Το προσχέδιο χρησιμοποιεί «μελανά χρώματα» για να περιγράψει το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον στο οποίο κινείται η χώρα, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά, ότι το εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον παρουσιάζεται το 2012 λιγότερο ευνοϊκό από ό,τι αρχικά αναμενόταν. Οι αβεβαιότητες εξακολουθούν να είναι μεγάλες, για τις περισσότερες αναπτυγμένες οικονομίες, οι προοπτικές ανάπτυξης εμφανίζονται λιγότερο αισιόδοξες από ότι 6 μήνες πριν, ενώ η κρίση χρέους αφορά όλο και περισσότερες αναπτυγμένες οικονομίες.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μια κρίσιμη συγκυρία όσον αφορά τις προοπτικές ανάπτυξης: το εμπροσθοβαρές δημοσιονομικό πρόγραμμα, βραχυπρόθεσμα συμβάλλει ως έναν βαθμό στην κατάσταση ύφεσης της οικονομίας, η οποία επιπλέον περιβάλλεται από κινδύνους και αβεβαιότητες που υπάρχουν για ανάκαμψη στην ευρωζώνη και την παγκόσμια οικονομία. Συνεπώς μεσοπρόθεσμα, πολλά θα εξαρτηθούν από τη σύνθεση, την ταχύτητα της εφαρμογής και τη γενικότερη πρόοδο του προγράμματος διαρθρωτικών αλλαγών.
Η ύφεση της ελληνικής οικονομίας, ειδικότερα, οφείλεται επιπρόσθετα στη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής και στη μεγαλύτερη ύφεση του 2011, σε σύγκριση με τις αρχικές εκτιμήσεις. Η συμβολή της εγχώριας ζήτησης στη μείωση του ΑΕΠ προβλέπεται στις 4,9 εκατοστιαίες μονάδες.
Συγκεκριμένα, η ιδιωτική κατανάλωση θα μειωθεί το 2012 κατά 3,8% (από -6,2% το 2011 και -4,5% το 2010), λόγω της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος και της αύξησης της ανεργίας. Η δημόσια κατανάλωση θα συρρικνωθεί το 2012 κατά 7,5% (από -8% το 2011 και -6,5% το 2010).
Οι επενδύσεις θα περιορισθούν το 2012 κατά 4% (από -12,9% το 2011 και -16,5% το 2010). Αντίθετα, η συμβολή του εξωτερικού τομέα αναμένεται θετική (συμβολή 2,4 μονάδες στη μεταβολή του ΑΕΠ), με τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών να προβλέπεται ότι θα αυξηθούν κατά 6,4% και τις εισαγωγές (σταθερές τιμές) να μειώνονται κατά 2,8%.
Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2012, στο 16,4% του εργατικού δυναμικού (από 15,2% το 2011 και 11,9% το 2010), λόγω της συνέχισης της ύφεσης της οικονομίας. Η ύφεση αυτή, θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση και της απασχόλησης κατά 1,1% (από -5,3% το 2011 και -2,1% το 2010).
Ο ρυθμός ανόδου του πληθωρισμού αναμένεται να επιβραδυνθεί σημαντικά το 2012, επηρεαζόμενος κυρίως από τη χαμηλή εγχώρια ζήτηση και τις διαρθρωτικές αλλαγές που βελτιώνουν τη λειτουργία των αγορών. Σύμφωνα με το προσχέδιο, ο εναρμονισμένος δείκτης εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 0,6% (από 2,8% το 2011 και 4,7% το 2010). Παράλληλα, συνεχίζεται η πορεία αποκλιμάκωσης του δομικού πληθωρισμού.
Καταθέσεις
Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του μεγέθους που αποτελεί την ελληνική συμβολή στο Μ3 της ζώνης του ευρώ (εκτός του νομίσματος σε κυκλοφορία) υποχώρησε το επτάμηνο Ιανουαρίου- Ιουλίου 2011 και διαμορφώθηκε σε -10,7% τον Ιούλιο (β΄ τρίμηνο 2011: -10,2%, δ΄ τρίμηνο 2010: -11,8%). Ο ρυθμός αυτός, ο οποίος από τον Φεβρουάριο του προηγούμενου έτους διαμορφώνεται σε αρνητικό επίπεδο, παρέμεινε χαμηλότερος από τον αντίστοιχο ρυθμό στη ζώνη του ευρώ και μάλιστα η διαφορά μεταξύ των δύο ρυθμών ήταν διψήφια σε όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου.
