκεια της ρύθμισης επιτρέπεται η καθυστέρηση πληρωμής μίας (1) δόσης και η καταβολή αυτής μέχρι την ημερομηνία καταβολής της επόμενης δόσης με προσαύξηση εκπρόθεσμης καταβολής 15%.