Σε μελέτη του Οργανισμού Έρευνας και Ανάλυσης διαΝΕΟσις για τον Τουρισμό τρίτης ηλικίας και τον Τουρισμό υγείας γίνεται ειδική αναφορά στον Τουρισμό ευεξίας. Όπως επισημαίνεται ο Τουρισμός ευεξίας μαζί με τον ιαματικό τουρισμό και τον ιατρικό τουρισμό, αποτελούν τις τρεις υποκατηγορίες του τουρισμού υγείας. Η διαφοροποίηση ανάμεσα στον ιατρικό τουρισμό και τον τουρισμό ευεξίας έγκειται στο ότι ο ιατρικός τουρισμός περιλαμβάνει τους τουρίστες που ταξιδεύουν για να λάβουν θεραπεία για προβλήματα υγείας ή για αισθητικές ιατρικές παρεμβάσεις, με κριτήρια κυρίως την αναζήτηση καλύτερης ιατρικής περίθαλψης και φροντίδας ή χαμηλότερου κόστους από αυτήν που υπάρχει στην πατρίδα τους. Σε αντίθεση, ο Τουρισμός ευεξίας περιλαμβάνει τους τουρίστες που ταξιδεύουν για να αναζητήσουν δραστηριότητες που θα προωθήσουν ή θα διατηρήσουν την υγεία και προσωπική τους ευεξία.
Ειδικότερα, οι ταξιδιώτες διαμένουν σε εξειδικευμένα ξενοδοχεία, τα οποία διαθέτουν την κατάλληλη επαγγελματική γνώση και εξατομικευμένη φροντίδα και τους παρέχεται ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών, το οποίο περιλαμβάνει φυσικές δραστηριότητες, περιποίηση ομορφιάς, υγιεινή διατροφή και διαιτολόγιο, χαλάρωση, διαλογισμό, πνευματικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Η συνολική αγορά της Ευρώπης είχε εκτιμηθεί πριν την πανδημία σε 130 εκατ. επισκέπτες, και 180 δισ. ευρώ δαπάνη. Στο πλαίσιο αυτό έγινε η υπόθεση ότι η Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει το 3% της αγοράς αυτής, δηλαδή 3,9 εκατ. ξένους επισκέπτες και 5,4 δισ. ευρώ δαπάνη.
Ποιες είναι οι βασικές δραστηριότητες
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ενώ τα spa έχουν ένα πολύ σημαντικό και διαρκώς αυξανόμενο ρόλο στον Τουρισμό ευεξίας, παρόλα ταύτα, η ευεξία αποτελεί αντικείμενο και άλλων μορφών υποδομών και υπηρεσιών. Σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο Τουρισμού, οι βασικές δραστηριότητες στον Τουρισμό ευεξίας οι δραστηριότητες έχουν ως εξής: Διαιτολογία, Βελονισμός, Χειροπρακτική-χειρομάλαξη, Κινέζικη-εναλλακτική ιατρική, Διαλογισμός-Yoga, Υδροθεραπεία, Σάουνα-χαμάμ, Πιλάτες-σωματική άσκηση, Life Coaching, Διαχείριση άγχους-διακοπή καπνίσματος.
Η ταχεία ανάπτυξη του Τουρισμού ευεξίας σε όλο τον κόσμο υποκινείται από την αυξανόμενη μεσαία τάξη, την αυξανόμενη επιθυμία των καταναλωτών να υιοθετήσουν έναν τρόπο ζωής με ευεξία και το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα βιωματικά ταξίδια. Καθώς όλο και περισσότεροι καταναλωτές ενσωματώνουν την ευεξία στον τρόπο ζωής τους, αυξάνονται και οι ευκαιρίες για τους παρόχους τουριστικών υπηρεσιών και προϊόντων να ενσωματώσουν την ευεξία στην πρόταση αξίας τους προς τον καταναλωτή, για να διαφοροποιήσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους και να αυξήσουν τη μέση δαπάνη. Για παράδειγμα, ορισμένα ξενοδοχειακά brand υιοθετούν χαρακτηριστικά ευεξίας, όπως π.χ. εξοπλισμό άσκησης στο δωμάτιο και ειδικά κρεβάτια και φωτισμό βελτίωσης του ύπνου, ορισμένα αεροδρόμια προσφέρουν χώρους γυμναστικής και σπα, μουσεία φιλοξενούν μαθήματα γιόγκα και διαλογισμού μέσα στις εκθέσεις τους, ενώ τα καταστήματα δώρων διαθέτουν τοπικά προϊόντα ευεξίας προς πώληση.
