Στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, όταν η ανεργία στην Ελλάδα άγγιζε το 30%, η Σουηδία και η Φινλανδία αποτελούσαν για χιλιάδες Έλληνες εργαζόμενους προορισμούς ελπίδας για δουλειά και ένα καλύτερο μέλλον. Κι όμως, δέκα χρόνια αργότερα, οι ισορροπίες έχουν ανατραπεί: σήμερα οι δύο σκανδιναβικές χώρες καταγράφουν υψηλότερα ποσοστά ανεργίας από την Ελλάδα. Τι έκανε σωστά η χώρα μας και πού υστέρησαν οι «ισχυροί του Βορρά»;
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στο 8% τον Ιούλιο, στη Σουηδία στο 8,7% και στη Φινλανδία στο 9,5%.
Ο ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους της ελληνικής βελτίωσης είναι η στήριξη από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους δικαιούχους, λαμβάνοντας σημαντικά κονδύλια που κατευθύνθηκαν σε πράσινη μετάβαση, υποδομές και ψηφιακό μετασχηματισμό. Αυτές οι ροές χρηματοδότησης δημιούργησαν νέες θέσεις εργασίας και έδωσαν ώθηση στην οικονομία.
Αντίθετα, η Σουηδία και η Φινλανδία έλαβαν μικρότερο μερίδιο ενισχύσεων, γεγονός που περιόρισε τη δυνατότητά τους να στηρίξουν την απασχόληση στη μεταπανδημική περίοδο.
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδίασε το Ταμείο Ανάκαμψης για να αντιμετωπίσει το οικονομικό σοκ του Covid-19. Ωστόσο, τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία επλήγησαν περισσότερο από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και τα μέχρι πρότινος υψηλά επιτόκια της ΕΚΤ.
Οι ιδιαιτερότητες της σκανδιναβικής αγοράς εργασίας
Η αγορά εργασίας στη Φινλανδία, και σε μικρότερο βαθμό στη Σουηδία, χαρακτηρίζεται από υψηλό επίπεδο ρύθμισης, με ισχυρές συλλογικές συμβάσεις που διασφαλίζουν σταθερότητα, αλλά περιορίζουν την ικανότητα άμεσης προσαρμογής στις νέες συνθήκες. Αντίθετα η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει σε εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις που άλλαξαν το πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς εργασίας, διευκολύνοντας την προσαρμογή και την απορρόφηση εργατικού δυναμικού.
Στη Σουηδία, η πίεση στην απασχόληση αποδίδεται κυρίως στη στασιμότητα σε καίριους τομείς όπως η τεχνολογία και η βιομηχανία. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζει και η Φινλανδία, όπου η κάμψη στη ζήτηση για δασικά προϊόντα, μέταλλα και μηχανήματα περιορίζει την ανάπτυξη και επιβαρύνει την αγορά εργασίας. Η Ελλάδα, αντίθετα, βασίζεται περισσότερο σε υπηρεσίες – τουρισμό, ναυτιλία και εμπόριο – και λιγότερο στη βαριά βιομηχανία, γεγονός που την προστατεύει από αυτού του είδους τις πιέσεις.
Με βάση τα παραπάνω, αποδεικνύεται καθοριστικό το πώς μία χώρα ανταποκρίνεται στις κρίσεις και μετατρέπει τις προκλήσεις σε ευκαιρίες. Σήμερα, η Ελλάδα αξιοποιεί αποτελεσματικά την ευρωπαϊκή στήριξη, ενώ οι σκανδιναβικές χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με την ανάγκη επανασχεδιασμού των στρατηγικών τους στην αγορά εργασίας.
