Κριτική, οι ταινίες της εβδομάδας

Η ζωή της Αντέλ ****

Του Αμπντελατίφ Κεσίς

Αντέλ Εξαρχόπουλος, Λεά Σεϊντού, Ζερεμί Λαέρτ

Αν δεχθούμε πως η τέχνη του κινηματογράφου δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια διαδικασία διαχείρισης του χρόνου, τον οποίο ο κινηματογραφιστής καλείται να συμπυκνώσει, να παγώσει ή να διαστείλει ανάλογα με το πώς αντιλαμβάνεται το πέρασμά του στο πλαίσιο ενός ή πολλών κεφαλαίων της ζωής, τότε πρέπει επίσης να τονίσουμε πόσο δύσκολο είναι για έναν σκηνοθέτη να κινηματογραφεί τα βασικά ανθρώπινα ένστικτα.

Στη «Ζωή της Αντέλ», για την οποία πολλά ουσιαστικά ή επουσιώδη έχουν γραφτεί από τότε που σκανδάλισε το κοινό του Φεστιβάλ Κανών κερδίζοντας τον Χρυσό Φοίνικα, η πρώτιστη επιτυχία του Αμπντελατίφ Κεσίς, του Γαλλοτυνήσιου δημιουργού του «Κους κους με φρέσκο ψάρι» και της «Μαύρης Αφροδίτης», είναι ακριβώς η αλάνθαστη κινηματογραφική -δηλαδή χρονική- διαχείριση ενός α-χρονικού θέματος όπως αυτό του πηγαίου ερωτικού πάθους. Και όχι οποιουδήποτε, αλλά εκείνου ενός κοριτσιού στην εφηβεία που έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπο με τη σεξουαλική του ταυτότητα.

Η Αντέλ, κόρη εργατικής οικογένειας από τη Λιλ, αφού ξεμπερδεύει γρήγορα με το «αναγνωριστικό» ειδύλλιό της με έναν συμμαθητή της από το Λύκειο, βουτά διστακτικά στην αρχή και με όλο της το είναι στη συνέχεια σε μια εκρηκτική ερωτική σχέση με μια ανώτερης κοινωνικής τάξης φοιτήτρια καλών τεχνών.

Ο ομοφυλοφιλικός χαρακτήρας του δεσμού προκαλεί τις τυπικές αντιδράσεις -εχθρότητα στο σχολείο και ανησυχία στο σπίτι- μα ο Κεσίς έχει τη σύνεση να μη χρονοτριβεί με τα τερτίπια ενός κοινωνικού μανιφέστου. Ο έρωτας ξεφορτώνεται έγκαιρα την ετικέτα του «λεσβιακού» και ο φακός εγκαθίσταται για τα καλά στον ψυχισμό της, απελευθερωμένης πλέον, Αντέλ.

Ουσιαστικά, ο Κεσίς σκηνοθετεί την αντίληψη της Αντέλ για τον χρόνο. Ολόκληρο το φιλμ, από το πρώτο μέχρι το 179ο λεπτό, ταυτίζεται με τη μάχη της ανάμεσα στο παρόν (το κοινωνικό περιβάλλον, η οικογένεια, οι ευθύνες των σπουδών και αργότερα μιας απασχόλησης), το διαχρονικό (διαρκείς οι αναφορές στην τέχνη, κυρίως την κλασική λογοτεχνία και τη ζωγραφική) και το α-χρονικό (η ερωτική πράξη στην απόλυτη λεπτομέρειά της και σε πραγματικό χρόνο, ώστε να τονιστεί ακριβώς η αίσθηση απώλειάς του).

Tην ίδια, δηλαδή, μάχη που δώσαμε όλοι στο κατώφλι της επώδυνης ενηλικίωσης (2013, La vie d'Adele: Chapitres 1 & 2).