Η μείωση του νομισματικού μεγέθους Μ3 στην Ελλάδα, το οποίο σχεδόν στο σύνολό του περιλαμβάνει καταθέσεις, συνδέεται κυρίως με την έντονη υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας, εξαιτίας της οποίας τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις κατέφυγαν στις καταθέσεις τους, προκειμένου να καλύψουν καταναλωτικές ή λειτουργικές δαπάνες. Παράλληλα, η πτώση του νομισματικού μεγέθους Μ3 ενισχύθηκε σημαντικά από την αυξημένη αβεβαιότητα μερίδας των αποταμιευτών, η οποία οδήγησε στη μετακίνηση αποταμιευτικών κεφαλαίων προς τοποθετήσεις στο εξωτερικό, τραπεζογραμμάτια ή χρυσές λίρες.
Χορηγήσεις
Σε αρνητικό επίπεδο (-1,2%) βρέθηκε τον Ιούλιο εφέτος, σε ετήσια βάση, η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα (επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες- αγρότες- ατομικές επιχειρήσεις και ιδιώτες- ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα) από τις τράπεζες.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, η εξέλιξη αυτή αντανακλά τη χειροτέρευση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος- καθώς η κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας είναι μεγαλύτερη από ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί-, αλλά και το κλίμα της αρνητικής ψυχολογίας στις χρηματοοικονομικές αγορές.
Από την πλευρά της προσφοράς δανείων, βασικοί παράγοντες που επέδρασαν αρνητικά στην παροχή πιστώσεων, ήταν οι ιδιαίτερα αυξημένες πιέσεις στη ρευστότητα των τραπεζών, λόγω των δυσκολιών που οι τελευταίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ως προς την άντληση χρηματοδοτικών πόρων από εξωτερικές πηγές, και η άνοδος του ποσοστού των επισφαλών δανείων και του πιστωτικού κινδύνου, λόγω της εξασθένησης της οικονομικής δραστηριότητας.
Επίσης, αρνητική επίδραση στην προσφορά πιστώσεων ασκούν η αβεβαιότητα των τραπεζών σχετικά με τη σταθερότητα του μακροοικονομικού περιβάλλοντος κατά τα επόμενα έτη και η αύξηση της «αποστροφής τους προς τον κίνδυνο». Από την πλευρά της ζήτησης, η διάθεση αλλά και η δυνατότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για περαιτέρω δανεισμό, επηρεάστηκε αρνητικά από την ένταση της ύφεσης και την επιδείνωση της χρηματοοικονομικής τους κατάστασης.
Μείωση ελλείμματος
Στο προσχέδιο επισημαίνεται ότι τα μέτρα που θα έχουν άμεση επίπτωση στη μείωση του ελλείμματος και στη δυναμική του χρέους στο τελευταίο τρίμηνο του 2011, είναι η εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου στον δημόσιο τομέα, η διεύρυνση του θεσμού της εργασιακής εφεδρείας στο σύνολο του δημόσιου τομέα και η υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων.
Η δημοσιονομική στρατηγική της κυβέρνησης για το 2012, βασίζεται στους εξής βασικούς πυλώνες:
- εφαρμογή Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012- 2015,
- συνέχιση της εφαρμογής διαρθρωτικών και θεσμικών αλλαγών,
- βελτίωση του φορολογικού και ασφαλιστικού συστήματος,
- επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων και του προγράμματος αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου,
- περαιτέρω αναδιάρθρωση των φορέων του Δημοσίου (συγχωνεύσεις- καταργήσεις).
Επιπλέον μέτρα 7,11 δισ. ευρώ
Το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού προβλέπει επιπλέον μέτρα ύψους 7,11 δισ. ευρώ (2,11 δισ. ευρώ εφέτος και 5 δισ. ευρώ το 2012),
Το δημοσιονομικό έλλειμμα το 2011 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 18,69 δισ. ευρώ (8,5% του ΑΕΠ), έναντι 17,1 δισ. ευρώ (7,8% του ΑΕΠ) του στόχου που είχε τεθεί στο μνημόνιο. Το 2012, ο στόχος για το έλλειμμα τίθεται στα 14,7 δισ. ευρώ (6,8% του ΑΕΠ), έναντι 14,9 δισ. ευρώ του στόχου του μνημονίου.
Το προσχέδιο αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης του ελλείμματος εφέτος, καθώς επισημαίνεται ότι «ο προσδιορισμός του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης στο 8,5% του ΑΕΠ για το 2011, εξαρτάται προφανώς από τη στάση των ελλήνων πολιτών και της κοινωνίας συνολικά απέναντι στην κρίσιμη κατάσταση της χώρας. Εάν δεν υπάρξει η αναγκαία ανταπόκριση σε αυτή την εθνική συλλογική προσπάθεια και με βάση τα έως τώρα δεδομένα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, το έλλειμμα μπορεί να αυξηθεί κατά 0,5% του ΑΕΠ (1,1 δισ. ευρώ)».
