Παρά τις έντονες αντιδράσεις των εργαζομένων και την κήρυξη 24ωρης πανελλαδικής απεργίας την Τρίτη 14 Οκτωβρίου συζητείται και ψηφίζεται το διήμερο 14-15 Οκτωβρίου το εργασιακό νομοσχέδιο που εισάγει ρυθμίσεις για το 13ωρο, τις υπερωρίες, την τετραήμερη εργασία και τις προσλήψεις εξπρές, με στόχο περισσότερη ευελιξία για τις επιχειρήσεις.
Ειδικότερα σε ότι αφορά στο 13ωρο, οι ειδικοί εντοπίζουν τέσσερις παγίδες για τους εργαζόμενους:
1. Δυνατότητα αύξησης του χρονικού διαστήματος απασχόλησης υπο το συγκεκριμένο καθεστώς, έπειτα από επίκληση έκτακτων αναγκών εκ μέρους του εργοδότη.
Αιτία είναι παλαιότερη διάταξη νόμου από το 2021, η οποία δίνει το δικαίωμα στις επιχειρήσεις να ξεπερνούν στην πράξη, το ανώτατο όριο της νόμιμης υπερωρίας, που είναι 150 ώρες ετησίως, ανά εργαζόμενο.
Πρόκειται για το «νόμο Χατζηδάκη» (ν.4808/21 αρ. 58 παρ. 6), μέσω του οποίου παρέχεται η δυνατότητα, μετά από απόφαση του αρμόδιου οργάνου του υπουργείου Εργασίας, να χορηγείται κατά περίπτωση, άδεια υπερωριακής απασχόλησης των μισθωτών όλων των επιχειρήσεων και εργασιών, επιπλέον των επιτρεπόμενων ετήσιων ανώτατων ορίων.
2. Έλλειψη προστασίας του εργαζομένου σε περίπτωση που αρνηθεί την 13ωρη απασχόληση, καθώς η απόλυση μπορεί να έρθει σε δεύτερο χρόνο και με την επίκληση άλλου λόγου, εμπλέκοντας τον απολυμένο πλέον εργαζόμενο σε δικαστικό αγώνα.
3. Ουσιαστική αδυναμία αντίδρασης του εργαζόμενου απέναντι στο διευθυντικό δικαίωμα για την παροχή επιπλέον εργασίας .
Ο εργαζόμενος, προστατεύεται μόνο αν αποδείξει ότι δεν είναι σε θέση να παράσχει υπερωριακή απασχόληση και η άρνησή του αυτή δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη.
4. Έμμεση αύξηση του χρόνου εργασίας πέραν των 13 ωρών, καθώς δεν προσμετρώνται στον εργασιακό χρόνο τυχόν διάλειμμα και προετοιμασία που σε συνδυασμό με την μετάβαση και αποχώρηση του εργαζόμενου, μειώνουν δραματικά την υποχρεωτική 11ωρη ανάπαυση . Ωστόσο με την προσθήκη του άρθρου 14, που ορίζει ρητά ότι ο εργαζόμενος δε μπορεί να απολυθεί αν αρνηθεί να δουλέψει υπερωριακά (η καταγγελία της σύμβασης θα θεωρείται άκυρη) το υπουργείο Εργασίας επιχειρεί να μετριάσει τις αντιδράσεις.
Σημαντική διάταξη του νομοσχεδίου, που έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της αντιπολίτευσης και των συνδικάτων, είναι η απασχόληση έως και 13 ώρες στον ίδιο εργοδότη, καθώς και η διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία, μηνιαία ή και ετήσια βάση, που μπορεί να εξυπηρετήσει σχεδόν όλους τους κλάδους της οικονομίας, ιδίως στις μέρες μας που η μάστιγα της έλλειψης προσωπικού ταλαιπωρεί την αγορά εργασίας.
1. Ευέλικτο ωράριο – Τι ισχύει σήμερα και τι αλλάζει
Έως σήμερα, πέραν του 8ώρου, είναι θεσμοθετημένη η 9η ώρα εργασίας, που θεωρείται υπερεργασία, συν τρεις επιπλέον ώρες, μέχρι τη 12η, που θεωρούνται υπερωρίες.
