Η ταινία του Τζιμ Τζάρμους «Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί» με τα αιωνόβια βαμπίρ, τον Τομ Χέντελστον και την Τίλντα Σουίντον, έχει στοιχειώσει τα βράδια μας, όμως αυτή είναι η εκδοχή του Τζιμ Τζάρμους για τους βρικόλακες. Τα γνήσια ελληνικά βαμπίρ από τα βάθη μάλιστα της μεσαιωνικής και νεότερης ελληνικής γραμματείας τα συναντά κανείς εύκολα και σχετικά νωρίς. Κάθε Δευτερότριτο στις 9 το βράδυ.
Βρικόλακας, βορβόλακας, καταχανάς ή φάντακας, τυμπανιαίος, ντουπί ή ανακαθούμενος, όπως τους ήθελε η παράδοση, άφησαν την ελληνική ύπαιθρο, κι όσο κι αν τρέμουν το νερό της θάλασσας... ήρθαν στον Πειραιά. Το μικρό βιντεάκι στο Διαδίκτυο διαφημίζει μέρες την άφιξή τους στο λιμάνι. Ασπρα πρόσωπα, λευκές λιτές φορεσιές, εντυπωσιακές σαν να βγήκαν από τα καλύτερα μπαούλα του Λυκείου Ελληνίδων, αντιπροσωπεύοντας περιοχές με πλούτο και φινέτσα. Σαν κομψά αερικά...
Αυτά τα όντα του σκότους που ξυπνούν νυχτιάτικα διψασμένα για αίμα είναι αποφασισμένα να πουν την ιστορία τους από τη σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου του Πειραιά. Πάνω απ' όλα να απαντήσουν στην απορία πολλών: υπήρξαν βρικόλακες στην Ελλάδα;
Για να μας πείσει ο «αρχηγός» τους ο Κωνσταντίνος Ντέλλας με το περήφανο ανάστημα και την ολόλευκη φουστανέλα, επικαλείται μαρτυρίες ξένων περιηγητών στην προεπαναστατική νησιωτική κυρίως Ελλάδα, λόγια Ελλήνων ποιητών, μύθους της νεότερης Ελλάδας και μαρτυρίες απλών ανθρώπων. Ακόμη και δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής που μιλούν για τα καμώματά τους.
Ιστορίες από το 1642
Αιματοβαμμένες ιστορίες από το 1642 που περιγράφουν εξορκισμούς, εκταφές, παλουκώματα και μιλούν για εκδικητικά αλλά και ευαίσθητα βαμπίρ. Ο Θανάσης Βάγιας, που βοήθησε το 1812 τον Αλή Πασά στην τιμωρία των Γαρδικιωτών και ύστερα βρικολάκιασε, ανοίγει πρώτος τον κύκλο. Με το ποίημα του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη ξεκινάει τα Δευτερότριτα η παράσταση «Ο Ελλην Βρυκόλαξ» και τελειώνει 80 λεπτά αργότερα με τον πεθαμένο Κωνσταντή που φέρνει την αγαπημένη του αδερφή, την Αρετή, από τα ξένα... Λαογραφικές μελέτες του Νικολάου Πολίτη απαντούν κι αυτές με τον τρόπο τους στο ερώτημα που βασανίζει τους θεατές, μαζί με τις σχολαστικές αναφορές περιηγητών στην προεπαναστατική Ελλάδα. Από τον καθολικό ιερέα François Richard στον Σικελό οικονομολόγο Saverio Scrofani και τον καθηγητή Βοτανολογίας Joseph Pitton de Tournefort, οι βρικόλακες που στοίχειωναν την ελληνική ύπαιθρο τρομάζοντας Ελληνες και ξένους ξεμπροστιάζονται ένας ένας. Δεν χρειάζεται ούτε το φως της ημέρας ούτε κόψιμο της καρδιάς τους, σκόρδο, πίσσα ή αγιασμός. Οι συγκεκριμένοι, αν και είναι από την Αστυπάλαια, τη Σαντορίνη, τη Σύρο, την Υδρα, τις Σπέτσες και τη Μύκονο, φοβούνται το θαλασσινό νερό.
Πέρυσι στο Μουσείο Μπενάκη, μέσα στα αρχαία αγάλματα, μας πρωτοσυστήθηκαν από την ενδιαφέρουσα ομάδα bouλouki. Φέτος επιστρέφουν αλλιώς. Δεν θυμίζουν γλυπτά στο μουσείο όπως τότε που μπήκαν στο Μπενάκη, αλλά μας δείχνουν ότι περίμεναν χρόνια στο γιαπί μέχρι να αποκατασταθεί το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά. Και όταν τελειώσαμε με τα εγκαίνια, αποφάσισαν να... αποκαλυφθούν. Oπως λέει στην «Κ» ο ηθοποιός (υπογράφει τη σκηνοθεσία και τη διασκευή κειμένων) Κωνσταντίνος Ντέλλας, έστησε μια παράσταση που με τελετουργικό τρόπο μιλά για την «αγωνία του ανθρώπου για τον θάνατο». Μοναδικά σκηνικά, λίγα ξύλινα κουτιά, ένας ανεμιστήρας και μάσκες φαγιούμ.
Με όρεξη για διαδρομές
Οι ταξιθέτριες όταν υποδέχονται το κοινό το οδηγούν στην πλατεία. Τα βελούδινα καθίσματα τυλιγμένα με νάιλον για τα διήμερα των παραστάσεων ξεσκεπάζονται (όχι όλα), για την πρώτη στάση της διαδρομής τους πριν οδηγηθούν στο φουαγιέ. Εκεί έχουν στηθεί δεξιά και αριστερά περίπου 50 καρέκλες για να έχουν ελεύθερο χώρο στη μέση τα βαμπίρ. Υστερα η δράση οδηγεί στα θεωρεία του δεύτερου ορόφου. Η Μαρία Μπαγανά, ο Κωνσταντίνος Ντέλλας και η Ελενα Γεωργίου, «με κύριο όργανο τη μουσικότητα του λόγου αλλά και το σώμα τους, δίνουν θεατρική υπόσταση σε κείμενα κατεξοχήν αφηγηματικά», ξεναγώντας μας στα άδυτα του θεάτρου. Σύμμαχός τους οι ταιριαστές μουσικές του Παναγιώτη Γεωργοκώστα και βέβαια τα κοστούμια της Ντιάνας Νοτάρογλου. Η θεατρική ομάδα bouλouki με το δρώμενο « Ο Ελλην Βρυκόλαξ» μάς αποκαλύπτει μια σκοτεινή μεταφυσική παράδοση στη σκιά του ελληνικού φωτός. Οταν οι βρικόλακες στοίχειωναν τις νύχτες της ελληνικής υπαίθρου.
Προετοιμαστείτε λοιπόν. Ισια παπούτσια, άνετα ρούχα, χαλαρή διάθεση. Καμπούρηδες από την Υδρα, καλοντυμένοι με λευκά σάβανα από τη Χίο, αχαλίνωτοι ακόμη και τα μεσημέρια από την Αμοργό, τύραννοι και βασανιστές όπως ο Γεωργάκης της Αντονέλλας στους Παξούς του 1700, αυτά τα μυστηριώδη πλάσματα έχουν όρεξη για πολλές διαδρομές μέσα στο κτίριο.
www.kathimerini.gr
Μέλος του μητρώου