Κον-Τίκι **

Των Γιοακίμ Ρένινγκ και Εσπεν Σάντμπεργκ

Παλ Σβέρε Χάγκεν, Αντερς Μπάσμο Κρίστιανσεν, Γκούσταφ Σκάρσγκαρντ

Στα τέλη της δεκαετίας του '30, τα απανωτά ταξίδια και οι ευρείες εθνογραφικές γνώσεις του Νορβηγού εξερευνητή Θορ Χέγιερνταλ τον οδηγούν στο συμπέρασμα πως η Πολυνησία αποικήθηκε όχι από πληθυσμούς της Δυτικής Ασίας, αλλά από Περουβιανούς που κατάφεραν να διασχίσουν τον Ειρηνικό με μια σχεδία πριν από 1.500 χρόνια. Το 1947, αφού αποτυγχάνει να πείσει εκδότες ή επιστήμονες για τη θεωρία του, ξεκινά να την αποδείξει στην πράξη, φτιάχνοντας με ιδιωτικές χορηγίες μια πρωτόγονη ξύλινη σχεδία και βάζοντας πλώρη για το παράτολμο ταξίδι παρέα με ένα πλήρωμα πέντε ετερόκλητων ανδρών.

Η ταινία των Γιοακίμ Ρένινγκ και Εσπεν Σάντμπεργκ, η πιο ακριβή στα χρονικά του σκανδιναβικού σινεμά, δραματοποιεί τούτη την αυθεντική περιπέτεια χωρίς φλυαρία, δίνοντας τον πρώτο λόγο στην εικόνα: το εκπληκτικό καδράρισμα της εύθραυστης σχεδίας στο φάσμα του ατελείωτου, αφιλόξενου, κατοικημένου από τα πιο επιβλητικά πλάσματα ωκεανού καθηλώνει από μόνο του το βλέμμα και μαζί αναπαριστά μεγαλειωδώς την προαιώνια σχέση εναλλασσόμενης αντιπαλότητας και συμφιλίωσης του ανθρώπου με τη φύση.

Ωστόσο, είναι αυτή ακριβώς η εμμονή των σκηνοθετών στην καλαισθησία και στον δηλωτικό χαρακτήρα των πλάνων τους που τους οδηγεί στον παραμερισμό του κεντρικού προσώπου και κάνει το σύνολο να μοιάζει κάπως άψυχο μέσα στην εκτυφλωτική ομορφιά του (2012).

Παγιδευμένη ψυχή: Κεφάλαιο 2 *

Του Τζέιμς Γουάν

Πάτρικ Γουίλσον, Ρόουζ Μπερν, Μπάρμπαρα Χέρσεϊ, Λιν Σέι

Στο αχρείαστο σίκουελ της ενδιαφέρουσας ταινίας μεταφυσικού τρόμου του 2011 «Παγιδευμένη ψυχή», η οικογένεια Λάμπερτ εξακολουθεί να στοιχειώνεται από δαιμονικά στοιχεία της «άλλης πλευράς», τα οποία τώρα μοιάζει να έχουν κυριεύσει τον πατριάρχη. (2013, Insidious: Chapter 2).

Machete: Η επιστροφή **

Του Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ

Ντάνι Τρέγιο, Αμπερ Χερντ, Μελ Γκίμπσον, Μισέλ Ροντρίγκεζ, Ντέμιαν Μπισίρ, Σοφία Βεργκάρα, Τσάρλι Σιν

Η συνέχεια στην trash περιπέτεια «Machete», που με τη σειρά της είχε ξεπηδήσει από ένα ψευτο-τρέιλερ στην ταινία-φόρο τιμής των Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ και Κουέντιν Ταραντίνο στις φθηνές «Grindhouse» παραγωγές του '70. Εννοείται πως τα πάντα επιτρέπει το εξωφρενικά προσχηματικό σενάριο που μετρά κομμένα κεφάλια σαν στραγάλια και αίμα με την οκά, όμως πιο αστείο απ' όλα τα ευρήματα βρήκαμε τον αρχιεγκληματία με την... πολλαπλή προσωπικότητα. (2013, Machete kills).

Σχέδιο απόδρασης

Του Μίκαελ Χάφστρομ

Σιλβέστερ Σταλόνε, Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ, Τζιμ Καβίζελ, Βίνι Τζόουνς, Εϊμι Ράιαν, Σαμ Νιλ

Περιπέτεια που σηματοδοτεί την πρώτη αμιγώς πρωταγωνιστική συνεργασία ανάμεσα στους βετεράνους action stars Σταλόνε και Σβαρτσενέγκερ μετά το σύντομο «πέρασμα» του τελευταίου από τη σειρά ταινιών «Οι αναλώσιμοι» (2013, Escape plan).