Σε ένα μοναχικό, σεληνιακό τοπίο, ο Πύργος Μπαζαίου δίνει ζωή στα καλοκαιρινά μας όνειρα. Κάπως έτσι αισθάνομαι κάθε χρόνο στον εσωτερικό αύλειο χώρο, σε κάποια από τις παραστάσεις του.
Το Φεστιβάλ Νάξου είναι πραγματικότητα από το 2001. Και δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από μεγάλα αθηναϊκά ή ευρωπαϊκά φεστιβάλ.
Συναντήσαμε λίγο προτού μεταφερθούν στο όμορφο νησί των Κυκλάδων τους δύο ιδρυτές του Φεστιβάλ, τον κ. Μάριο Βαζαίο, οικονομολόγο, ιδιοκτήτη του Πύργου, και τον κ. Στέλιο Κρασανάκη, ψύχιατρο, δραματοθεραπευτή και καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ, για να μας μιλήσουν γι' αυτό το μικρό θαύμα που αναβιώνει στο νησί της Αριάδνης.
Πώς ξεκίνησε το εγχείρημα, Μ.Β.: Το 2001 το φεστιβάλ ξεκινά, αλλά η γέννηση της ιδέας πάει πολύ πιο πίσω. Εγώ είμαι Ναξιώτης, αλλά ο κ. Κρασανάκης είναι Κρητικός, και η σχέση της Νάξου με την Κρήτη κρατά στον ιστορικό χρόνο σε πολλά επίπεδα. Η γνωριμία έγινε μέσω του dramatherapy. O Κρασανάκης είναι εμβληματική μορφή της δραματοθεραπείας, πέρα από την ψυχιατρική και την απεξάρτηση. Ετσι, σκεφτήκαμε αρχικά να αξιοποιήσουμε τον πύργο ως χώρο για σεμινάρια δραματοθεραπείας.
Η δραματοθεραπεία, Στ.Κρ.: Κάθε χρόνο το φεστιβάλ εμπεριέχει μια ενότητα που αφορά τη δραματοθεραπεία. Προτού ακόμα γίνει το φεστιβάλ, ο στόχος ήταν να γίνει ένα καλοκαιρινό θεραπευτικό summer school, ανάλογο της θρησκευτικής λειτουργίας του χώρου, που σήμερα είναι η ψυχοθεραπεία.
Οικογενειακή κληρονομιά, Μ.Β.: Ο πύργος ανήκει στην οικογένειά μου από το τέλος του 19ου αιώνα. Πριν ήταν το μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού. Πολλοί είναι αυτοί που αντέδρασαν για την αλλαγή της χρήσης του μνημείου. Αυτό που έχει ενδιαφέρον ανά τους αιώνες είναι να δούμε πώς το κάθε μνημείο αποτυπώνει και την εξέλιξη ή την ιστορία του τόπου. Αυτό το μνημείο χτίστηκε από μοναχούς σταδιακά. Και πριν από το μοναστήρι υπάρχει το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού. Στις αρχές του 19ου αιώνα, με την αντιβασιλεία του Οθωνα απαλλοτριώνουν τις περιουσίες των μοναστηριών, ιδίως σε όσα είναι διαλυμένα, όπως είναι η περίπτωση του Τιμίου Σταυρού, ή όσα είχαν κάτω από 6 μοναχούς. Με την ευκαιρία αυτή, οι Βαυαροί δημιουργούν περιουσίες στο ελληνικό Δημόσιο, που δεν είχε, και τα έσοδα αυτής δεσμεύονται για την πρώτη ελεύθερη παιδεία των Ελλήνων. Μετά την πρώτη πτώχευση του ελληνικού κράτους, επί Τρικούπη, το Δημόσιο αρχίζει και πουλά, και πολλά από αυτά περνάνε σε ιδιωτικά χέρια. Ετσι πέρασε στα χέρια της δικής μου οικογένειας. Φυσικά ο πύργος τότε ήταν διαλυμένος.
