Κι αυτό γιατί, με αφορμή τις εργασίες του συνεδρίου της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (P-TEC), που θα φιλοξενηθεί στην Αθήνα το διήμερο μεταξύ 6-7 Νοεμβρίου, επανέρχονται στο προσκήνιο τα σενάρια που θέλουν την Αθήνα να παίζει κομβικό ρόλο στους σχεδιασμούς της πλήρους απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Εξάλλου, πρόσφατα η ΕΕ ανακοίνωσε τη σταδιακή απαγόρευση των εισαγωγών τόσο αερίου αγωγών όσο και υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) από τη Ρωσία, με πλήρη απαγόρευση από την 1η Ιανουαρίου 2028. Το μέτρο, το οποίο θα συζητηθεί στη συνέχεια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είχε προταθεί την άνοιξη από την Κομισιόν σε μια προσπάθεια να περιοριστούν τα ρωσικά κεφάλαια που χρηματοδοτούν τον πόλεμο του Πούτιν ενάντια στην Ουκρανία.
Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών της Ένωσης παραμένουν ακόμη ενεργειακά εξαρτημένες από τη Μόσχα, με το Κρεμλίνο να χρησιμοποιεί αυτή την παράμετρο ως μοχλό πίεσης των κρατών-μελών. Συνεπώς, η σταδιακή απαγόρευση της εισόδου του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα δημιουργήσει, όπως είναι εύκολα αντιληπτό, ένα κενό, το οποίο φιλοδοξούν να καλύψουν οι ΗΠΑ αυξάνοντας τις ποσότητες του αμερικανικού υγροποιημένου αερίου (LNG) που φτάνουν στην Ευρώπη.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο στόχος του αμερικανικού παράγοντα να καλύψει το κενό μέσω της ραγδαίας αύξησης της μεταφοράς ενέργειας από τους σταθμούς της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης προς την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη μέσω του «κεντρικού διαδρόμου» (vertical corridor) έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, καθώς η Αθήνα θα μπορούσε να αποτελέσει την κεντρική πύλη εισόδου του LNG που θα κατευθύνεται προς την Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και κυρίως την Ουκρανία, αναπληρώνοντας το κενό που θα δημιουργηθεί από την απαγόρευση του ρωσικού αερίου.
Η Ελλάδα κόμβος ενέργειας για τη Νοτιοανατολική και Κεντρική Ευρώπη
Ο «Vertical Corridor» (Κάθετος Διάδρομος) φυσικού αερίου είναι ένα στρατηγικό έργο υποδομής που ξεκινά από την Ελλάδα και επεκτείνεται μέσω αγωγών και τερματικών σταθμών προς τις χώρες της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, φτάνοντας μέχρι και την Ουκρανία. Έχει βασικό στόχο τη διαφοροποίηση των πηγών φυσικού αερίου που τροφοδοτούν την ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά, μειώνοντας την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο και αυξάνοντας την ενεργειακή αυτονομία της περιοχής.
Συγκεκριμένα, μέσω Ελλάδας, το Vertical Corridor αξιοποιεί τους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στη Ρεβυθούσα και το FSRU Αλεξανδρούπολης, απ' όπου το αμερικανικό LNG και το αζέρικο αέριο που φτάνει μέσω του αγωγού TAP διοχετεύονται προς τις βορειότερες χώρες μέσω δικτύων αγωγών που διασχίζουν τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Η Ουκρανία, με τους τεράστιους χώρους αποθήκευσης φυσικού αερίου, παίζει κρίσιμο ρόλο ως ενεργειακός κόμβος στο δίκτυο.
Η δημιουργία και η υποστήριξη του Κάθετου Διαδρόμου αποτελεί μια αμερικανοευρωπαϊκή πολιτική πρωτοβουλία για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία, με στόχο να έχει ολοκληρωθεί έως το 2027. Η αύξηση της δυνατότητας μεταφοράς φυσικού αερίου μέσω αυτού του διαδρόμου αναμένεται να καλύψει σημαντικά την πρόσθετη ανάγκη των ευρωπαϊκών χωρών σε φυσικό αέριο, ενισχύοντας παράλληλα τη γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας ως ενεργειακής πύλης.
Διάσκεψη στην Αθήνα για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία
Συνεπώς, το κρίσιμο διήμερο στην Αθήνα οι δύο χώρες αναμένεται να επιβεβαιώσουν την προσήλωσή τους στο project, καθώς στη διάσκεψη που διοργανώνει το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση θα παραστούν κορυφαίοι Αμερικανοί αξιωματούχοι, όπως ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Κρις Ράιτ, αλλά και ο υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ Νταγκ Μπέργκαμ, ο οποίος διαχειρίζεται το ενεργειακό χαρτοφυλάκιο των ΗΠΑ ως επικεφαλής του πανίσχυρου -επί της τρέχουσας προεδρίας Τραμπ- Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας.
Στο συνέδριο για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία αναμένεται να συμμετάσχουν ακόμη αντιπροσωπείες από 25 ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και περισσότεροι από 17 πολυεθνικοί ενεργειακοί κολοσσοί.
Στην Αθήνα ο Μπέργκαμ - Οι ΗΠΑ ενισχύουν τις ενεργειακές υποδομές στην Ελλάδα
Αξίζει, ακόμη, να σημειωθεί πως ο Νταγκ Μπέργκαμ έρχεται δεύτερη φορά στην Αθήνα μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων. Μάλιστα, στην τελευταία επίσκεψή του στην Ελλάδα είχε συναντήσεις με τον πρωθυπουργό, τον υπουργό Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου, αλλά και με επιχειρηματίες στον τομέα της ενέργειας και των κατασκευών, υποδηλώνοντας το έντονο ενδιαφέρον της αμερικανικής κυβέρνησης για τη δημιουργία μόνιμων υποδομών και την ενίσχυση των υπαρχουσών, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του project.
Βέβαια, το ενδιαφέρον του αμερικανικού παράγοντα για τη δημιουργία κρίσιμων υποδομών στη χώρα δεν είναι τωρινό. Είναι σαφές πως πρόκειται για έναν σχεδιασμό που άρχισε να υλοποιείται μετά το 2016, όταν στην Αθήνα βρέθηκε ως πρέσβης των ΗΠΑ ο Τζέφρι Πάιατ.
Η παρουσία του έμπειρου Αμερικανού διπλωμάτη συνέπεσε με την ταχεία ωρίμανση του πλωτού τερματικού σταθμού αποθήκευσης υγροποιημένου αερίου στην Αλεξανδρούπολη (FSRU), αλλά και την κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού Ελλάδας - Βουλγαρίας, που αναμένεται να παίξουν κομβικό ρόλο στον προαναφερθέντα σχεδιασμό. To έργο, που ξεκίνησε την εμπορική λειτουργία του το 2024 μετά τη σθεναρή ενθάρρυνση των ΗΠΑ έχει συγχρηματοδοτηθεί από πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω του «Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020, ενώ στη μετοχική του σύνθεση του έργου εμπλέκονται, μεταξύ άλλων, και κρατικές ενεργειακές εταιρείες της Ελλάδας και της Βουλγαρίας. Μάλιστα, το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει μια συζήτηση για τη δημιουργία και ενός δεύτερου πλωτού σταθμού στην Αλεξανδρούπολη, αναζωπυρώνοντας τα σενάρια για το ρωσικό φυσικό αέριο.
Μέλος του μητρώου
