Όπως αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο:
Απαντώντας στο ανωτέρω σχετικό, στο πλαίσιο αρμοδιότητας της Υπηρεσίας μας, σας γνωρίζουμε τα εξής:
(I) Στις διατάξεις της υπ΄αριθ. 55636/06-06-2023 Απόφασης της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με θέμα «Χορήγηση ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές, για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος κατά τις βουλευτικές εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023» (Β΄ 3748), προβλέπονται τα εξής:
«1. Όλες οι βιομηχανικές, βιοτεχνικές και εμπορικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού τομέα, καθώς και όσοι γενικώς απασχολούν προσωπικό και υπάγονται στον ιδιωτικό τομέα, υποχρεούνται να χορηγήσουν στο προσωπικό τους ειδική άδεια απουσίας με αποδοχές για την διευκόλυνση άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος, κατά τις βουλευτικές εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023.
2. Ο αριθμός των ημερών αδείας απουσίας, που χορηγείται για τον ανωτέρω σκοπό και που καλύπτει τον απολύτως αναγκαίο χρόνο για τη μετάβαση του προσωπικού των υπόχρεων της παρ. 1 της παρούσας στον τόπο άσκησης του εκλογικού του δικαιώματος και την επιστροφή του απ΄ αυτόν, καθορίζεται ως ακολούθως:
Α. Για τους μισθωτούς για τους οποίους εφαρμόζεται καθεστώς εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας: α) Σε όσους μετακινηθούν, για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 100-200 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας. β) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 201-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια δύο (2) εργασίμων
ημερών. γ) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω χορηγείται άδεια τριών (3) εργασίμων ημερών, εφόσον μετακινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση την υπεύθυνη δήλωσή τους. δ) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιμες ημέρες.
Β. Για τους μισθωτούς για τους οποίους εφαρμόζεται καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας: α) Σε όσους μετακινηθούν, για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 200-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας. β) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω, χορηγείται άδεια δύο (2) εργασίμων ημερών, εφόσον μετακινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση την υπεύθυνη δήλωσή τους. γ) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιμες ημέρες».
3. Για όσους εκ των μισθωτών, που μετακινούνται κατά τα ανωτέρω, η Κυριακή 25 Ιουνίου 2023 (ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας), είναι εργάσιμη ημέρα, αυτή θεωρείται ως ημέρα ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές, πέραν αυτών που ορίζονται στην προηγούμενη παράγραφο της παρούσας.
4. Η κατά τα ανωτέρω χορηγούμενη άδεια δεν συμψηφίζεται με την ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών.».
(II) 1. Το άρθρο 657 του Αστικού Κώδικα ορίζει τα εξής: «Ο εργαζόμενος διατηρεί την αξίωσή του για το μισθό, αν ύστερα από δεκαήμερη τουλάχιστον παροχή εργασίας εμποδίζεται να εργαστεί από σπουδαίο λόγο που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά του. Ο εργοδότης έχει δικαίωμα να αφαιρέσει από το μισθό τα ποσά που εξαιτίας του εμποδίου καταβλήθηκαν στον εργαζόμενο από ασφάλιση υποχρεωτική από το Νόμο».
