Η Ιαπωνία κατέγραψε πέρυσι επίπεδα-ρεκόρ της πιο θανατηφόρας μορφής στρεπτόκοκκου, με 941 επιβεβαιωμένα κρούσματα συνδρόμου τοξικού στρεπτοκοκκικού σοκ (STSS), αλλά φέτος οι μολύνσεις αναμένεται να ξεπεράσουν αυτό το ρεκόρ, αφού καταγράφηκαν 378 κρούσματα τους πρώτους δύο μήνες του 2024, σε 45 από τους 47 νομούς της Ιαπωνίας.
Σύμφωνα με τους Japan Times, συνήθως καταγράφονται κατά μέσο όρο λιγότερα από 200 κρούσματα αυτής της πιο σοβαρής μορφής στρεπτοκοκκικής νόσου της ομάδας Α κάθε χρόνο και οι φόβοι αυξάνονται επειδή οι ειδικοί ομολογούν ότι δεν γνωρίζουν τι προκαλεί την αύξηση των λοιμώξεων. «Υπάρχουν ακόμη πολλοί άγνωστοι παράγοντες σχετικά με τις μορφές στρεπτόκοκκου με σοβαρή και ξαφνική έναρξη» δήλωσε εκπρόσωπος του Εθνικού Ινστιτούτου Λοιμωδών Νοσημάτων (NIID). «Δεν είμαστε στο στάδιο που μπορούμε να τους εξηγήσουμε».
Τι είναι ο στρεπτόκοκκος Α και πώς μεταδίδεται
Ο στρεπτόκοκκος Α είναι ένα βακτήριο που ζει και αναπτύσσεται στο λαιμό, στο δέρμα και στον πρωκτό και τα γεννητικά όργανα. Προκαλεί μια σειρά ασθενειών που επηρεάζουν το δέρμα, τους μαλακούς ιστούς και το αναπνευστικό σύστημα ανάλογα με το στέλεχος των εμπλεκόμενων βακτηρίων, όπως αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα, οστρακιά, ερυσίπελας, κυτταρίτιδα και πνευμονία. Οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο Α μπορεί να προκαλέσουν αυτοάνοση βλάβη στην καρδιά, γνωστή ως ρευματική καρδιοπάθεια, ένα πρόβλημα που επηρεάζει περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, οι περισσότεροι εκ των οποίων ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Σοβαρές περιπτώσεις στρεπτόκοκκου Α προκαλούν ετησίως τον θάνατο περίπου μισού εκατομμυρίου ανθρώπων.
Ο στρεπτόκοκκος Α μεταδίδεται μέσω στενής επαφής μεταξύ ανθρώπων. Το πώς συμβαίνει αυτό εξαρτάται από το σημείο στο σώμα που έχουν αποικίσει τα βακτήρια του στρεπτόκοκκου. Μπορεί να εξαπλωθεί μέσω των σταγονιδίων που απελευθερώνονται από το σώμα κατά την εκπνοή ή μέσω της δερματικής επαφής με πληγές. Ο στρεπτόκοκκος Α μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω της επαφής με μολυσμένα αντικείμενα όπως πετσέτες, σεντόνια ή τροφές που έχουν παρασκευαστεί από μολυσμένο άτομο.
Τι είναι το σύνδρομο στρεπτοκοκκικού τοξικού σοκ (STSS);
Σε ορισμένες περιπτώσεις οι λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο Α είναι τόσο σοβαρές ώστε εξελίσσονται σε σύνδρομο στρεπτοκοκκικού τοξικού σοκ, που συνοδεύεται από πυρετό, ρίγη, μυϊκό άλγος, ναυτία και έμετο, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ. Οι ηλικιωμένοι μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν και να περιλαμβάνουν πονόλαιμο, αμυγδαλίτιδα, πνευμονία και μηνιγγίτιδα.
Τα σοβαρά περιστατικά εξελίσσονται γρήγορα σε σήψη, ανεπάρκεια οργάνων και ακόμη και νέκρωση, γεγονός που δίνει στο STSS τη φήμη του «σαρκοφάγου». Περίπου το 30% των κρουσμάτων είναι θανατηφόρα, ανέφερε ο Guardian.
Γιατί εξαπλώνεται στην Ιαπωνία το σύνδρομο στρεπτοκοκκικού τοξικού σοκ;
Αν και οι ακριβείς λόγοι της πρόσφατης αύξησης των κρουσμάτων του συνδρόμου στρεπτοκοκκικού τοξικού σοκ στην Ιαπωνία είναι ασαφής, ειδικοί εκτιμούν ότι οφείλεται στην άρση των περιοριστικών μέτρων που είχαν επιβληθεί στη χώρα στη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19. Η Σιράνι Σρισκάνταν, καθηγήτρια Λοιμωδών Νοσημάτων στο Imperial College του Λονδίνου θεωρεί ότι η Ιαπωνία διέρχεται μια φάση έξαρσης ασθενειών μετά την πανδημία, όπως είχε συμβεί στη Βρετανία το φθινόπωρο του 2022, όταν τουλάχιστον 30 παιδιά και συνολικά πάνω από 400 άνθρωποι πέθαναν από οστρακιά ή στρεπτόκοκκο Α και, σύμφωνα με το UKHSA.
