Το χρονικό μιας συμβιβαστικής δέσμευσης

Αντ. Σαμαράς

Ο Αντώνης Σαμαράς απέφυγε τη σκόπελο να χρεωθεί τη χρεοκοπία της χώρας και οι δανειστές το ντόμινο που θα προκαλούσε μια στάση πληρωμών σε χώρα της ευρωζώνης, που ήδη πλήττεται από μεγάλη κρίση και η οποία εμπόδισε ακόμη και τη Γερμανία να αντλήσει χθες τα δάνεια που ήθελε από τις αγορές, κάτι που συνέβη για πρώτη φορά.

«Με τη σταθερή μας στάση τα πετύχαμε όλα», δήλωσε ο πρόεδρος της Ν.Δ. αργά το βράδυ, σε συνομιλία που είχε με δημοσιογράφους στη Βουλή. «Η διαπραγμάτευση είναι σαν ένα παιχνίδι επάνω σε σκακιέρα», συνέχισε. «Κάνεις κινήσεις και περιμένεις την κίνηση του άλλου. Τι θα 'λεγαν; Σε αυτά που είπα εγώ συμφωνεί και ο Παπαδήμος. Τι θα μου πουν, ότι δεν σας δίνουμε την 6η δόση, γιατί δεν υπέγραψες;».

Ενας μαραθώνιος τηλεφωνημάτων Αθήνας-Βρυξελλών προηγήθηκε πριν αποσταλεί η επιστολή Σαμαρά στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προκειμένου να αποφευχθεί το ρίσκο να επιστραφεί πίσω ως «απαράδεκτη». Ο υπουργός Εξωτερικών και πρώην επίτροπος Σταύρος Δήμας ήταν το πρόσωπο-κλειδί στις διαπραγματεύσεις της Συγγρού με τις Βρυξέλλες για το τελικό κείμενο της επιστολής. Τις πρωινές ώρες υπήρξε και τηλεφωνική επικοινωνία του προέδρου της Ν.Δ. Αντώνη Σαμαρά με τον πρωθυπουργό Λουκά Παπαδήμο, στην οποία φέρεται να τον ενημέρωσε και για το τελικό κείμενο της επιστολής. Σ' αυτή την επικοινωνία κλείστηκε και η συνάντηση των δύο ανδρών για τις 6 το απόγευμα στο Μαξίμου, όταν πλέον όλα είχαν δρομολογηθεί, όπως έδειχναν οι ανταποκρίσεις από το Βερολίνο, το Παρίσι και τις Βρυξέλλες.

Κέρδη και ζημίες

Και οι δύο πλευρές, ο Αντώνης Σαμαράς από τη μία και οι δανειστές από την άλλη, έδωσαν και πήραν.

1 Ο Αντώνης Σαμαράς υπαναχώρησε από το «δεν υπογράφω για λόγους εθνικής αξιοπρέπειας», στέλνοντας τελικά μια επιστολή δέσμευσης. Τόνισε ότι, όπως συμφωνήθηκε και στη σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, «το έργο της νέας κυβέρνησης είναι η υλοποίηση των αποφάσεων της συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης της 26ης Οκτωβρίου 2011 και η εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής που συνδέεται με τις αποφάσεις αυτές».

Πέτυχε να μην την προσυπογράψει με τον Γιώργο Παπανδρέου, δίνοντας την εικόνα της ανάληψης μιας συνευθύνης, όπως διαμαρτυρόταν η λαϊκή Δεξιά. Και οι δανειστές υπαναχώρησαν. Αποδέχτηκαν μια προσωπική επιστολή, ενώ στην αρχή ζητούσαν έγγραφες δεσμεύσεις, τις οποίες θα συνυπέγραφαν ο πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος, οι πολιτικοί αρχηγοί που στηρίζουν την κυβέρνηση (Παπανδρέου, Σαμαράς και Καρατζαφέρης) και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος.