Επίσης, σήμερα, ένας εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να εργάζεται κατ’ εξαίρεση έως 13 ώρες ημερησίως σε δύο ή περισσότερους εργοδότες. Με το νομοσχέδιο, η δυνατότητα 13ωρης απασχόλησης επεκτείνεται και σε εργαζόμενους που απασχολούνται σε έναν εργοδότη, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται τα όρια ανάπαυσης και το μέγιστο εβδομαδιαίων ωρών εργασίας.
Σημειώνεται ότι οι 13 ώρες εργασίας δεν μπορούν να εφαρμόζονται σε καθημερινή βάση, αλλά μεμονωμένα, αν οι ανάγκες της επιχείρησης δημιουργούν την προϋπόθεση για μια τέτοια αύξηση στο ωράριο.
Σε κάθε περίπτωση, στο σχέδιο νόμου θα ορίζεται πως διατηρούνται οι 48 ώρες υπερωρίας στο τετράμηνο και οι 150 ώρες υπερωρίας σε ετήσια βάση, ως ανώτατο επιτρεπτό όριο. Συνεπώς, ένας εργαζόμενος μπορεί να εργαστεί 13 ώρες ημερησίως έως συνολικά 37,5 ημέρες τον χρόνο.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, πάνω από 10 χώρες αναγνωρίζουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο τη δυνατότητα 13ωρης ημερήσιας υπερωριακής εργασίας.
Η υπερωριακή απασχόληση (δηλ. την 10η έως την 13η ώρα σε μία ημέρα) απαιτεί τη συναίνεση του εργαζόμενου, ο οποίος προστατεύεται ρητά από την απόλυση σε περίπτωση που αρνηθεί να εργαστεί υπερωριακά.
Το υπουργείο Εργασίας δηλώνει κατηγορηματικά ότι το οκτάωρο ημερήσιας απασχόλησης είναι κεκτημένο και παραμένει σε απόλυτη ισχύ.
2. Μισθολογική προσαύξηση λόγω υπερωριών
Στο νομοσχέδιο επισημαίνεται ότι οι υπερωρίες συνοδεύονται από τις νόμιμες προσαυξήσεις (συν 40%). Αυτό διασφαλίζεται και από την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, καθώς αν δεν δηλωθεί η υπερωρία, η επιπλέον ώρα απασχόλησης θεωρείται παράνομη και οφείλεται προσαύξηση 120%.
Μάλιστα, με τη νέα ρύθμιση ο εργαζόμενος ευνοείται μισθολογικά. Παράδειγμα: εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται σε δύο εργοδότες και αμείβεται με 8 ευρώ την ώρα, εφόσον απασχοληθεί 13 ώρες σε δύο εργοδότες, θα αμειφθεί με ημερομίσθιο ύψους 104 ευρώ. Εάν απασχοληθεί τις αντίστοιχες ώρες σε έναν και μόνο εργοδότη, θα λάβει 119 ευρώ.
Έτσι, θα πρέπει να υπάρχει η συναίνεση του εργαζόμενου για μια τέτοια προσθήκη, κάτι που αν δεν συμβεί, δεν θα μπορεί να απολυθεί για την άρνησή του.
3. Διευθέτηση του χρόνου εργασίας – Τετραήμερη απασχόληση
Εισάγεται η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους (και όχι μόνο για ένα εξάμηνο), δίνοντας ανάσα κυρίως σε εργαζόμενους γονείς και άτομα με αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις, ενώ την ίδια ώρα θα εξυπηρετούνται καλύτερα και οι ανάγκες της επιχείρησης τις περιόδους αιχμής.
Η διευθέτηση μπορεί να γίνει σε εβδομαδιαία, μηνιαία έως και σε ετήσια βάση, παρέχοντας ευελιξία σε κάθε εργαζόμενο να προγραμματίσει τον ελεύθερο χρόνο του.
Για την όποια μετατροπή στο ωράριο απασχόλησης απαιτείται υποχρεωτικά η συναίνεση των εργαζομένων. Με τα νέα δεδομένα και κατόπιν συνεννόησης με τον εργοδότη, θα μπορούν να αυξάνουν ή να μειώνουν το ημερήσιο ωράριο εργασίας, διατηρώντας τον μέσο όρο των 40 ωρών εβδομαδιαίως.
Οι επιπλέον ώρες εργασίας θα μπορούν να αντισταθμίζονται με μειωμένο ωράριο, ρεπό ή άδεια σε επόμενες ημέρες.
Μέλος του μητρώου