Σύμφωνα με το προσχέδιο, οι αποκλίσεις στο έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης το 2011, χωρίς διορθωτικά μέτρα, εκτιμώνται στο 2% του ΑΕΠ ή 4,3 δισ. ευρώ σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος, οι οποίες οφείλονται κυρίως:
- Στην επιδείνωση του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού κατά 3,4 δισ. ευρώ, που αποδίδεται στην υστέρηση των εσόδων κατά 3,7 δισ. ευρώ (3,1 δισ. ευρώ του τακτικού προϋπολογισμού και 0,6 δισ. ευρώ του ΠΔΕ).
Αντίθετα, οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού θα είναι μειωμένες κατά 0,3 δισ. ευρώ.
Η υστέρηση των εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού οφείλεται, κυρίως, στη μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη ύφεση, στις αυξημένες επιστροφές φόρων λόγω συμψηφισμού εκκρεμοτήτων παρελθόντων ετών και στα μειωμένα αποτελέσματα των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης κατά 0,7 δις. ευρώ, εξαιτίας της μείωσης των εσόδων τους από ασφαλιστικές εισφορές.
Το 2012, η απόκλιση στο έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης, χωρίς διορθωτικά μέτρα, σε σχέση με το στόχο που είχε τεθεί στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο, εκτιμάται ότι θα φθάσει στα 8,7 δισ. ευρώ ή 4,1% του ΑΕΠ. Η απόκλιση αυτή, σύμφωνα με το προσχέδιο, θα προέλθει κυρίως από τη χειροτέρευση του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού κατά 7,9 δισ. ευρώ.
Η επιβάρυνση του ελλείμματος θα προέλθει από τη μείωση των εσόδων κατά 7 δισ. ευρώ (6,4 δισ. ευρώ του τακτικού προϋπολογισμού και 0,6 δισ. ευρώ του ΠΔΕ), την αύξηση των δαπανών, κυρίως για τόκους, κατά 0,9 δισ. ευρώ, τη βελτίωση των εθνικολογιστικών προσαρμογών της Κεντρικής Κυβέρνησης κατά 2 δισ. ευρώ- κυρίως λόγω της διαφοράς ταμειακών και δεδουλευμένων τόκων-, και, τέλος, τη χειροτέρευση των αποτελεσμάτων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης κατά 2,3 δισ. ευρώ.
Το δημόσιο χρέος θα «εκτιναχθεί» στα 371,9 δισ. ευρώ το 2012 (172,7% του ΑΕΠ) έναντι 356,2 δισ. ευρώ (161,8% του ΑΕΠ) εφέτος και 328,58 δισ. ευρώ (142,8% του ΑΕΠ) το 2010. Επιπρόσθετο βάρος 4,2 δισ. ευρώ επέφεραν εφέτος στο δημόσιο χρέος οι οφειλές του ευρύτερου δημοσίου τομέα και είναι ορατός ο κίνδυνος, το ποσό αυτό να αυξηθεί και άλλο στο άμεσο μέλλον. Ήδη, το 2011 έχει περιληφθεί η έκδοση ομολόγων για την εξόφληση παλαιών χρεών, κυρίως προς τα νοσοκομεία (4,5 δις. ευρώ για την περίοδο 2007- 2009). Το ποσό αυτό, σύμφωνα με το προσχέδιο, αναμένεται να αυξηθεί από την ανάληψη χρεών του ΟΣΕ και του ΟΑΣΑ.
Στο προσχέδιο περιγράφονται τα πρόσθετα μέτρα ύψους 7,11 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, προβλέπονται:
- Περικοπές σε φοροαπαλλαγές από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (εξοικονόμηση 1,95 δισ. ευρώ το 2012)
- Αναβολή πληρωμής έκτακτης παροχής δικαστικών (εξοικονόμηση 280 εκατ. ευρώ το 2012)
- Ειδικό τέλος ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών (έσοδα 1,7 δισ. ευρώ το 2011και 100 εκατ. ευρώ το 2012)
- Νέο μισθολόγιο (εξοικονόμηση 150 εκατ. ευρώ εφέτος και 950 εκατ. ευρώ το 2012)
- Εργασιακή εφεδρεία (εξοικονόμηση 200 εκατ. ευρώ το 2012).
- Περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις και σε ταμεία πρόνοιας (εξοικονόμηση 260 εκατ. ευρώ το 2011 και 480 εκατ. ευρώ το 2012)
- Αύξηση της κοινοτικής συμμετοχής σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα (όφελος 800 εκατ. ευρώ το 2012)
- Προσαρμογή ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης-κίνησης (έσοδα 250 εκατ. ευρώ το 2012).
www.kathimerini.gr
Μέλος του μητρώου