2 Ο Αντώνης Σαμαράς απάλειψε το θέμα των εκλογών. Πιο συγκεκριμένα, στην επιστολή του προς το ΕΛΚ στις 13/11/2011 σε δύο σημεία αναφερόταν στις εκλογές, που αποτελούν έναν ακόμη ισχυρό μοχλό πίεσης της λαϊκής Δεξιάς. Εγραφε ότι η κυβέρνηση Παπαδήμου «θα προωθήσει την επικύρωση των αποφάσεων της 26ης Οκτωβρίου και θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές στις 19 Φεβρουαρίου 2012» και σ' άλλο σημείο ότι «οι εκλογές θα εξομαλύνουν την κατάσταση στην ελληνική κοινωνία, εκτονώνοντας τις πολιτικές πιέσεις και αποτρέποντας σοβαρές κοινωνικές αναταραχές». Στη χθεσινή επιστολή προς τους δανειστές απέφυγε την οποιαδήποτε αναφορά στα περί εκλογών. Η Συγγρού υποστηρίζει ότι δεν πρόκειται περί υπαναχώρησης και ότι οι Βρυξέλλες δεν ενδιαφέρονται για το πότε θα γίνουν οι εκλογές. Η ουσία είναι, όμως, ότι ενδιαφέρονται, και πολύ μάλιστα. Διότι θα πρέπει πρώτα να έχει ολοκληρωθεί ο μηχανισμός PSI, που αφορά τη συμμετοχή των τραπεζών στο «κούρεμα», το οποίο ενδιαφέρει κατά μείζονα λόγο τους δανειστές. Ολα δείχνουν ότι η 19η Φεβρουαρίου δεν είναι μια ρεαλιστική ημερομηνία. Και αν επανέλθει, θα είναι μόνο για εσωκομματικούς λόγους. Οπως συνέβη και όταν τέθηκε. Γιατί ήδη ο Αντώνης Σαμαράς έχει δεσμευτεί για την ολοκλήρωση του PSI.

3 Ο πρόεδρος της Ν.Δ. απέσυρε από το λεξιλόγιό του, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα ξένα κείμενα, τη λέξη «επαναδιαπραγμάτευση». Δεν την ανέφερε ούτε στην επιστολή που είχε στείλει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Ταυτόχρονα, όμως, διατήρησε και στη χθεσινή επιστολή στους δανειστές αυτούσιο το απόσπασμα που μιλάει για «τροποποιήσεις», που θα χρειαστούν στην πολιτική που εφαρμόζεται. Οι δανειστές βγάζουν... σπυριά όταν ακούν επαναδιαπραγμάτευση, αλλά και οι «τροποποιήσεις» δίνουν στον Σαμαρά το δικαίωμα να ζητάει αλλαγή της εφαρμοζόμενης πολιτικής αν εκλεγεί πρωθυπουργός. «Βάσει των στοιχείων από τη μέχρι τώρα εκτέλεση του προϋπολογισμού, πιστεύουμε ότι συγκεκριμένες πολιτικές πρέπει να τροποποιηθούν προκειμένου να εξασφαλιστεί η επιτυχία του προγράμματος», ανέφερε στην επιστολή ο πρόεδρος της Ν.Δ. «Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο, αφού σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες ευρωπαϊκές προβλέψεις για την οικονομία, η Ελλάδα το 2012 θα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που θα βρίσκεται 5 συνεχή έτη σε ύφεση!», όπως τόνισε.

Το πόσο καθοριστική ήταν η χθεσινή μέρα και πώς οι εξελίξεις έτρεχαν ώρα με την ώρα, φάνηκε από τη μεταστροφή του κλίματος που υπήρξε το απόγευμα, συγκριτικά με τις πρωινές και μεσημεριανές ώρες. Το χρονικό έχει ως εξής:

* Ωρα 10 (11 Ελλάδος). Η καγκελάριος Μέρκελ, μιλώντας στο γερμανικό Κοινοβούλιο στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2012, στέλνει νέο τελεσίγραφο στον Σαμαρά: «Εάν δεν υπογράψουν οι αρχηγοί όλων των κομμάτων της κυβέρνησης στην Ελλάδα, η έκτη δόση δεν θα δοθεί», δήλωσε. «Είναι λυπηρό να μην υπογράφει ο Αντώνης Σαμαράς, που ανήκει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα».