2. Το άρθρο 658 Α.Κ. αναφέρει τα ακόλουθα: «Το χρονικό διάστημα κατά το οποίο διατηρείται, σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο, η αξίωση για το μισθό σε περίπτωση εμποδίου, δεν μπορεί να υπερβαίνει τον ένα μήνα, αν το εμπόδιο εμφανίσθηκε ένα τουλάχιστον έτος μετά την έναρξη της σύμβασης, και το μισό μήνα σε κάθε άλλη περίπτωση. Η αξίωση για το διάστημα αυτό υπάρχει και αν ακόμη ο εργοδότης κατάγγειλε τη μίσθωση, επειδή το εμπόδιο του παρείχε το δικαίωμα αυτό». Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι για να διατηρηθεί η αξίωση του εργαζομένου για το μισθό, μολονότι δεν παρέχει εργασία, πρέπει το κώλυμα (εμπόδιο) για παροχή εργασίας να οφείλεται σε σπουδαίο λόγο, ήτοι σε λόγο που κατά την καλή πίστη και τα χρηστά συναλλακτικά ήθη, καθιστά δικαιολογημένη τη μη παροχή εργασίας. Να μη μπορεί δηλαδή, κατά την καλή πίστη και τα χρηστά και συναλλακτικά ήθη, να αξιωθεί από το μισθωτό η παροχή εργασίας εξαιτίας του σπουδαίου λόγου. Σπουδαίος λόγος αποχής από την εργασία μπορεί να είναι οποιοδήποτε πραγματικό περιστατικό που αναφέρεται είτε σε πρόσωπο του μισθωτού και γενικότερα στη δική του «σφαίρα» είτε σε πραγματικό γεγονός, που δημιουργεί αντικειμενική αδυναμία παροχής εργασίας (Αγαλλόπουλος: Εργ. Δικ. 1958, σελ. 211-212 – Κουκιάδης: Εργ. Δικ. 1995 σελ. 532 – Βλαστός: Συμβ. Εξ. Εργ. 1990, σελ. 590, 591 – Γεωργιάδης-Σταθόπουλος: Ειδ. Ενοχ. 1980, σελ. 495 – ΑΠ. 328/76 – Πρωτ. Αθ. 3219/74 – Πρωτ. Κω 15/61). Επίσης, η έννοια του εμποδίου για την παροχή εργασίας δεν συνδέεται μόνο με την αδυναμία του εργαζομένου να παράσχει αυτήν, αλλά και με την αδυναμία του να προσέλθει για την παροχή της. Το εμπόδιο που συνιστά το σπουδαίο λόγο ενεργοποιεί τη ρύθμιση του άρθρου 657 Α.Κ., μόνο αν δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα (δόλο ή αμέλεια) του εργαζομένου, που σημαίνει ότι το εμπόδιο αξιολογείται υποκειμενικώς και αντικειμενικώς προκειμένου να κριθεί αν συνιστά την έννοια του σπουδαίου λόγου.
3. Κατά τη θεωρία και τη νομολογία των δικαστηρίων, έχουν κριθεί ως ανυπαίτια κωλύματα, μεταξύ άλλων, και τα εξής: η ασθένεια (Α.Π. 542/2010, Εφ. Πειραιώς 917/1996, Α.Π. 308/1986, Α.Π. 385/1964, Π.Κ. 15/1961, Α.Π. 308/1959), το ατύχημα, ο τραυματισμός, η αναπηρία (Α.Π. 1767/85), ο θάνατος ή η βαρεία ασθένεια στενότατου συγγενούς (Πρωτ. Πειρ. 230/55, Πρωτ. Κω 15/61 κ.α.), η κλήση ως μάρτυρα ή ως ενόρκου (άσκηση υποχρεωτικών εκ του νόμου καθηκόντων –υποχρέωση συνδρομής προς την Αρχή όταν καλείται απ’ αυτή, καθώς και η άσκηση πολιτικών δικαιωμάτων, όπως η συμμετοχή σε εκλογές (Μον. Πρωτ. Αθηνών 3060/1975, Κ. Παπαδημητρίου, Ατομικό Εργατικό Δίκαιο, 2η έκδοση, σελ. 312).
Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, έχουμε την άποψη ότι το ζήτημά σας πρέπει να αντιμετωπιστεί σύμφωνα με τα προεκτεθέντα ώστε να διευκολυνθούν οι μισθωτοί για τους οποίους η Κυριακή 25 Ιουνίου 2023 (ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας) είναι εργάσιμη ημέρα, εφόσον βάσει του προγράμματος εργασίας τους, δεν εξασφαλίζεται ο απολύτως αναγκαίος χρόνος για τη μετάβασή τους στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος και την επιστροφή τους απ΄ αυτόν. Σε περίπτωση αμφισβήτησης, αρμόδια να αποφανθούν είναι τα τακτικά δικαστήρια.
Σε ανακοίνωσή της η ΓΣΕΕ καλεί τα εργατικά σωματεία σε όλη τη χώρα σε επαγρύπνηση για περιστατικά εργοδοτικής αυθαιρεσίας ως προς τη μη διευκόλυνση των εργαζομένων στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος.
Ανακοίνωση της ΓΣΕΕ για τις εκλογές της 25ης Ιουνίου:
H ΓΣΕΕ με το Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων & Ανέργων της Συνομοσπονδίας (ΚΕ.Π.Ε.Α./ΓΣΕΕ), ενημερώνει τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα για τη χορήγηση ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές με σκοπό την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος (55636/ ΦΕΚ Β΄3748/8-6-2023 ).
Συγκεκριμένα ισχύουν τα εξής:
1.Όλες οι βιομηχανικές, βιοτεχνικές και εμπορικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού τομέα, καθώς και όσοι γενικώς απασχολούν προσωπικό και υπάγονται στον ιδιωτικό τομέα, υποχρεούνται να χορηγήσουν στο προσωπικό τους ειδική άδεια απουσίας με αποδοχές για την διευκόλυνση άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος κατά τις βουλευτικές εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023.
