« O JOKER ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ. ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΑΥΤΟ ΦΙΛΜ
Του Γιώργου Νικητιάδη
τ. Υφυπουργού́ Πολιτισμού́-Τουρισμού́
π. Βουλευτή́ Δωδεκανήσου
Τα όσα οικτρά ακολούθησαν την πρόσφατη προβολή της εκπληκτικής ταινίας «Joker», όχι απλώς δικαίωσαν την μοναδικότητα αυτού του βαθιά πολιτικού κινηματογραφικού φίλμ του Todd Phillips , αλλά κατέδειξαν την ρηχότητα, αν όχι την κουτοπονηριά που διακατέχει την πολιτική ζωή και τους πολιτικούς μας.
Την ώρα που ένα κινηματογραφικό έργο αναδεικνύει συνταρακτικές αλήθειες και αποτελεί στην κυριολεξία γροθιά στο στομάχι όλων μας, και κυρίως κάθε πολιτικού της χώρας, κυριώτατα δε, των «προοδευτικών» δυνάμεων του τόπου μας, η συζήτηση στράφηκε με ενέργειες, δηλώσεις και αντιδηλώσεις σε άλλα θέματα, προδίδοντας την ανάγκη των πολιτικών μας, να ρίξουν την μπάλα έξω από το γήπεδο και να συζητούν για ζητήματα άκρως ελάσσονα σε σχέση με τα μηνύματα του Joker. Ακόμη πιο τραγικό, πολιτικοί μας σε διάφορα τηλεοπτικά πάνελ από τους τρείς βασικούς πολιτικούς πόλους (Ν.Δ-ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ), ενώ δήλωναν ότι δεν είδαν την ταινία, άρχιζαν να αγορεύουν για το αν η Ν.Δ με την επέμβαση των αστυνομικών σε αίθουσες για να συλλάβουν ανήλικους που παρανόμως παρακολουθούσαν το έργο έπραξε σωστά , για το αν πρέπει να αλλάξει το όριο ηλικίας της καταλληλόλητας των έργων ή για το αν ο Χρυσοχοΐδης θα παρακολουθούσε ή όχι , όπως δήλωσε, την ταινία με τον 15χρονο γιό του. Το χείριστον ; Ένας π. Πρωθυπουργός, ο κ. Τσίπρας, θεωρούμενος προοδευτικός, αντί αφού είδε την ταινία και υποτίθεται κατάλαβε τα μηνύματα της, να μιλήσει αποκλειστικώς και μόνο γι’ αυτά και όσα σπουδαία αναδεικνύει το έργο, έπαιξε με φωτομοντάζ για να καταγγείλει την Ν.Δ, αφήνοντας να δημοσιοποιηθεί αυτό και μόνο, ως θέμα.
Χωρίς να είμαι κριτικός κινηματογράφου, απλώς ένας αθεράπευτα κινηματογραφόφιλος είμαι, όταν είδα την ταινία ήθελα να σηκωθώ στο τέλος όρθιος και να χειροκροτήσω και αισθάνομαι βαθιά την ανάγκη, να μιλήσω γι’αυτήν. Να μιλήσω, είτε επειδή αισθάνθηκα ενοχές και τύψεις ως πολιτικό όν, ή διότι επιτέλους οφείλουμε όλοι ΝΑ ΞΥΠΝΗΣΟΥΜΕ από τον λήθαργο της καθημερινότητας που ζούμε ή της ψευδαίσθησης με την οποία πορευόμαστε.
Ο σκηνοθέτης Phillips στον JOKER του, με τον απίστευτο γιγάντιο ηθοποιό Joaquin Phoenix (αν δεν πάρει το Όσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου, θα έχουν παρέμβει τα διάφορα κατεστημένα), περιγράφει με σκληρό, αλλά απόλυτα ρεαλιστικό τρόπο, τον κόσμο που ζούμε. Ο ψυχασθενής πρωταγωνιστής του, συνθλίβεται μέσα σε ένα σύστημα που υπάρχει παντού. Σε κάθε χώρα.