* Ωρα 12.15. Στην ελληνική Βουλή, ο αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος υπαινίσσεται τον κίνδυνο εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη, αν ο πρόεδρος της Ν.Δ. συνεχίζει να αρνείται να συνταχθεί με τις απαιτήσεις των εταίρων μας. «Ξέρουν πολύ καλά -συνέχισε- πώς εξελίσσονται οι ταμειακές μας ανάγκες», δήλωσε. «Ηξεραν ότι μπορούμε να πάμε από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τις 15 Δεκεμβρίου. Ξέρουν ποιες είναι οι υποχρεώσεις μας από τις 15 Δεκεμβρίου έως και τις 30 Δεκεμβρίου». Και με το βλέμμα στην πτέρυγα των βουλευτών της Ν.Δ., τόνισε: «Δεν έχει κανείς δικαίωμα να παίζει με τη φωτιά. Είμαι βέβαιος ότι όλες οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας και όλες οι πολιτικές ηγεσίες της χώρας έχουν συνείδηση ευθύνης και θα κάνουν, αμέσως, είμαι βέβαιος εντός της ημέρας, όλα όσα πρέπει να γίνουν, προκειμένου να ξεμπλοκαριστεί αυτή η διαδικασία».

* Ωρα 2 το μεσημέρι. Ο Αντώνης Σαμαράς, μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και αφού έχει συνομιλήσει με τον Λουκά Παπαδήμο, αποστέλλει την επιστολή προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ, τον πρόεδρο του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, τον πρόεδρο της Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, το διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι και τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ.

* Ωρα 2.30 το μεσημέρι. Συνάντηση Ελλήνων δημοσιογράφων στο Βερολίνο με τον αρχηγό των Πρασίνων Γιούργκεν Τρετίν. Δεν έχει γίνει γνωστό ακόμη ότι η επιστολή κατέφτασε στο Βερολίνο. «Η Ν.Δ. θα πρέπει να είναι το πρώτο κόμμα που θα υπογράψει, γιατί έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για το ελληνικό πρόβλημα», δηλώνει ο Γερμανός πολιτικός. «Είναι υπεύθυνη για πολλά προβλήματα. Δεν καταλαβαίνω τη στάση της».

* Ωρα 5 το απόγευμα (6 ώρα Ελλάδος). Στέλεχος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, σε συνάντησή του με ομάδα Ελλήνων δημοσιογράφων στο Βερολίνο, δηλώνει: «Είμαστε χαρούμενοι για την υποστήριξη της αντιπολίτευσης. Ο Σαμαράς νομίζω ότι ήδη έχει υπογράψει επιστολή. Νομίζω πως μπορούμε να προχωρήσουμε. Θα πρέπει να πείσουμε τους υπουργούς να προχωρήσουν στην εκταμίευση της έκτης δόσης». Λίγες ώρες μετά, η ίδια πηγή δηλώνει ότι «δεν άλλαξε κάτι σε σχέση με το μεσημέρι, αλλά οι επίσημες ανακοινώσεις θα γίνουν αύριο (σήμερα) μετά τη συνάντηση Μέρκελ-Σαρκοζί-Μόντι στο Στρασβούργο και αφού μελετηθεί ενδελεχώς η επιστολή Σαμαρά».

* Ωρα 6.30 το απόγευμα: «Η επιστολή Σαμαρά θα μπορούσε να εκληφθεί και ως δέσμευση», δηλώνει αξιωματούχος στο Παρίσι, διευκρινίζοντας πάντως ότι είναι πρόωρο για την κυβέρνηση Σαρκοζί να τοποθετηθεί, δεδομένου ότι η επιστολή δεν έχει παραλήπτη το Γάλλο πρόεδρο.

* Την ίδια ώρα υπάρχει και η πρώτη αντίδραση στις Βρυξέλλες, η οποία είναι πιο θεσμική. Ερωτηθείς αν οι δεσμεύσεις του Α. Σαμαρά στην επιστολή του είναι επαρκείς, ο εκπρόσωπος του προέδρου της ευρωζώνης Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, Γκι Σουλέρ, απαντάει ότι «η απόφαση ανήκει στην ευρωζώνη και θα ληφθεί την ερχόμενη Τρίτη». Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και ο εκπρόσωπος του επιτρόπου Ολι Ρεν, Αμαντέο Αλταφάζ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα περιορίστηκε στην επιβεβαίωση ότι «η επιστολή ελήφθη». Το ΔΝΤ δήλωσε ότι αναμένει την απόφαση της Ε.Ε.

www.enet.gr