Ο κλάδος του Τουρισμού ευεξίας στην Ευρώπη συνεχίζει να εκμεταλλεύεται τους ιστορικούς του πόρους και ταυτόχρονα να αναβαθμίζει τις εγκαταστάσεις, τις υποδομές (σπα, ιαματικά λουτρά, ξενοδοχεία ευεξίας, health resorts) και τις υπηρεσίες του, καθώς κυβερνήσεις, προορισμοί και τουριστικές επιχειρήσεις στρέφονται σε αυτή τη μορφή τουρισμού για τη διαφοροποίηση των προϊόντων, τη μείωση της εποχικότητας, τον περιορισμό του υπερτουρισμού και την ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων.
Ο Τουρισμός ευεξίας στην Κεντρική, Ανατολική και Νότια Ευρώπη συνδέεται στενά με τις ιαματικές πηγές και λουτρά και το εκτεταμένο δίκτυο ιστορικών health resorts και σανατορίων, όπου οι επισκέπτες διαμένουν για να υποβληθούν σε ιατρικές θεραπείες βασισμένες στο νερό, κάτω από ιατρική επίβλεψη, και με το κόστος να χρηματοδοτείται μερικώς ή ολικώς από τα εθνικά συστήματα ασφάλισης. Πολλές από αυτές τις εγκαταστάσεις βρίσκονται υπό ανακαίνιση και εκμοντερνίζονται με ιδιωτικά κεφάλαια, ώστε να προσελκύσουν τουρίστες ευεξίας νεαρής ηλικίας που θα ξοδέψουν περισσότερο σε πρόσθετες υπηρεσίες. Ανάπτυξη επίσης παρουσιάζουν οι εμπειρίες που συνδυάζουν την ευεξία με τοπικές παραδόσεις και έθιμα, την κοινότητα, την διασκέδαση και την ψυχαγωγία μέσα σε ένα συγκεκριμένο πολιτιστικό πλαίσιο, ενώ αυξημένο είναι το ενδιαφέρον για σκανδιναβικά lifestyle concept που μπορούν να ενσωματωθούν στο σχεδιασμό εγκαταστάσεων, εμπειριών ευεξίας και φιλοξενίας και στο marketing.
Βέλτιστες πρακτικές
Στο Εθνικό Σχέδιο Τουρισμού αναφέρονται μεταξύ άλλων δύο βέλτιστες πρακτικές ανάπτυξης του κλάδου στην Ελβετία και στην Ισπανία. Ο Ελβετικός Οργανισμός Τουρισμού έχει αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο και πιστοποιημένο προϊόν Τουρισμού ευεξίας σε συνεργασία με τουριστικές επιχειρήσεις και οργανισμούς ενώ η RelaisTermal αποτελεί μία ιδιωτική αλυσίδα ιαματικών πηγών και ξενοδοχείων στην Ισπανία.
Η λίμνη του Σεν Μόριτζ/Photo: Shutterstock
Προϊόν Τουρισμού ευεξίας στην Ελβετία
Ο Ελβετικός Οργανισμός Τουρισμού (Switzerland Tourism) έχει αναπτύξει σε συνεργασία με ξενοδόχους, προορισμούς και ταξιδιωτικά πρακτορεία ένα ολοκληρωμένο προϊόν Τουρισμός ευεξίας που αξιοποιεί πλήρως τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας (π.χ. θερμές πηγές, ποτάμια, λίμνες). Κύριο στοιχείο του Τουρισμού Ευεξίας της Ελβετίας αποτελούν οι ιαματικές πηγές, τα σπα και οι σχετικές θεραπείες ζωτικότητας (π.χ. μασάζ, θαλασσοθεραπεία, ζεστές πέτρες) που δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να χαλαρώσει κοντά στη φύση και να φροντίσει την υγεία του.
