Η ραγδαία αύξηση των ενοικίων αποτελεί το «μείζον» θέμα συζήτησης και προβληματισμού στο σύνολο των συμπολιτών μας, ιδιαίτερα όσων σκέφτονται είτε να κάνουν το επόμενο βήμα στη ζωή τους δημιουργώντας οικογένεια και έχουν ξεκινήσει το «σαφάρι» αναζήτησης κατοικίας, είτε για όσους έχει λήξει ή/λήγει το μισθωτήριο συμβόλαιο τους επόμενους μήνες και αναμένουν να ενημερωθούν για τις νέες «απαιτήσεις» του ιδιοκτήτη.
Το 2023, «έκλεισε» με νέα μεσοσταθμική αύξηση της τάξεως του 6%-10%, ενώ, το «μείζον» κοινωνικό πρόβλημα του κόστους στέγασης μας απασχολήσει και θα μας απασχολήσει και το 2024.
Τα ζητούμενα μισθώματα οικογενειακών κατοικιών κατέγραψαν συσσωρευτική αύξηση από 43,2% έως 52,1% το χρονικό διάστημα 2018-2023. Πλέον, το κόστος στέγασης στην Ελλάδα έχει εκτιναχθεί σε τέτοια επίπεδα που αγγίζει το σύνολο ενός «καλού» μισθού αν πρόκειται για οικογενειακή.
Σύμφωνα με την Eurostat, η χώρας μας παραμένει πρωταθλήτρια στο κόστος στέγασης στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκή Ένωσης, τη στιγμή που το 45,5% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας.
Παράλληλα, πρόσφατη έρευνα καταγραφεί ότι, το 76,9% των ενοικιαστών, εφόσον πληρώσουν τα έξοδα του σπιτιού, κάνει περικοπές στα βασικά αγαθά ή λαμβάνει οικονομική βοήθεια από τρίτους. Οι Έλληνες σύμφωνα με την Eurostat είχαν τον πέμπτο χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα (9.520€) το 2022 στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, τη στιγμή που το 26,3% των Ελλήνων βρίσκεται στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
Δυσεύρετες οι οικογενειακές κατοικίες με ενοίκιο έως 700€
Σύμφωνα με τον κάτωθι πίνακα, η αναζήτηση οικογενειακής κατοικίας με ζητούμενο μίσθωμα έως 800€ σε περιοχές των Βορείων και Νοτίων Προαστίων αποτελεί «Όνειρο Θερινής Νυκτός». Στις περιοχές των Βορείων Προαστίων το 90,68% (93,11%) των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών 80-110τμ άνω του 1ου ορόφου, έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800€, ενώ στα Νότια Προάστια το 87,4% (81,44% το 2022).
Στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας η διαθεσιμότητα των οικονομικών ακινήτων συρρικνώνεται, πλέον το 73,57% (65,66% το 2022) των διαθέσιμων προς μίσθωση ακινήτων κατάλληλων για οικογένειες έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€, από 66,37% τον Ιούνιο του 2023 και 71,97% τον Δεκέμβριο του 2023. Ο άλλοτε οικονομικός Πειραιάς, σύμφωνα με τα κάτωθι δεδομένα φαίνεται να ακολουθεί το ράλι των ενοικίων.
Το 2022, μόλις το 47,46% των διαθέσιμων προς μίσθωση οικογενειακών κατοικιών είχαν ζητούμενο μίσθωμα έως 700€, τον Ιούλιο του 2023 το 60,07%, τον Δεκέμβριο του 2023 το 83,37% και σήμερα το 84,1%. Ο Πειραιάς καταγράφει ραγδαία μείωση διαθεσιμότητας κατοικιών κάτω των 700€ μηνιαίο ζητούμενο μίσθωμα.
Στα Δυτικά Προάστια, καταγράφεται μια μικρή αποκλιμάκωση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, το 44,39% των διαθέσιμων προς μίσθωση οικογενειακών κατοικιών έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€, ενώ στις περιοχές του Υπολοίπου Αττικής το 70,52%, έναντι του 67,85% τον Δεκέμβριο του 2023, 71,30% τον Ιούνιο του 2023 και 56,97% τον 2022.
Βόρεια Προάστια: 9 στα 10 ακίνητα άνω των 800€ ζητούμενο μίσθωμα εκ των οποίων τα 6 πάνω από €1.000
Στις περιοχές των Βορείων Προαστίων, το 90,68% (9 στα 10) των διαθέσιμων προς μίσθωση οικογενειακών κατοικιών (80-110τμ, άνω του 1ου ορόφου) έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800€/μήνα, εκ των οποίων το 65,73% άνω των 1.000€/μήνα, έναντι του 58,37% τον Δεκέμβριο του 2023.
Αθήνα Κέντρο: 7 στα 10 ακίνητα άνω των €700 ζητούμενο μίσθωμα εκ των οποίων τα 3 πάνω από €1.000
Στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, το 73,81% (72,18% τον Δεκέμβριο του 2023) των διαθέσιμων προς μίσθωση οικογενειακών κατοικιών (80-110τμ, άνω του 1ου ορόφου) έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€/μήνα, εκ των οποίων το 34,08% (29,13% τον Δεκέμβριο του 2023) άνω των 1.000€/μήνα.
