Το κομβικό σημείο της ανακοίνωσης του ΣτΕ είναι οι ρυθμίσεις του Υπουργείου Ενέργειας για τη Ζώνη Γ΄ οι οποίες κρίθηκαν μη νόμιμες, καθώς θα περιλαμβάνονταν στην ζώνη αυτή εκτάσεις οι οποίες δεν είχαν τις προϋποθέσεις να ενταχθούν εντός του ορίου οικισμού.
Να διευκρινιστεί ότι η Ζώνη Γ΄ του σχεδίου Διατάγματος περιλάμβανε τις περιοχές του οικισμού μετά τη Β1 Ζώνη μέχρι και το καθορισμένο όριο του οικισμού με απόφαση του νομάρχη.
Ειδικότερα, το περασμένο έτος είχε διαβιβαστεί στο ΣτΕ σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος το οποίο τον Αύγουστο του 2024 (γνωμοδότηση 74/2024) είχε κριθεί νόμιμο από το ΣτΕ.
Αναλυτικότερα, το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ (74/2024) με πρόεδρο την αντιπρόεδρο Μαργαρίτα Γκορτζολίδου και εισηγήτρια την πάρεδρο Ζωή Θεοδωρικάκου, είχε κρίνει νόμιμο το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο επήλθε συνένωση δυο οικιστικών διαταγμάτων, αυτών που καθορίζουν τα κριτήρια οριοθέτησης και τους όρους δόμησης στους οικισμούς εκτός σχεδίου πόλεως προ του 1923 και αυτό που αφορά τους όρους και περιορισμούς δόμησής των οικισμών της χώρας μέχρι 2.000 κατοίκων.
Να επισημανθεί ότι ήταν σε ισχύ δυο Προεδρικά Διατάγματα. Το ένα είναι αυτό της 2/13-3-81 το οποίο αφορά τους οικισμούς προ του 1923 στις εκτός σχεδίου περιοχές, με το οποίο καθορίζονται τα όρια των προ της 16ης-8-1923 υφισταμένων οικισμών που στερούνται εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και παράλληλα με το ίδιο διάταγμα καθορίζονται οι όροι και περιορισμοί δόμησης των οικοπέδων αυτών.
Το δεύτερο Προεδρικό Διάταγμα ήταν το από 24-04-1985 με οποίο καθορίζονται τα όρια των οικισμών της χώρας μέχρι 2.000 κατοίκους και παράλληλα καθορίζονται οι όροι και περιορισμοί δόμησής τους.
Αφού η γνωμοδότηση του ΣτΕ διαβιβάστηκε στο ΥΠΕΝ, το υπουργείο τον περασμένο Μάρτιο επανακατέθεσε στο δικαστήριο το ίδιο σχέδιο διατάγματος με κάποιες αλλαγές και επ΄ αυτού εκδόθηκε η υπ΄ αριθμ. 17/2025 γνωμοδότηση του ίδιου Τμήματος, με την ίδια σύνθεση (μεταγενέστερα δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ και έγινε Π.Δ. 194/2025 ).
Τελικά, από το ΣτΕ η ενοποίηση αυτή κρίθηκε νόμιμη εφόσον υπάρχουν στο ΠΔ ειδικές ρυθμίσεις τόσο για τους προϋφιστάμενους του 1923 οικισμούς, οι οποίοι υπάγονται σε ειδικό καθεστώς προστασίας, όσο και για τους παραδοσιακούς οικισμούς, για τους οποίους επίσης προβλέπονται ειδικότερες ρυθμίσεις.
Αντίθετα, οι ρυθμίσεις που πρότεινε το ΥΠΕΝ για τη Ζώνη Γ΄ κρίθηκαν μη νόμιμες. Σύμφωνα με το σχέδιο, στη Ζώνη Γ΄ θα περιλαμβάνονταν «εκτάσεις οι οποίες όχι μόνον είχαν περιληφθεί εντός οριοθετήσεων που είχαν γίνει στο παρελθόν αναρμοδίως (κυρίως με νομαρχιακές αποφάσεις και όχι με Π.Δ.), αλλά και δεν είχαν τις προϋποθέσεις να ενταχθούν εντός του ορίου οικισμού, σύμφωνα με τα κριτήρια που περιλαμβάνει το ίδιο το Π.Δ.».
Δηλαδή, «στην πραγματικότητα, επρόκειτο για εκτάσεις που βάσει των χαρακτηριστικών τους θα έπρεπε να βρίσκονται εκτός των ορίων οικισμού και οι οποίες θα ήταν οικοδομήσιμες μόνο βάσει των διατάξεων για την εκτός σχεδίου δόμηση», σημειώνει το ΣτΕ στην ανακοίνωσή του.
Σύμφωνα με το ΣτΕ, «η αναγνώριση της Ζώνης Γ΄ θα συνιστούσε κατ' ουσία επέκταση οικισμού, η οποία απαγορεύεται ρητά τόσο στον εξουσιοδοτικό νόμο όσο και στις διατάξεις του ίδιου του Π.Δ.».
Όπως διευκρινίζουν οι σύμβουλοι Επικρατείας, «η εν λόγω επέκταση, βέβαια, δεν αποκλείεται, αλλά είναι δυνατή μόνο κατόπιν προηγούμενης πολεοδόμησης των εκτάσεων που αφορά η επέκταση», ωστόσο «απαραίτητη προϋπόθεση για την πολεοδόμηση αυτή είναι η προηγούμενη θεσμοθέτηση εγκεκριμένου ΤΠΣ (ή ΕΠΣ) και, μέχρι την έγκριση των σχεδίων αυτών, η ύπαρξη εγκεκριμένου ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ».
Και καταλήγει το ΣτΕ, «εάν η διοίκηση κρίνει αναγκαία και σκόπιμη την επέκταση των ορίων των οικισμών της χώρας για την οικιστική ή άλλου είδους αξιοποίησή τους, θα πρέπει να προωθήσει κατά προτεραιότητα την πολεοδόμηση των αναγκαίων εκτάσεων για την εξυπηρέτηση αυτού του σκοπού».
Μέλος του μητρώου