Εξάλλου, υπάρχει επίσημη πιστοποίηση και ετικέτα προορισμού ευεξίας σε προορισμούς που προσφέρουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες ευεξίας και πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια αναφορικά με τη στρατηγική ανάπτυξης και την πιστοποίηση ποιότητας του τοπικού οργανισμού τουρισμού, το περιβάλλον, την ποιότητα του προσωπικού και των υποδομών άθλησης και ευεξίας καθώς και δυνατότητα των επισκεπτών να πληροφορηθούν και να κλείσουν ολοκληρωμένες εμπειρίες. Επίσης, έχει επιλεγεί ξενοδοχεία ιαματικών πηγών και ευεξίας τα οποία διαθέτουν καταρτισμένο προσωπικό, τουλάχιστον 4 θεραπείες διαφορετικού τύπου, ξεχωριστά δωμάτια θεραπείας με κατάλληλο εξοπλισμό, και μενού φαγητού και ποτών σε αρμονία με το concept της ευεξίας.
Η ιστοσελίδα του οργανισμού τουρισμού επιτρέπει στους επισκέπτες να κλείσουν απευθείας τη διαμονή τους σε ένα από τα επιλεγμένα ξενοδοχεία, ενώ διαθέτει και επιλεγμένες προσφορές για εμπειρίες ευεξίας. Η κατηγοριοποίηση ενός ξενοδοχείου στην εξειδικευμένη κατηγορία ιαματικές πηγές και ευεξία πραγματοποιείται από την Ένωση Ξενοδόχων της Ελβετίας και αποτελεί ένδειξη της στόχευσης σε συγκεκριμένο τμήμα πελατείας και ύπαρξης συγκεκριμένων υποδομών.
Το παράδειγμα της Ισπανίας
Η Relais Termal είναι η πρώτη ισπανική αλυσίδα ιαματικών πηγών που περιλαμβάνει ιαματικά λουτρά και ξενοδοχειακές μονάδες σε 7 ισπανικές περιφέρειες και στοχεύει στην αναβίωση, ανάπτυξη και ανάδειξη του θερμικού τουρισμού της χώρας.
Επίκεντρο του προϊόντος είναι οι ιαματικές πηγές και τα θερμά λουτρά που διαθέτουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και θεραπευτικές ιδιότητες και είναι χαρακτηρισμένα ως «Δημόσια Αγαθά» για πάνω από 100 χρόνια. Ανάλογα με τον τύπο των ιαματικών νερών, κάθε εγκατάσταση προσφέρει ιατρικές θεραπείες, προγράμματα ευεξίας, χαλάρωσης και ομορφιάς (π.χ. μασάζ, καθαρισμούς προσώπου) που έχουν σχεδιαστεί από μία ομάδα ειδικών γιατρών με ειδίκευση στην θερμική υδρολογία. Οι υπηρεσίες παρέχονται από εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό και συνδυάζουν τις θεραπευτικές ιδιότητες του νερού με τις νεότερες ιατρικές εξελίξεις στον τομέα. Οι εγκαταστάσεις της επιχείρησης συνδυάζουν την αυθεντικότητα και την αρχιτεκτονική παράδοση του 19ου αιώνα με τον νεωτερισμό, καθώς έχουν αναπτυχθεί σε ιστορικές εγκαταστάσεις λουτρών που έχουν ανακαινιστεί και εξοπλιστεί με βάση σύγχρονες προδιαγραφές. Σε ορισμένες από τις θερμές πηγές υπάρχουν εστιατόρια που προσφέρουν είτε παραδοσιακή τοπική γαστρονομία είτε μενού από οργανικά προϊόντα.
Μέλος του μητρώου