Στο κέντρο της Αθήνας καταγράφεται αύξηση της διαθεσιμότητας ακινήτων στα υψηλότερα ζητούμενα μισθώματα, μόλις το 11,71% ( 14,1% τον Δεκέμβριο του 2023) των διαθέσιμων προς μίσθωση ακινήτων κατάλληλα για οικογένειες έχουν ζητούμενο μίσθωμα έως 600€ στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας.
Οι ενδιαφερόμενοι που θα επιλέξουν να αναζητήσουν οικογενειακή κατοικία στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το 89,3% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών είναι κατασκευής έως το 1980, δηλαδή τουλάχιστον 43ετών. Παράλληλα, ανάλογα με τη περιοχή του κέντρου, η κατοικία μπορεί να είναι μερικώς, ολικώς ή/και μη ανακαινισμένη.
Οι περιοχές του κέντρου που καταγράφουν τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα οικονομικών κατοικιών με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€ είναι: τα Πατήσια, η Κυψέλη, ο Κολωνός, η Πλατεία Αττικής, η Πλατεία Αμερικής, η Πλατεία Βικτωρίας, η Πλατεία Βάθης, ο Άγιος Ελευθέριος, τα Σεπόλια, ο Άγιος Παντελεήμονας, τα Θυμαράκια και το Μεταξουργείο. Ακολουθούν με μικρή διαθεσιμότητα, το Γουδή, το Γκύζη-Πεδίον Άρεως, η Λαμπρινή και οι Αμπελόκηποι-Πεντάγωνο.
Δυτικά Προάστια: 5 στα 10 ακίνητα άνω των 700€ ζητούμενο μίσθωμα εκ των οποίων τα 3 πάνω από 800€
Στις περιοχές των Δυτικών Προαστίων, το 43,55% (54,1% τον Δεκέμβριο του 2023) των διαθέσιμων προς μίσθωση οικογενειακών κατοικιών (80-110τμ, άνω του 1ου ορόφου) έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€/μήνα, εκ των οποίων το 25,42% (31,02% τον Δεκέμβριο του 2023) άνω των 800€/μήνα.
Μόλις το 20,52% (15,8% τον Δεκέμβριο του 2023) σήμερα των διαθέσιμων προς μίσθωση ακινήτων κατάλληλα για οικογένειες έχουν ζητούμενο μίσθωμα έως 600€ στις περιοχές των Δυτικών Προαστίων, όταν το 2022 ήταν 35,58%.
Η αύξηση των ζητούμενων μισθωμάτων αποτυπώνεται στην αύξηση της διαθεσιμότητας στα υψηλότερα ζητούμενα μισθώματα οικογενειακών κατοικιών. Συγκεκριμένα, από 14,11% η διαθεσιμότητα το 2022 για μίσθωμα από 601€-700€, πλέον διαμορφώνεται στο 35,09% ( από 30,1% τον Δεκέμβριο του 2023), από 17,79% η διαθεσιμότητα το 2022 για μίσθωμα από 701€-800€, πλέον διαμορφώνεται στο 18,07% ( από 23,70% τον Δεκέμβριο του 2023).
Οι ενδιαφερόμενοι που θα επιλέξουν να αναζητήσουν οικονομική οικογενειακή κατοικία με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€ στις περιοχές των Δυτικών Προαστίων, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το 42,8% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών είναι κατασκευής έως το 1980, ενώ το 57,14% είναι κατασκευής μετά το 1981.Παράλληλα, ανάλογα με τη περιοχή των Δυτικών Προαστίων, η κατοικία μπορεί να είναι μερικώς, ολικώς ή/και μη ανακαινισμένη.
Οι περιοχές των Δυτικών Προαστίων που καταγράφουν τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα οικονομικών κατοικιών είναι το Περιστέρι, οι Άγιοι Ανάργυροι, η Αγία Βαρβάρα, το Ίλιον, το Καματερό και η Πετρούπολη. Ακολουθούν με μικρή διαθεσιμότητα, η Νέα Ιωνία και το Χαϊδάρι, ενώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η διαθεσιμότητα των προς μίσθωση ακινήτων στις περιοχές των Δυτικών Προαστίων καταγράφεται περιορισμένη σε σχέση με τα υπόλοιπα προάστια της Αττικής.