Η Ιαπωνία διατήρησε τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία του κορωνοϊού μέχρι τα μέσα του περασμένου χρόνου. Ο Κεν Κικούτσι, καθηγητής Λοιμωδών Νοσημάτων στο Γυναικείο Ιατρικό Πανεπιστήμιο του Τόκιο, λέει ότι ανησυχεί πολύ για τη δραματική αύξηση φέτος στον αριθμό των ασθενών με σοβαρές στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις.
«Κατά τη γνώμη μου, πάνω από το 50% των Ιαπώνων έχει μολυνθεί από τον SARS-CoV-2. Η ανοσολογική κατάσταση των ανθρώπων μετά την ανάρρωση από Covid-19 μπορεί να αλλάξει την ευαισθησία τους σε ορισμένους μικροοργανισμούς. Πρέπει να αποσαφηνίσουμε τον κύκλο μόλυνσης των σοβαρών διηθητικών ασθενειών από STSS και να τις θέσουμε αμέσως υπό έλεγχο».
Πώς αντιμετωπίζονται ο στρεπτόκοκκος Α και το STSS;
Οι περισσότερες μολύνσεις με στρεπτόκοκκο Α μπορούν να αντιμετωπιστούν με αντιβιοτικά όπως η πενικιλίνη, αλλά ορισμένα άτομα με πολύ χαμηλή πίεση αδυνατούν να λάβουν αντιβιοτικά και ως εκ τούτου η κατάστασή τους μπορεί να επιδεινωθεί.
Σοβαρές και διηθητικές μορφές στρεπτόκοκκου Α και συνδρόμου στρεπτοκοκκικού τοξικού σοκ απαιτούν νοσηλεία, συχνά σε μονάδες εντατικής θεραπείας.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τη μόλυνση με στρεπτόκοκκο Α;
Οι μέθοδοι για την αναχαίτιση της εξάπλωσης του στρεπτόκοκκου Α είναι σχεδόν οι ίδιες με άλλα βακτήρια και ιούς όπως ο SARS-CoV-2.
Ο δρ Κόλιν Μπράουν, διευθυντής Περιστατικών στο UKHSA, συμβουλεύει: «Πλένετε τα χέρια σας τακτικά και σχολαστικά, να βήχετε και να φταρνίζεστε σε μαντήλι και φροντίστε για τον καλό εξαερισμό του σπιτιού σας. Σε περίπτωση αδιαθεσίας λόγω λοίμωξης, θα πρέπει να αποφεύγετε να επισκέπτεστε ευάλωτα άτομα και, εφόσον έχετε πυρετό, να μην πηγαίνετε στην εργασία σας ή στο σχολείο».
Μπορεί να προκαλέσει νέα πανδημία ο στρεπτόκοκκος Α;
Ο στρεπτόκοκκος Α προκαλεί εκατομμύρια λοιμώξεις και σε σοβαρά κρούσματα μισό εκατ. θανάτους ετησίως ανά την υφήλιο.
«Το κάνει σιωπηλά, αλλά έχει εξαπλωθεί. Έχουμε δει νέα στελέχη του. Αλλά δεν εξαπλώνονται πώς οι ιοί μέσα σε μια εβδομάδα», σημειώνει η λοιμωξιολόγος Σιράνι Σρισκάνταν.
Τα βακτήρια χρειάζονται στην πραγματικότητα τόσο μεγάλο διάστημα για να εξαπλωθούν, που μπορεί να περάσουν μήνες ή και χρόνια μέχρι να παρατηρήσει κάποιος την ασθένεια που προκαλούν. «Αυτά τα βακτήρια έχουν όντως δυνατότητα να προκαλέσουν πανδημία, αλλά η λέξη “πανδημία” σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι αυτό σημαίνει ότι κάτι έχει εξαπλωθεί εξαιρετικά γρήγορα. Σε τελική ανάλυση αρκεί ένα μόνον άτομο για να μεταφέρει έναν ιό από μια χώρα σε μια άλλη».
Πάντως, παρά τα ιστορικά τους επίπεδα, τα κρούσματα συνδρόμου στρεπτοκοκκικού τοξικού σοκ στην Ιαπωνία παραμένουν χαμηλά, και ως εκ τούτου η πιθανότητα να μολυνθεί κάποιος επισκέπτης της χώρας παραμένει χαμηλή, σημειώνουν οι ειδικοί.
Μέλος του μητρώου
