Σύμφωνα με το αποδεικτικό υλικό που συγκεντρώθηκε κατά την προκαταρκτική εξέταση, τα εν λόγω προϊόντα υπόκεινται σε υψηλούς εισαγωγικούς δασμούς και ΦΠΑ. Ωστόσο, δηλώνονταν με πλασματικά χαμηλές τιμές στο τελωνείο, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να καταβάλλονται ασήμαντα ποσά αντί των πραγματικών επιβαρύνσεων. Η απάτη αυτή φέρεται να λάμβανε χώρα συστηματικά, για διάστημα τουλάχιστον τεσσάρων ετών.
Παράλληλα, το ίδιο κύκλωμα καταχράστηκε το τελωνειακό καθεστώς 42, το οποίο προβλέπει απαλλαγή από τον ΦΠΑ κατά την εισαγωγή, υπό την προϋπόθεση ότι τα αγαθά θα μεταφερθούν άμεσα σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην πράξη όμως, τα προϊόντα ποτέ δεν έφευγαν από την Ελλάδα. Αντιθέτως, διοχετεύονταν εντός της χώρας και πωλούνταν στη μαύρη αγορά, χωρίς να αποδοθεί ο αναλογούν ΦΠΑ.
Η λειτουργία του κυκλώματος βασιζόταν σε σειρά εταιρειών-βιτρινών, οι οποίες χρησιμοποιούνταν ως εισαγωγείς. Οι τελωνισμοί γίνονταν είτε μέσω του καθεστώτος 42 είτε – σε άλλες περιπτώσεις – μέσω του καθεστώτος 40, χωρίς ωστόσο και πάλι να καταβάλλεται ο προβλεπόμενος φόρος. Τα εμπορεύματα εισέρχονταν στη χώρα μέσω του Τελωνείου Πειραιά, με τη συνεχή επαναχρησιμοποίηση στοιχείων και διευθύνσεων, που ήδη είχαν εντοπιστεί σε παλαιότερους ελέγχους.
Αγόραζαν βίλες σε Αθήνα και Σαντορίνη τα μέλη του κυκλώματος
Η ανάλυση των τραπεζικών και συμβολαιογραφικών στοιχείων που περιλαμβάνονται στη δικογραφία αποκαλύπτει μια μεθοδική διαδικασία νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Μέλη του κυκλώματος φέρονται να απέσυραν σημαντικά χρηματικά ποσά από το τραπεζικό σύστημα ή να προχωρούσαν σε πολλαπλές διατραπεζικές μεταφορές, με στόχο την επανατοποθέτησή τους στην οικονομία μέσω «καθαρών» διαύλων.
Τα κεφάλαια αυτά διοχετεύονταν σε διάφορες μορφές επενδύσεων, μεταξύ των οποίων η αγορά ακινήτων υψηλής αξίας, εξόφληση λειτουργικών εξόδων και κάλυψη νομιμοφανών δαπανών. Όπως προκύπτει από επίσημα έγγραφα, τουλάχιστον ένα από τα πρόσωπα που εμπλέκονται στην υπόθεση προχώρησε στην απόκτηση πολυτελούς κατοικίας στη Βούλα με το ακίνητο να διαθέτει άνετους εσωτερικούς χώρους και ιδιωτικές θέσεις στάθμευσης. Η αγορά αυτή πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 2022, έναντι τιμήματος που ξεπερνά τις 350.000 ευρώ.
Επιπλέον, εντοπίστηκε κατοικία ιδιοκτησίας του ίδιου προσώπου στη Σαντορίνη, σε σημείο με εξαιρετική τουριστική προβολή, επιφάνειας άνω των 100 τετραγωνικών μέτρων, η οποία φέρεται να χρησιμοποιείται είτε ως εξοχική κατοικία είτε για βραχυχρόνιες μισθώσεις. Αντίστοιχα, καταγράφεται και τρίτο ακίνητο στο Ελληνικό, σε κομβική οδό κοντά στην παραλιακή ζώνη, το οποίο επίσης περιήλθε στην κατοχή του μέσω χρημάτων που φέρονται να σχετίζονται με την παράνομη δραστηριότητα.
Τα ευρήματα αυτά ενισχύουν την εκτίμηση των Αρχών ότι το κύκλωμα δεν περιοριζόταν μόνο στη δόλια εισαγωγή προϊόντων και στην απώλεια εσόδων για το Δημόσιο, αλλά είχε φροντίσει να θωρακίσει τα παράνομα κέρδη του με μεθοδικές αγορές ακινήτων υψηλής αξίας, καλύπτοντας κάθε ίχνος προέλευσης των κεφαλαίων.
Πώς κρύβονταν πίσω από κλειστά γραφεία και εικονικές διευθύνσεις
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια που συνάντησαν οι ελεγκτικές αρχές στην προσπάθειά τους να αποκαλύψουν την έκταση του κυκλώματος, ήταν ο εντοπισμός των πραγματικών προσώπων που κρύβονταν πίσω από τις εταιρείες-βιτρίνες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι οντότητες αυτές υπήρχαν μόνο τυπικά, καθώς είτε δεν διέθεταν φυσική παρουσία είτε λειτουργούσαν με παραπλανητικά στοιχεία.
Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό της 8ης Νοεμβρίου 2022, όταν κλιμάκιο της ΕΛΥΤ Αττικής πραγματοποίησε έλεγχο σε δηλωμένη διεύθυνση κατοικίας εμπλεκόμενου, επί της οδού Πειραιώς, στο κέντρο της Αθήνας. Από τις πληροφορίες που συνέλεξαν οι ελεγκτές από περιοίκους, προέκυψε ότι τουλάχιστον τα δύο προηγούμενα έτη δεν διέμενε κανένα άτομο με τα συγκεκριμένα στοιχεία στην εν λόγω διεύθυνση. Στο ισόγειο του κτιρίου λειτουργούσαν καταστήματα λιανικής, ενώ στους άνω ορόφους στεγάζονταν μια αδελφότητα θρησκευτικού χαρακτήρα, διαμερίσματα βραχυχρόνιας μίσθωσης και ανενεργά γραφεία του ΕΦΚΑ.
Παρόμοια εικόνα διαπιστώθηκε και σε άλλη διεύθυνση, επί της οδού Ρουμπέση, που είχε δηλωθεί ως έδρα ατομικής επιχείρησης. Κατά τον επιτόπιο έλεγχο, ο χώρος βρέθηκε κλειστός και χωρίς καμία ένδειξη εμπορικής δραστηριότητας. Ωστόσο, σύμφωνα με το πληροφοριακό σύστημα ICISnet, η εν λόγω επιχείρηση είχε πραγματοποιήσει 139 εισαγωγές από την Κίνα, μέσω του Γ' Τελωνείου Πειραιά, κάνοντας εκτεταμένη χρήση του τελωνειακού καθεστώτος 42 για απαλλαγή από τον ΦΠΑ. Η στατιστική αξία των εισαγωγών για το έτος 2017 ανήλθε σε 1.413.077 ευρώ.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, το δίκτυο χρησιμοποιούσε και εταιρείες με έδρα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες εμφανίζονταν ως φορείς μεταβίβασης εμπορευμάτων. Σε μία περίπτωση, εταιρεία που ίδρυσε δραστηριότητα το 2018 και εξακολουθεί να θεωρείται ενεργή, δεν εντοπίζεται πουθενά φυσικά στην Ελλάδα, γεγονός που επιβεβαιώνει το πόσο δύσκολο ήταν για τις αρχές να ξετυλίξουν το κουβάρι της απάτης και να εντοπίσουν τους πραγματικούς διακινητές.
Ο ρόλος των εκτελωνιστών στην απάτη
Καθοριστικός αναδεικνύεται ο ρόλος ορισμένων εκτελωνιστών στην υλοποίηση του κυκλώματος, όπως προκύπτει από το υλικό της δικογραφίας. Κατά τη διαδικασία του εκτελωνισμού, οι υπεύθυνοι υπάλληλοι είτε δεν προέβαιναν σε καμία αναπροσαρμογή της δηλωθείσας τιμής, είτε την τροποποιούσαν σε ποσοστά που υπολείπονταν κατά πολύ της μέσης τιμής αντίστοιχων προϊόντων, όπως αυτή προσδιορίζεται από τη βάση δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε πολλές περιπτώσεις, οι τιμές που δηλώνονταν ήταν κάτω ακόμη και από το 50% της δίκαιης αξίας.
Η πρακτική αυτή οδηγούσε στη σημαντική απώλεια φορολογικών εσόδων, με σοβαρές ενδείξεις για παρατυπίες, ψευδείς βεβαιώσεις στα πρακτικά ελέγχων και δοσοληψίες κατά τη διαδικασία εκτελωνισμού. Χαρακτηριστικό είναι ότι νεοσύστατες επιχειρήσεις εισήγαγαν μαζικά τόνους προϊόντων από την Κίνα με δηλωθείσες τιμές εξαιρετικά χαμηλές, χωρίς να εντοπίζονται οι αναμενόμενοι έλεγχοι από την πλευρά των αρμόδιων υπηρεσιών.
Η ανάλυση του υλικού της υπόθεσης καταδεικνύει πως ήταν αδύνατο, βάσει της κοινής πείρας, να πραγματοποιούνται τόσοι πολλοί φυσικοί έλεγχοι σε καθημερινή βάση, όπως φαίνεται να καταγράφεται στις διασαφήσεις. Παράλληλα, μέσω διασυνοριακών ερευνών σε κράτη-μέλη όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, διαπιστώθηκε ότι οι εταιρείες που δηλώνονταν ως παραλήπτες των εμπορευμάτων είτε δεν παραλάμβαναν ποτέ τα φορτία είτε λειτουργούσαν μόνο ως ενδιάμεσοι κρίκοι σε μια εικονική αλυσίδα. Έτσι, ο ΦΠΑ δεν αποδιδόταν σε κανένα στάδιο της διαδικασίας.
Σύμφωνα με τα πορίσματα, πρόσωπα που είχαν εμπλακεί στο αρχικό σκέλος του κυκλώματος εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται στον χώρο των εκτελωνισμών, αναλαμβάνοντας υποθέσεις για λογαριασμό νέων επιχειρήσεων, οι οποίες απασχολούν συχνά προσωπικό από τις παλαιότερες εταιρείες που συνδέονται με την απάτη.
Μέλος του μητρώου
