Μουσικός περίπατος τιμής για τη Μαρία Κάλλας

Του Νίκου Βατόπουλου

«H ανάγκη για το ωραίο». Το λέει, με μεγάλη φυσικότητα, ο Μύρων Μιχαηλίδης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής και αρχιμουσικός της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, που αύριο καλεί όλη την Αθήνα στον δρόμο. Ενα προσκλητήριο «αισθήματος και ανάμνησης» για τη Μαρία Κάλλας, την παραμονή της επετείου των 36 χρόνων από τον θάνατό της, με πέντε μουσικές στάσεις από το Μουσείο της Ακρόπολης ώς το Εθνικό Αρχαιολογικό της Πατησίων, κοντά στο διαμέρισμα όπου έζησε η Κάλλας από το 1937 ώς το 1945.

Αυτή η μουσική γιορτή, ένα «γκαλά δρόμου», πομπή και λιτανεία μαζί, αλλά γεμάτη χαρά και συγκίνηση, είναι ο φόρος τιμής της Λυρικής Σκηνής στη μεγαλύτερη λυρική αοιδό του 20ού αιώνα, που είναι Ελληνίδα. Δύσκολο να χωνέψει κανείς ότι η Αθήνα είναι η πόλη της Μαρίας Κάλλας, εδώ έζησε ως νέα κοπέλα, εδώ άρχισε την καριέρα της. Και είναι δύσκολο να χωνέψει κανείς το γεγονός ότι αυτή η πόλη υπήρξε τόσο αδιάφορη σε αυτό το δώρο, που άλλες πόλεις, σε άλλους τόπους θα έφεραν ως στέμμα τιμής.

Αύριο, όμως, με αυτήν την πρόσκληση που απευθύνει η Λυρική, δυναμωμένη και ενθαρρυμένη από την ολοένα και μεγαλύτερη απήχηση του ρόλου της, η Αθήνα θα γίνει και πάλι η πόλη της Μαρίας Κάλλας. Σοφή η επιλογή το αφιέρωμα μνήμης να γίνει έξω στους δρόμους της Αθήνας. Είναι η συγκυρία που ευνοεί τη νέα «μαζικότητα» μέσα από το ιδιωτικό κανάλι του προσωπικού ανάγλυφου. Είναι η παγιωμένη αγάπη ενός διευρυνόμενου κοινού για την όπερα. Το επισημαίνει με ιδιαίτερη ικανοποίηση και ο Μύρων Μιχαηλίδης, που θα διευθύνει αύριο αυτό το αφιέρωμα. Εχει συντελεσθεί μια αλλαγή, που καταγράφεται με ποικίλους τρόπους, αλλά με πιο θεαματικό τρόπο έχει πιστοποιηθεί σε όσες εξόδους έχει επιχειρήσει η Λυρική στην πόλη: στο μετρό, στην Αγορά της οδού Αθηνάς, στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και τώρα ακόμη πιο φιλόδοξα και με ακόμα πιο σύνθετο τρόπο, στο αφιέρωμα για τη Μαρία Κάλλας.

Αυτή η έξοδος έχει τρεις κορυφώσεις. Από τη μια, τραβάει τον κόσμο έξω και τον κάνει κοινωνό ενός ερεθίσματος υψηλής αισθητικής και συγκίνησης που γίνεται κοινό βίωμα. Από την άλλη, αναγνωρίζει και δικαιώνει τη νεότερη γενιά λυρικών αοιδών, που έχει επιτύχει πολλά τα τελευταία χρόνια. Και τέλος, εμπλέκει τον αστικό μύθο της Κάλλας μέσα στον ιστό της σύγχρονης Αθήνας, τον εξυφαίνει σε μια νέα ανάγνωση και τον παραδίδει εκ νέου καινοφανή αλλά και ριζωμένο.

Ολα αυτά γίνονται με ενθουσιασμό. Σοβαρή δουλειά, άξιο δυναμικό, στόχος πέραν της άμεσης εξαργύρωσης, έχουν καταστήσει την Εθνική Λυρική Σκηνή έναν καλλιτεχνικό οργανισμό με λαϊκό έρεισμα. Η όπερα ταιριάζει στον Ελληνα. Το δράμα, η μεγαλοπρέπεια, το τραγικό και το κωμικό, το μεταφυσικό συναίσθημα, το πάθος, τα αρχέτυπα πρότυπα και τα αρχέγονα σύμβολα.

Η αρχή θα γίνει αύριο στο Μουσείο της Ακρόπολης στις 6 μ.μ. και θα ολοκληρωθεί στις 10 μ.μ. στον κήπο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Ενδιαμέσως, στις σκάλες του Ηρωδείου (6.45 μ.μ.), στην Ερμού, πλ. Αγίων Ασωμάτων (7.35 μ.μ.), στην πλατεία Κοτζιά (8.30 μ.μ.), το κοινό θα έρχεται να συναντήσει ένα πιάνο και μια φωνή έως ότου, η ανθρώπινη πομπή καταλήξει στο Αρχαιολογικό Μουσείο (9.30 μ.μ.). Εκεί, η ορχήστρα και οι μονωδοί της Λυρικής θα είναι σε πλήρη ανάπτυξη για την κορύφωση του αφιερώματος. Ονόματα εκλεκτά θα συμμετέχουν σε αυτόν τον πρωτόγνωρο, για τα ελληνικά δεδομένα, μουσικό μαραθώνιο.

Αγαπημένες και δημοφιλείς ερμηνεύτριες της Λυρικής, όπως η Δήμητρα Θεοδοσίου, η Αντωνία Καλογήρου, η Βασιλική Καραγιάννη, η Ειρήνη Καράγιαννη, η Ελενα Κελεσίδου, η Τσέλια Κοστέα, η Μυρσίνη Μαργαρίτη, η Μαρία Μητσοπούλου, η Τζούλια Σουγλάκου θα συμπράξουν με τους πιανίστες και την Ορχήστρα της Λυρικής Σκηνής υπό την διεύθυνση του Μύρωνα Μιχαηλίδη, ερμηνεύοντας αποσπάσματα από τις όπερες Τραβιάτα, Μποέμ, Τόσκα, Μαντάμα Μπάτερφλάι, Μάκμπεθ, Ριγολέτος, Ο κουρέας της Σεβίλλης, Τροβατόρε, Σικελικός Εσπερινός κ.ά. Είναι μια γιορτή.

Είναι συγκινητικός ο τρόπος με τον οποίον ο σχεδιασμός του αφιερώματος εμπεριέχει την ίδια την πόλη και στην ουσία στηρίζεται, εμπνέεται και ορίζεται από την αστική γεωγραφία. Είναι σαν ένα αντίδωρο. Η Αθήνα συμπρωταγωνιστεί αύριο και μοιάζει να υποδέχεται την Μαρία Κάλλας στο σπίτι της. Είναι για πρώτη φορά που γίνεται κάτι ανάλογο με τόση εξωστρέφεια και συγχρόνως με τόση συναίσθηση. «Είναι αναγκαία η παρουσία της Λυρικής έξω από τα τείχη, ακριβώς αυτήν την περίοδο», λέει ο Μύρων Μιχαηλίδης. Είναι ένα σχεδίασμα αισθήματος και μουσικού ίχνους στα αθηναϊκά βήματα της Κάλλας. Μια πρωτιά και μια επιστροφή.

www.kathimerini.gr