Τα ρωτάμε πώς ήταν η μέρα τους όταν γυρίζουμε στο σπίτι, μοιραζόμαστε μαζί τους τα προβλήματά μας, τους λέμε πόσο καλά παιδιά είναι – ακόμα κι αν κάποιες φορές δεν είναι – και τους απευθύνουμε τραγουδάκια. Πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν κατοικίδιο μπορεί να βρίσκουν περίεργες τις περισσότερες συμπεριφορές μας, μεταξύ των οποίων και το να μιλάμε σε πλάσματα που δεν μπορούν να μας απαντήσουν και ενδέχεται να μην καταλαβαίνουν τα περισσότερα απ’ όσα λέμε.
Μας καταλαβαίνουν οι σκύλοι;
Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι σημαντικό να μιλάει κανείς στον σκύλο ή στη γάτα του – όχι μόνο επειδή νιώθουμε ωραία όταν επικοινωνούμε με διάφορους τρόπους με το ζώο συντροφιάς μας, αλλά κυρίως επειδή καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε. Πιο συγκεκριμένα, έρευνες των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν ότι οι σκύλοι κατανοούν την ανθρώπινη επικοινωνία σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι άλλα είδη ζώων. Όχι μόνο αυτό, αλλά όσο περισσότερο τους μιλάμε, τόσο περισσότερο μαθαίνουν από εμάς και παρακολουθούν όσα τους λέμε.
Σύμφωνα με μια έρευνα του 2017, αν επιθυμείτε να εκπαιδεύσετε το νέο σας κουτάβι, πρέπει να του μιλάτε με έναν συγκεκριμένο τρόπο ώστε να μπορεί να παρακολουθήσει όσα του λέτε. Ίσως μπορείτε ήδη να φανταστείτε τι εννοούμε: μιλάμε στα σκυλάκια μας σα να έχουμε απέναντί μας μικρά παιδιά. Τα λέμε ζουζουνάκια μας, κολοκυθάκια μας, κουραμπιεδάκια μας, κι ό,τι άλλο κατεβάζει το μυαλό μας, ανεβάζοντας τη φωνή μας δυο τόνους. Μάλιστα, οι ερευνητές ξεχωρίζουν το είδος της ομιλίας που απευθύνεται στους σκύλους, καθώς οι διάφορες μελέτες συμφωνούν στο ότι επικοινωνούμε διαφορετικά με τους σκύλους απ’ ότι με τους άλλους ανθρώπους.
Πώς μιλάμε όταν απευθυνόμαστε σε σκύλους;
Πιο συγκεκριμένα, αλλάζουμε τη δομή των προτάσεων, τις μικραίνουμε και τις απλοποιούμε, ενώ η φωνή μας είναι πιο “τσιριχτή”, όπως όταν απευθυνόμαστε σε μικρά παιδάκια. Η έρευνα του 2017 έδειξε ότι ο τόνος της φωνής μας ανεβαίνει ακόμα πιο ψηλά όταν μιλάμε σε κουτάβια, και αυτή η τεχνική φαίνεται να τα βοηθάει να μας προσέχουν και να μας καταλαβαίνουν περισσότερο.
Για να ελέγξουν αυτή τη θεωρία, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τα λεγόμενα πειράματα “play back”. Ηχογράφησαν εθελοντές που επαναλάμβαναν τη φράση “Γεια σου! Γεια σου γλυκούλι! Ποιος είναι καλό παιδί; Έλα εδώ! Καλό παιδί! Ναι! Έλα εδώ γλυκούλι μου! Τι καλό παιδί!”. Κάθε φορά, οι ερευνητές ζητούσαν από τον ομιλητή να κοιτούν φωτογραφίες κουταβιών, ενήλικων σκύλων, ηλικιωμένων σκύλων, ή να μην κοιτούν καθόλου φωτογραφίες. Η ανάλυση των ηχογραφήσεων έδειξε ότι οι εθελοντές άλλαζαν τον τρόπο με τον οποίο απευθύνονταν στους σκύλους ανάλογα με την ηλικία τους.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές έπαιξαν τις ηχογραφήσεις σε διάφορα κουτάβια και ενήλικα σκυλιά, και βιντεοσκόπησαν τις αντιδράσεις τους. Βρήκαν, έτσι, ότι τα κουτάβια ανταποκρίνονταν πιο έντονα σε ηχογραφήσεις που έγιναν όσο οι εθελοντές κοιτούσαν φωτογραφίες σκύλων, όταν δηλαδή χρησιμοποιούσαν τον συγκεκριμένο τρόπο ομιλίας που εμείς οι άνθρωποι φυλάμε για τους σκύλους.
