Τι είναι το «μοντέλο 40 του πνιγμού»

Στο Μεγανήσι, μία αλλοδαπή γυναίκα εντοπίστηκε χωρίς τις αισθήσεις της στην παραλία Σπηλιά, λίγα μέτρα από τοπική ταβέρνα. Μεταφέρθηκε άμεσα με σκάφος-ασθενοφόρο στη Λευκάδα, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός της.

Λίγο αργότερα, στο Περιγιάλι στην ίδια περιοχή, ένας άνδρας περίπου 70 ετών ανασύρθηκε νεκρός από τη θάλασσα. Παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες δύτη που βρισκόταν στην ακτή και την εφαρμογή καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ), δεν επανήλθε ποτέ. Το Λιμεναρχείο Λευκάδας διερευνά τα αίτια.

Οι επιστήμονες του ΕΟΔΥ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.

Με τίτλο «Ασφαλείς Θάλασσας για Όλους» πραγματοποιούν σήμερα Τετάρτη 11/06/2025 ενημερωτική εκδήλωση* με στόχο την πρόληψη και τον περιορισμό απωλειών ανθρώπινων ζωών στις ελληνικές θάλασσες.

Η πρόληψη των πνιγμών, αφορά κυρίως τις ευάλωτες ομάδες όπως τα παιδιά, τους ηλικιωμένους, αλλά και τους μη εξοικειωμένους με τη θάλασσα επισκέπτες

Η εκδήλωση συνδιοργανώνεται από τον ΕΟΔΥ, τον Δήμο Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης και την ΜΚΟ «Safe Water Sports».

«Σιωπηλές δολοφονίες»: 353 πνιγμοί στη θάλασσα κάθε χρόνο στην Ελλάδα

Ο πνιγμός είναι η τρίτη αιτία θανάτου από ακούσιο τραυματισμό παγκοσμίως.

Αλλά και στην Ελλάδα -μια χώρα συνυφασμένη με τη θάλασσα και το καλοκαίρι- οι αριθμοί είναι αμείλικτοι.

Σύμφωνα με τα επίσημα επιδημιολογικά στοιχεία του ΕΟΔΥ, κατά μέσο όρο 353 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από πνιγμό στις ελληνικές θάλασσας.

Το 83% των θυμάτων είναι ηλικιωμένοι και κυρίως άνδρες.

Το ακόμη πιο ανησυχητικό είναι πώς, η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών συμβαίνει σε απόσταση μικρότερη των 50 μέτρων από την ακτή. Δηλαδή σε απόσταση, στην οποία κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τον κίνδυνο.

Η αναλογία ανδρών προς γυναίκες είναι 3 προς 1, ενώ κάθε χρόνο περίπου 10 παιδιά και έφηβοι χάνονται κάτω από την επιφάνεια του νερού.

Το Μοντέλο 4Ο του Πνιγμού

Πνιγμός δεν σημαίνει πάντα σπασμωδικές κινήσεις στα κύματα και απελπισμένες κραυγές για βοήθεια .

Το λεγόμενο φαινόμενο της ενστικτώδους αντίδρασης πνιγμού (Instinctive Drowning Response) περιγράφει μια σχεδόν αθόρυβη διαδικασία.

Το θύμα σπάνια φωνάζει.  Προσπαθεί απλώς να ανασάνει κάθε φορά που το κεφάλι του βγαίνει στιγμιαία στην επιφάνεια. Στην πραγματικότητα έχει 20 έως 60 δευτερόλεπτα ζωής, και μετά …θα χάσει τις αισθήσεις του.

Το Μοντέλο 4Ο του Πνιγμού (γνωστό διεθνώς ως «The 4W Model of Drowning» περιγράφει τους παράγοντες που καθορίζουν την έκβαση ενός τέτοιου περιστατικού.