Ο πολιτισμός ως καθημερινότητα, Μ.Β.: Δεν είναι πολιτισμός μόνον οι εκδηλώσεις. Στην ουσία δεν αντέχαμε να βλέπουμε άλλο ένα ερειπωμένο κτίριο και να περιμένουμε το υπουργείο Πολιτισμού να νοιαστεί γι' αυτό. Οπότε συντηρήσαμε ένα οίκημα και παράλληλα το ζούμε όλοι. Στο Φεστιβάλ Νάξου όλα κινούνται σε ένα πλαίσιο μη κερδοσκοπικό και αυτό ήταν κανόνας εξαρχής. Οι αμοιβές στους καλλιτέχνες δίνονται ανάλογα με τις δυνατότητες και την προσέλευση του κοινού. Ακόμη και οι ξενοδόχοι ή τα εστιατόρια που συνεργαζόμαστε προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους καλλιτέχνες αφιλοκερδώς.
H τοπική κοινωνία, Στ.Κρ.: Το φεστιβάλ άλλαξε πολλά στα καλλιτεχνικά δρώμενα της Νάξου. Εκείνο που προσέφερε είναι διττό. Οτι μπορούν να γίνουν αποδεκτά πράγματα δύσκολα για την τοπική κοινωνία, που να μην αποβλέπουν σε μια μαζική κουλτούρα, όπως όλα αυτά που γίνονταν τις δεκαετίες του '80 και του '90. Εδώ δόθηκε χώρος στη λογοτεχνία, στα εικαστικά, στο θέατρο αλλά και στη μουσική. Και το δεύτερο είναι ότι όλα αυτά μπορούν να γίνουν μέσα από την ιδιωτική, αφιλοκερδή πρωτοβουλία. Ακόμη και σήμερα νομίζουν ότι το φεστιβάλ ανήκει στη δημοτική αρχή. Δεν μπορούν οι άνθρωποι να διανοηθούν ότι κάτι με τόσο μεγάλη εμβέλεια ανήκει στην ιδιωτική πρωτοβουλία και μάλιστα χωρίς κρατικό προϋπολογισμό.
Μ.Β.: Η Νάξος έχει ιδιαιτερότητες ιστορικά. Η αυτονομία του νησιού κάνει τους κατοίκους της κλειστούς. Η δική μου ανάγκη να δημιουργηθεί το φεστιβάλ σχετιζόταν με την απορία μου πώς είναι δυνατόν να ζεις σε έναν τόσο μικρό τόπο που είναι διχοτομημένος. Τι πάει να πει Δήμος Δυτικής Ακτής και τι πάει να πει Δήμος Δρυμαλίας; Κανένας από τους δυο δεν είχε μέσα τον όρο «Νάξος». Εμείς θέλαμε να κάνουμε μια ομπρέλα πάνω από τους δύο δήμους και να συνεργαστούμε και με τους δύο, υπό τον τίτλο Φεστιβάλ Νάξου.
Το φετινό πρόγραμμα, Στ. Κρ.: Από το «Less is more» του 2011, φέτος περάσαμε στον τίτλο «Σύνοψις». Το Γαλλικό Ινστιτούτο και η Γαλλική Πρεσβεία μας δίνουν τη δυνατότητα να ανοιχθούμε στην όπερα. Θα γίνει αναμετάδοση τριών φημισμένων φετινών παραστάσεων της Aix-en-Provence. Επίσης έχουμε συναυλία του Πορτοκάλογλου, θέατρο από τους bijoux de kant, παιδικές παραστάσεις, τζαζ συναυλίες και πρωτότυπες εικαστικές εκθέσεις. Εχουμε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας και με το Ελληνικό Φεστιβάλ, την Εθνική Λυρική Σκηνή. Πρέπει να σπάσει η αθηνοκεντρική τάση. Να αλλάξει η αντίληψη του τρόπου που δημιουργούν δρώμενα μόνο για συγκεκριμένους χώρους. Η τέχνη πρέπει να μπορεί να ταξιδεύει.
www.kathimerini.gr
Μέλος του μητρώου
