Εξω από την «Εστία» της οδού Σόλωνος, έξω από την κλειστή «Εστία», γνέφω στην κυρία Μάνια. Δεν είναι μέσα. Βλέπω το γραφειάκι της, που χωρούσε την Αθήνα όλη, φέρνω στον νου τον τρόπο που σταύρωνε τα χέρια της, τη χροιά της φωνής της, τη θωριά της. Κόκκινοι οι τοίχοι, εκείνο της Πομπηίας, ένας σχολικός χάρτης της Βαλκανικής (να ήταν από του Λουκόπουλου;), πλήθος μεμοραμπίλια, βιβλία, χαρτιά, μολύβια. Μια πολυθρόνα πάντα ζεστή στη θέση του επισκέπτη. Δεν προλάβαινε ποτέ να κρυώσει.
Η Αθήνα είναι και η κυρία Μάνια. Είναι και η «Εστία». Είναι αυτός ο κόσμος, είναι η επίγνωση της ύπαρξής του, η ζεστασιά της ασφάλειας που γεννούσε η ανάγκη για το επιπλέον. Αυτό το «κάτι» που κάνει την ζωή να αξίζει, που κάνει ακόμη και αυτόν τον θάνατο όχι αποτρόπαιο. Κάτι μένει, λες. Κάτι θα πάει παρακάτω.
Η κυρία Μάνια με έκανε συχνά να σκεφτώ για το άυλο του πολιτισμού. Παρότι είχε το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας», γεμάτο υλικά τεκμήρια πνευματικών διαδρομών, υπήρχε αυτή η πυκνότητα στον αέρα, αυτή η γεύση και η ικανοποίηση ενός κοινού κώδικα. Ενας θα έμπαινε, ένας θα έβγαινε. Η Αθήνα ανέπνεε με τον αέρα που άφηναν πίσω οι άνθρωποί της. Είναι περιπτώσεις, η κυρία Μάνια μία από αυτές, που το αποτύπωμα της ζωής τους, πέρα από το έργο τους, πέρα από τους άξιους απογόνους τους, πέρα από τους αναρίθμητους γνωστούς και φίλους, είναι δύσκολο να προσμετρηθεί και να αποτιμηθεί. Είναι οι άνθρωποι που τους έβαλε η ζωή σε έναν ρόλο, που οι ίδιοι μπήκαν μπροστά, με τον τρόπο του ο καθένας. Η κυρία Μάνια ήταν μια προσωπικότητα της Αθήνας, με την έννοια που ένας άνθρωπος ενός ορισμένου προσωπικού πολιτισμού μπορεί να κάνει μια πόλη να αλλάζει.
Ακόμη και όσοι σαρώθηκαν από τη λήθη, έχουν αφήσει την αύρα τους. Περπατάς στη Σταδίου, στη Σόλωνος, στη Χαριλάου Τρικούπη, στην Ακαδημίας, στην Πανεπιστημίου, στην Ομήρου και νιώθεις τις σκιές τους, τη μυρωδιά από τα δέντρα, το χώμα της πόλης, τον αέρα που αλλάζει τη θερμοκρασία, τον ήλιο που περνάει τις φυλλωσιές. Μαζί με την αίσθηση, έρχεται η πεποίθηση ότι αυτοί οι δρόμοι περπατήθηκαν από άλλους που αγάπησαν πολύ την ίδια πόλη που τώρα «φέρει» εσένα και που αυτήν την αγάπη τη μεταλαμπαδεύεις. Οπως μπορείς. Και με μια κίνηση, μια σκέψη.
Εξω από την οδό Σόλωνος 60 (και πριν στην οδό Σταδίου), η κυρία Μάνια είναι εκεί. Περπατάς και είσαι γεμάτος, σκέψεις, συναίσθημα, προβολές στο παρελθόν, στο μέλλον. Σε ζαλίζει το ψηφιδωτό των αναμνήσεων αλλά τις θέλεις, γιατί αυτές κάνουν μια διαδρομή, στην οδό Σόλωνος, π.χ., να είναι ταυτόσημη με μια προσωπική επανεκτίμηση, στάσεων, επιλογών, αναγνώσεων, συναντήσεων.
Η Μάνια Καραϊτίδη είναι κομμάτι μιας αθηναϊκής ιστορίας. Οσοι την φέρουμε, πλέον, μέσα μας ως κομμάτι της δικής μας ενηλικίωσης, τη λογίζουμε αναπόσπαστη ψηφίδα μιας αφήγησης που δεν λέει να τελειώσει. Και την ευχαριστούμε.
www.kathimerini.gr
Μέλος του μητρώου