2. Ο αριθμός των ημερών αδείας, που χορηγείται για το σκοπό αυτό και που καλύπτει τον απολύτως αναγκαίο χρόνο για τη μετάβαση των εργαζομένων στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος και την επιστροφή τους απ΄ αυτόν, καθορίζεται ως εξής:
Α. Για τους μισθωτούς για τους οποίους εφαρμόζεται καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας:
i) Σε όσους μετακινηθούν, για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 200-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας.
ii) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω, χορηγείται άδεια δύο (2) εργασίμων ημερών, εφόσον κινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση υπεύθυνη δήλωσή τους.
iii) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιμες ημέρες.
Β. Για τους μισθωτούς για τους οποίους εφαρμόζεται καθεστώς εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας:
i) Σε όσους μετακινηθούν, για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 100 – 200 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας.
ii) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 201-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια δύο (2) εργασίμων ημερών.
iii) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω χορηγείται άδεια τριών (3) εργασίμων ημερών, εφόσον κινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση υπεύθυνη δήλωσή τους.
iv) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιμες ημέρες.
Γ. Τα παραπάνω ισχύουν και ως προς τη χορήγηση ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές στο προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ, των ΟΤΑ, καθώς και στο προσωπικό των υπολοίπων νομικών προσώπων του δημοσίου Τομέα οποιασδήποτε κατηγορίας, κλάδου και σχέσης εργασίας (Εγκύκλιος Υπουργείου Εσωτερικών ΔΙΔΑΔ/Φ.18.33/2640/οικ.9409/31.5.2023 ).
Επισημαίνεται ότι:
1) Για εκείνους τους εργαζόμενους, που πρέπει να μετακινηθούν με βάση τα παραπάνω για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος η Κυριακή 25 Ιουνίου 2023 (ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας) είναι εργάσιμη μέρα, τότε αυτή θεωρείται ως μέρα ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές, πέραν αυτών που ορίζονται παραπάνω.
2) Η ειδική άδεια απουσίας για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος δεν συμψηφίζεται με την ετήσια άδεια με αποδοχές (άδεια αναψυχής).
3) Με την από 24-5-2019 και αριθμό πρωτοκόλλου οικ. 23400/662 Εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας, δίνονται διευκρινίσεις σχετικά με την ύπαρξη σπουδαίου λόγου αποχής από την εργασία λόγω κλήσης και συμμετοχής εργαζόμενου σε εφορευτική επιτροπή για τη διεξαγωγή εκλογών.
Ειδικότερα, «η συμμετοχή εργαζόμενου ως μέλους σε εφορευτική επιτροπή, κατόπιν κλήσης από δημόσια αρχή, αποτελεί εκτέλεση υποχρεωτικού εκ του νόμου καθήκοντος και, επομένως, συνιστά σπουδαίο λόγο αποχής από την εργασία κατά την ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας, αντιμετωπιζόμενο σύμφωνα με τα άρθρα 657-658 του Αστικού Κώδικα. Περαιτέρω, και λαμβάνοντας υπόψη το χρόνο που απαιτείται για την εκτέλεση των καθηκόντων μέλους εφορευτικής επιτροπής, ο οποίος δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς εκ των προτέρων, η απουσία του εργαζόμενου από την εργασία του και κατά την επόμενη ημέρα της διεξαγωγής της ψηφοφορίας, εφόσον συνδέεται με την εκτέλεση των ανωτέρω καθηκόντων, συνιστά σπουδαίο λόγο αποχής από την εργασία και αντιμετωπίζεται ομοίως σύμφωνα με τα άρθρα 657-658 του Αστικού Κώδικα».
4) Η ΓΣΕΕ, ενόψει των εκλογών της 25ης Ιουνίου 2023, επανέρχεται στο δίκαιο αίτημα των δεκάδων πρωτοβάθμιων σωματείων που εκπροσωπούν χιλιάδες συμβασιούχους εργαζόμενους στην καθαριότητα των σχολείων, που με επείγουσα επιστολή της έθεσε υπόψη των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών, καθώς και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, για την ισότιμη χορήγηση στους/στις σχολικούς/ές καθαριστές/ριες της ειδικής εκλογικής αποζημίωσης και της υπερωριακής τους αμοιβής.
Μέλος του μητρώου