Συγκεκριμένα:

Πρόκειται για ένα εργαλείο κατανόησης και ανάλυσης των περιστατικών πνιγμού, το οποίο χρησιμοποιείται σε κύκλους επαγγελματιών διάσωσης, ναυαγοσωστικής και δημόσιας υγείας για να περιγράψει τους τέσσερις κρίσιμους παράγοντες που επηρεάζουν το αν ένας άνθρωπος θα επιβιώσει ή όχι από έναν πνιγμό.

Οι τέσσερις παράγοντες (τα 4W – από τις αγγλικές λέξεις που αρχίζουν από W) είναι:

1. Who – Ποιος είναι το θύμα

• Ηλικία, φύλο, φυσική κατάσταση, ικανότητες κολύμβησης, χρήση ουσιών, χρόνιες παθήσεις.
• Αν είναι παιδί, ηλικιωμένος, άτομο με αναπηρία ή τουρίστας που δεν ξέρει την περιοχή.

2. Where – Πού συνέβη

• Είδος νερού (θάλασσα, λίμνη, πισίνα, ποτάμι), απόσταση από την ακτή, ύπαρξη ρευμάτων, θερμοκρασία.
• Αν ήταν οργανωμένη παραλία, εάν υπήρχαν ναυαγοσώστες, εύκολη πρόσβαση για διασώστες.

3. What – Τι συνέβη

• Υπήρξε τραυματισμός; Είχε προηγηθεί κατανάλωση αλκοόλ ή φαγητού; Πώς εξελίχθηκε το περιστατικό;
• Υπήρχε έγκαιρη αναγνώριση του κινδύνου; Εκδηλώθηκε η ενστικτώδης αντίδραση του πνιγμού;

4. Who helps – Ποιος βοηθά

• Εμπειρία του διασώστη (αν υπάρχει), γνώσεις πρώτων βοηθειών, χρόνος ανταπόκρισης.
• Επαγγελματίας ή πολίτης; Υπερεκτίμησε ο διασώστης τις δυνατότητές του και έγινε δεύτερο θύμα;

Το 4W Model χρησιμοποιείται από ΕΟΔΥ, ΜΚΟ και διεθνείς οργανισμούς για τον σχεδιασμό παρεμβάσεων πρόληψης.

Στην πραγματιότητα, το μοντέλο αυτό αποδεικνύει πως ο πνιγμός δεν είναι ατύχημα. Είναι συνάρτηση παραγόντων που συχνά μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί.

Τέλος, κανείς δεν είναι άτρωτος: ο πνιγμός δεν εξαιρεί παιδιά, ηλικιωμένους, τουρίστες, ακόμη συχνά και τους ίδιους τους διασώστες.

Οδηγίες πρόληψης από τον ΕΟΔΥ: Ξεγνοισιά, αλλά όχι αφέλεια στην παραλία

Ο ΕΟΔΥ επιμένει: οι πνιγμοί είναι σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμοι. Ωστόσο θυμηθείτε:

• Μη μπαίνετε μόνοι στη θάλασσα, ειδικά αν δεν υπάρχει ναυαγοσώστης.
• Μην υπερεκτιμάτε τις δυνάμεις σας.
• Μην κάνετε βουτιά με γεμάτο στομάχι: Περιμένετε τουλάχιστον 3 ώρες.
• Τα παιδιά χρειάζονται επίβλεψη κάθε δευτερόλεπτο: Μη τα «χαζεύετε από μακριά».
• Προσέξτε τα ρεύματα, ειδικά τα ρεύματα έλξης: Κολυμπήστε παράλληλα με την ακτή, αν νοιώθετε να σας παρασύρουν.
• Μη συνδυάζετε μπάνιο στη θάλασσα με αλκοόλ ή ναρκωτικά.

Οι επιστήμονες του ΕΟΔΥ χτυπούν τον «κώδωνα του κινδύνου» και ζητούν από όλους να υιοθετήσουν μια νέα κουλτούρα στη θάλασσα.

Μια κουλτούρα που θα βασίζεται στην πρόληψη και στη ζωή.

iatropedia.gr