Ο Joker είναι ο καθένας από εμάς. Το σημαντικότερο εξωτερικό σύμπτωμα της ασθένειας του είναι ένα νευρικό γέλιο, στο οποίο ξεσπάει πολύ συχνά, χωρίς κάποιοι να καταλαβαίνουν το λόγο. Ένα ήσυχο γενικώς άτομο, ιδιαίτερα ταπεινό που προσπαθεί να ζήσει μέσα στη φτώχεια του συμπληρώνοντας το εισόδημα του ως κλόουν σε παιδικές εκδηλώσεις.
Ένα άτομο που έχει εγκαταλειφθεί από τον πραγματικό του πατέρα (έναν πάμπλουτο πολιτικό, που δεν τον αναγνώρισε ποτέ) και ζει με την πάμφτωχη μητέρα του με την οποία οι σχέσεις είναι σαφώς εξαρτησιακές, εξαιτίας του τρόπου που έζησε και μεγάλωσε. Ένα άτομο που δέχεται διαρκώς προπηλακισμούς και κοροϊδίες και που προσπαθεί να επιβιώσει ανάμεσα σε κοινωνικές και ταξικές συμπληγάδες. Όταν κάποια στιγμή, προπηλακιζόμενος και δειρόμενος αγρίως σε σημείο που να κινδυνεύει η ζωή του, πυροβολεί και σκοτώνει αυτούς που του επιτέθηκαν χωρίς κανένα λόγο, απλώς για να γελάσουν και να διασκεδάσουν, είναι βέβαιο ότι τελεί σε απόλυτη απόγνωση. Η αντίδραση της κοινωνίας, μπροστά στον τριπλό φόνο, είναι εκκωφαντική. «Συμπτωματικώς» , οι τρείς δολοφονημένοι είναι γιάπηδες (γνωστά Golden Boys). Ο κόσμος πανηγυρίζει και επευφημεί τον κλόουν. Ακολουθούν διαδηλώσεις και άγριες συμπλοκές με τον εξαθλιωμένο και στην κυριολεξία εξεγερμένο από κάθε πλευρά κόσμο, να ταυτίζεται με τον κλόουν. We are all Clowns (είμαστε όλοι κλόουν), είναι το βασικό σύνθημα του κόσμου στα πλακάτ που κρατάει και στα συνθήματα που φωνάζει. Την ίδια ώρα ο Joker, διακόπτοντας τη θεραπεία του από τους «κοινωνικούς γιατρούς» όταν τα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας σταματάνε λόγω έλλειψης προϋπολογισμού (σας θυμίζει κάτι αυτό ; ), μοιάζει να ξεφεύγει από την ψυχασθένεια του και να εκδικείται συνειδητά πλέον το σύστημα που τον είχε συνθλίψει.
Το επόμενο θύμα του, ο πρωταγωνιστής δημοφιλούς τηλεοπτικής εκπομπής, ο οποίος για να κερδίσει τηλεθέαση τον είχε προσκαλέσει στην εκπομπή του και εκμεταλλευόμενος τη δίψα του Joker για ανάδειξη του ως κωμικού (το παιδικό του όνειρο) τον ειρωνεύεται και στην ουσία τον εξευτελίζει. Ο Joker, έχοντας κερδίσει την συμπάθεια των τηλεθεατών, καλείται ξανά στην εκπομπή και εκεί, στην κυριολεξία, σκοτώνει (ζωντανά στον αέρα) τον τηλεοπτικό αστέρα που είχε προσπαθήσει να τον εξευτελίσει στην προηγούμενη εκπομπή του.
Ακολουθεί ένα άγριο κυνηγητό, και άκρως δυναμικές διαδηλώσεις υπέρ του Joker, ο οποίος καταδιωκόμενος τραυματίζεται από ένα ταξί και συλλαμβάνεται αιμόφυρτος. Όταν οι διαδηλωτές, μπλοκάρουν το αυτοκίνητο της αστυνομίας που τον οδηγεί στο τμήμα, χτυπούν τους αστυνομικούς, βγάζουν τον Joker από το παράθυρο του περιπολικού και τον ανεβάζουν όρθιο στο καπό. Σε μια εκπληκτική σκηνή όπου ο Joker όρθιος επευφημείται από τα πλήθη, ο ίδιος, χρησιμοποιώντας το αίμα που έτρεχε από το στόμα του, βάφει τα χείλη του και τα σημεία γύρω από το στόμα του και τοποθετώντας τα δάχτυλα στα πάνω χείλη του, τα ανασηκώνει σχηματίζοντας ένα τεράστιο χαμόγελο. Ο συμβολισμός είναι μοναδικός. Το χαμόγελο που δημιουργείται από το αίμα…..
