Η ταχεία εξάπλωση της υπηρεσίας IRIS online payments και η δυνατότητα αποστολής χρημάτων απευθείας στον αριθμό κινητού του παραλήπτη έχουν δημιουργήσει νέα δεδομένα στις καθημερινές συναλλαγές, αλλά και ερωτήματα φορολογικής φύσεως. Πολίτες απευθύνονται σε λογιστές, φοροτεχνικούς αλλά και δημοσιογράφους για να μάθουν αν τέτοιου είδους μεταφορές μπορεί να θεωρηθούν εισόδημα από την εφορία.
Το παράδειγμα είναι απλό: ένας φίλος πληρώνει τον λογαριασμό στο εστιατόριο και οι υπόλοιποι του στέλνουν το μερίδιό τους σε λίγα δευτερόλεπτα μέσω IRIS. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν η ΑΑΔΕ μπορεί να αντιμετωπίσει την καταβολή αυτή ως εισόδημα. Σύμφωνα με φοροτεχνικούς, η απάντηση είναι ξεκάθαρη: όχι, όταν πρόκειται για επιστροφή χρημάτων ή κάλυψη κοινών εξόδων μεταξύ ιδιωτών. Εισόδημα θεωρούνται μόνο τα ποσά που προκύπτουν από εργασία, υπηρεσίες, εμπορική δραστηριότητα ή επενδύσεις.
Σε περίπτωση ελέγχου, ο φορολογούμενος μπορεί να αποδείξει ότι η μεταφορά σχετίζεται με κοινή δαπάνη, όπως φαγητό ή λογαριασμός. Μάλιστα, οι ειδικοί προτείνουν να σημειώνεται σχετική αιτιολογία στη συναλλαγή («φαγητό», «δώρο», «λογαριασμός»), ώστε να αποκλείεται κάθε παρερμηνεία.
Πότε έρχεται η εφορία για μεταφορές IRIS
Αντίθετα, συστηματικές και ανεξήγητες εισροές σε λογαριασμό μπορεί να κινήσουν την προσοχή της εφορίας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση όπου κάποιος λαμβάνει σχεδόν κάθε εβδομάδα ποσά των 200 ή 300 ευρώ από διαφορετικά άτομα, χωρίς να υπάρχει εμφανής αιτιολογία στη συναλλαγή. Εάν αυτό το μοτίβο συνεχίζεται για μήνες, η εφορία μπορεί να θεωρήσει ότι πρόκειται για «κρυφή» παροχή υπηρεσιών ή εμπορική δραστηριότητα και να ζητήσει εξηγήσεις για την προέλευση των χρημάτων.
Η δυναμική του συστήματος αποτυπώνεται στα στοιχεία χρήσης. Το 2024 οι διατραπεζικές συναλλαγές μέσω IRIS ξεπέρασαν τα 57,3 εκατομμύρια με συνολική αξία άνω των 6,1 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 137% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Περισσότεροι από 3,8 εκατομμύρια πολίτες χρησιμοποιούν ήδη το IRIS P2P, ενώ οι επαγγελματίες που έχουν ενταχθεί στο IRIS P2B ξεπερνούν τις 565.000. Παράλληλα, 8.000 επιχειρήσεις και ηλεκτρονικά καταστήματα συμμετέχουν στο IRIS Commerce, ενόψει της υποχρεωτικής ένταξης όλων των επαγγελματιών από τον Νοέμβριο του 2025.
Η υποχρεωτική εφαρμογή του συστήματος από την 1η Νοεμβρίου 2025 φέρνει σημαντικές αλλαγές. Όλες οι επιχειρήσεις, φυσικές και ηλεκτρονικές, θα πρέπει να δέχονται πληρωμές μέσω IRIS, με πρόστιμα από 10.000 έως 20.000 ευρώ για όσες δεν συμμορφωθούν. Την ώρα της πληρωμής, στα POS θα εμφανίζονται δύο επιλογές – IRIS και κάρτα. Ο ταμίας θα επιλέγει το IRIS, θα δημιουργείται δυναμικό QR code και η πληρωμή θα ολοκληρώνεται μέσα από το mobile banking app του πελάτη. Σε δεύτερη φάση, εντός του 2026, θα προστεθεί και η τεχνολογία NFC, επιτρέποντας πληρωμές με απλή επαφή του κινητού στο POS.
Οι αριθμοί δείχνουν τη δυναμική: μόνο στο πρώτο μισό του 2025 έχουν ολοκληρωθεί πάνω από 57 εκατομμύρια συναλλαγές, με αξία περίπου 5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,2 δισ. αφορούν εμπορικές πληρωμές μέσω IRIS Commerce. Από τον Ιανουάριο του 2026, τα όρια μεταφορών αυξάνονται: έως 1.000 ευρώ ημερησίως και 5.000 ευρώ μηνιαίως για ιδιώτες, και έως 31.000 ευρώ μηνιαίως για επαγγελματίες.
Την ίδια χρονιά, το IRIS θα επεκταθεί και εκτός Ελλάδας, προσφέροντας μεταφορές χρημάτων μεταξύ ιδιωτών σε χώρες του δικτύου EuroPA, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, οι Σκανδιναβικές χώρες και η Πολωνία.
Μέλος του μητρώου