Νότια Προάστια: 9 στα 10 ακίνητα άνω των 800€ ζητούμενο μίσθωμα εκ των οποίων τα 6 πάνω από 1.000€
Στις περιοχές των Νοτίων Προαστίων, το 87,4% ( 82% τον Δεκέμβριο του 2023) των διαθέσιμων προς μίσθωση οικογενειακών κατοικιών (80-110τμ, άνω του 1ου ορόφου) έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800€/μήνα, εκ των οποίων το 67,49% (61% τον Δεκέμβριο του 2023) άνω των 1.000€/μήνα
Πειραιάς: 8 στα 10 ακίνητα άνω των 700€ ζητούμενο μίσθωμα εκ των οποίων τα 3 πάνω από 1.000€
Ο άλλοτε οικονομικός Πειραιάς, πλέον συμμετέχει στην κούρσα των αυξήσεων των ζητούμενων μισθωμάτων. Συγκεκριμένα, στις περιοχές του Πειραιά καταγράφεται σχεδόν μηδενική διαθεσιμότητα 5,39% οικογενειακών κατοικιών με ζητούμενο μηνιαίο μίσθωμα έως 600€ σε αντίθεση με το 2022 που ήταν 34,57%. Η ραγδαία αύξηση των ζητούμενων μισθωμάτων αποτυπώνεται στον κάτωθι πίνακα, όταν το 2022 το 44,35% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών είχαν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€ και σήμερα το 84,05% – εκ των οποίων το 31,5% άνω των 1.000€.
Υπόλοιπο Αττικής: 7στα 10 ακίνητα άνω των 700€ ζητούμενο μίσθωμα εκ των οποίων τα 3 πάνω από 1.000€
Στις άλλοτε οικονομικές περιοχές του Υπολοίπου Αττικής, μόλις το 15,11% των διαθέσιμων προς μίσθωση οικογενειακών κατοικιών έχουν ζητούμενο μίσθωμα έως 600€/μήνα, όταν το 2022 το 27,20%. Παράλληλα, το 2022 μόλις το 32,52% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών είχαν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 800€, ενώ σήμερα το 48,43%.
Οι ενδιαφερόμενοι που θα επιλέξουν να αναζητήσουν οικονομική οικογενειακή κατοικία στις περιοχές των του Υπολοίπου Αττικής με ζητούμενο μίσθωμα έως 600€/μήνα, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το 62,5% των διαθέσιμων προς μίσθωση κατοικιών είναι κατασκευής μετά το 1990, ενώ το 37,5% είναι κατασκευής μετά το 2000.
Οι περιοχές του Υπολοίπου της Αττικής που καταγράφουν τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα οικονομικών κατοικιών (έως 600€) είναι τα Μέγαρα, η Κερατέα, η Ανάβυσσος, το Πόρτο Ράφτη και η Ραφήνα. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η διαθεσιμότητα των προς μίσθωση ακινήτων στις περιοχές του Υπολοίπου Αττικής μετά την πανδημία του κορωνοϊού καταγράφεται περιορισμένη σε σχέση με τα υπόλοιπα προάστια της Αττικής σε ακίνητα 80-110τμ.
Άμεση η ανάγκη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου στεγαστικής πολιτικής
Στη χώρα μας, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα και τα είδη πρώτης ανάγκης, η αύξηση του κόστους κατασκευής που πιέζει αυξητικά τις τιμές πώλησης, η αύξηση των επιτοκίων στεγαστικών δανείων, η ραγδαία αύξηση των ενοικίων, το κόστος ενέργειας και γενικότερα η αύξηση του κόστους διαβίωσης, συρρικνώνει τα διαθέσιμα εισοδήματα.
Απαιτείται να λάβουμε σοβαρά υπόψη και να κατανοήσουμε ότι το προσαυξημένο κόστος στέγασης δεν αφορά πλέον αποκλειστικά τα κατώτερα οικονομικά στρώματα που βρίσκονται κοντά στον κίνδυνο φτώχειας ή/τα ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά ή μόνο τους νέους ηλικιακά, πλήττει και άτομα των οποίων τα εισοδήματα είναι, αφενός υψηλότερα, αφετέρου όμως, πολύ χαμηλά για να μπορούν να στεγαστούν υπό τις συνθήκες της ιδιωτικής αγοράς.
Οι οικονομικές προκλήσεις στη παγκόσμια κοινότητα καθώς και στη χώρα μας βρίσκονται προ των πυλών και απαιτούνται άμεσα διευρυμένες πολιτικές στέγασης, πολιτικές με διεύρυνση των δικαιούχων, με στόχο την αναχαίτηση του κόστους την επόμενη ημέρα και τη προσβασιμότητα σε αγορά κατοικίας, αλλά, παράλληλα και πολιτικές με υλοποίηση 2-3 ετών, που θα στοχεύουν στην εξάλειψη ιδίων δεδομένων στο μέλλον, καθώς και μέτρα που θα «προστατεύουν» την ιδιοκτησία υπό συνθήκες μη υγιούς οικονομικού περιβάλλοντος.
Μη ξεχνάμε ότι η χώρα μας είναι από τις λίγες χώρες της Ε.Ε που δεν διαθέτει κοινωνικές κατοικίες (όχι εργατικές). Η κοινωνική κατοικία αντιπροσωπεύει μορφές παρεμβάσεων- κατασκευή, ρυθμιστικά μέτρα κλπ., της εθνικής κυβέρνησης ή/και των τοπικών αρχών στην αγορά κατοικίας προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση όλων. Η παροχή της στέγης αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας και υπάγεται στον τομέα της κρατικής κοινωνικής πολιτικής.
Μέλος του μητρώου