Τα ίδια αποτελέσματα δεν αναδείχθηκαν για τους ενήλικους σκύλους στη συγκεκριμένη έρευνα. Σε άλλες έρευνες, όμως, φάνηκε ότι η ομιλία που απευθύνεται σε σκύλους είναι χρήσιμη για την επικοινωνία με σκύλους όλων των ηλικιών.
Καταλαβαίνουν οι σκύλοι τις χειρονομίες μας;
Έχει αποδειχθεί ότι μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τον σκύλο μας μέσω χειρονομιών, όπως το να του δείχνουμε κάποιο αντικείμενο. Αυτό συμβαίνει επειδή ο σκύλος μας καταλαβαίνει ότι η πράξη αυτή αποτελεί μια προσπάθεια επικοινωνίας μαζί του. Κάτι τέτοιο είναι εντυπωσιακό, καθώς ακόμα και οι χιμπατζήδες, οι κοντινότεροι εν ζωή συγγενείς μας, αλλά και οι λύκοι – οι κοντινότεροι συγγενείς των σκύλων – δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν ότι επιχειρούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους όταν τους δείχνουμε κάτι.
Το γεγονός αυτό κάνει τους ερευνητές να θεωρούν ότι οι δεξιότητες και οι συμπεριφορές των σκύλων στον τομέα της επικοινωνίας αποτελούν προσαρμογές στο ανθρώπινο περιβάλλον. Ζώντας σε στενή επαφή με τους ανθρώπους για πάνω από 30000 χρόνια, έχει οδηγήσει τους σκύλους να εξελίξουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, φτάνοντας σε επίπεδο επικοινωνίας αντίστοιχο με των ανθρώπινων παιδιών.
Υπάρχει μία διαφορά μεταξύ σκύλων και παιδιών: στο παράδειγμα όπου ένας άνθρωπος δείχνει ένα αντικείμενο στον σκύλο, ο σκύλος αντιλαμβάνεται τη χειρονομία ως μια “light” προσταγή, ενώ ένα μικρό παιδί θα καταλάβει ότι θέλουμε να μοιραστούμε μαζί του μια πληροφορία.
Η ικανότητα των σκύλων να αναγνωρίζουν οδηγίες που σχετίζονται με τον χώρο αποτελεί μια τέλεια μορφή εξέλιξης των επικοινωνιακών δεξιοτήτων τους μέσα από την πολυετή συμβίωση με τους ανθρώπους. Άλλωστε, οι σκύλοι χρησιμοποιούνται εδώ και χιλιάδες χρόνια ως ένα “κοινωνικό εργαλείο” για να βοηθούν τους ανθρώπους με το κυνήγι ή την φύλαξη των κοπαδιών, ακολουθώντας οδηγίες μέσω χειρονομιών κάθε φορά που έπρεπε να διανύσουν μια μεγάλη απόσταση μαζί με τον κηδεμόνα τους. Οι έρευνες των τελευταίων ετών επιβεβαιώνουν ότι οι σκύλοι έχουν αναπτύξει τόσο την ικανότητα να αναγνωρίζουν χειρονομίες, όσο και μια ιδιαίτερη ευαισθησία στην ανθρώπινη φωνή που τους βοηθάει να αντιλαμβάνονται τι θέλουμε να τους επικοινωνήσουμε.
Μέλος του μητρώου