Η ταινία, είναι γεμάτη από αντίστοιχούς συμβολισμούς. Οι διάλογοι με την ψυχίατρο του, όπου εξομολογείται ότι δεν γνωρίζει αν υπάρχει ως άνθρωπος , ή η επίθεσή του στη ψυχολόγο του που τον ερωτά κάθε εβδομάδα, πάντα τις ίδιες ερωτήσεις που έχει βαρεθεί, ή στο τέλος η σκηνή με τις ματωμένες πατούσες του Joker όταν βγαίνει από το γραφείο της ψυχολόγου του που δείχνουν ότι την σκότωσε και όπου προφανώς ο σκηνοθέτης δείχνει ότι και η ψυχολόγος (αδίκως κατά την άποψή μου ) είναι ενταγμένη στο σύστημα ως ένας ακόμη κρίκος της αλυσίδας του. Το σύστημα που εκμεταλλευόμενο την άθλια οικονομική κατάσταση των ανθρώπων, συνδέεται με όλους τους πανίσχυρους οικονομικά, και δένει με τα μίντια, και το δήθεν κοινωνικό κράτος που διαθέτει και ψυχολόγους για τους έχοντες ανάγκη.
Ο Joker είναι ο καθένας μας. Η ταινία είναι μια πολύ ισχυρή γροθιά στο παγκόσμιο σύστημα ενός κόσμου όπου οι ελάχιστοι πλούσιοι πολλαπλασιάζουν διαρκώς τον πλούτο τους και τα δισεκατομμύρια των φτωχών γίνονται φτωχότεροι. Ένα σύστημα που τα τελευταία χρόνια εγκαταλείπει το κοινωνικό κράτος και περιθωριοποιεί το κράτος δικαίου στις περισσότερες χώρες. Ένα σύστημα που αδιαφορεί για την κλιματική αλλαγή και όπου οι προσωπικότητες που κυριαρχούν και επιδεικνύουν ασύστολα την ισχύ τους εκφράζεται με πολιτικούς τύπου Τράμπ , Πούτιν και διάφορους περιφερειακούς ακραιφνείς στυλ Ερντογάν.
Ένα σύστημα, μέσα στο οποίο προοδευτικές δυνάμεις τύπου Τσίπρα, δεν συλλαμβάνουν τα αληθινά μηνύματα του JOKER, διότι δεν μπορούν να διαμορφώσουν ένα όραμα και μια στρατηγική που να εμπνέει τους JOKER του κόσμου σε ένα οργανωμένο κοινό αγώνα και όχι σε προσωπική εκδίκηση. Ένα σύστημα, που αντί να πάρει τα μαθήματα του από τον JOKER, ανάγει τα προβλήματα που προσπαθεί να αναδείξει η ταινία σε απλή ψυχασθένεια , σε βία που εξοικειώνονται οι νέοι και διάφορα άλλα παρδαλά, αντί να δεί την ουσία. Και η ουσία είναι ότι είμαστε όλοι JOKER και αν τουλάχιστον οι προοδευτικοί φορείς δεν αποκτήσουν, θέσεις, ταυτότητα και πολιτική, θα ξεσηκωθούμε κάποτε άναρχα και άτακτα όλοι, εξυπηρετώντας στο τέλος αυτούς που θέλουμε να πολεμήσουμε για να αλλάξει αυτός ο κόσμος. Αυτοί είναι και οι λόγοι που ο κ. Τσίπρας και οι άλλοι πολιτικοί αντί να μιλήσουν για την εκπληκτική επαναστατική αυτή ταινία και τα μηνύματά της, περί πολλών άλλων εκ του πονηρού τυρβάζουν. Δείτε τον Joker μαζί με τα παιδιά σας. Σας το συστήνω ανεπιφυλάκτως γιατί, έτσι κι αλλιώς «τα παιδιά τα ξέρουν όλα…» είτε δούνε, ή όχι, την ταινία, όποια ηλικία και αν έχουν. »