Η Μαρία Κάλλας πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου του 1977, έναν μήνα ακριβώς μετά από τον Έλβις Πρίσλεϊ. Στις 11 και 12 Νοεμβρίου του 2019, δηλαδή 42 χρόνια μετά από το θάνατό της, η «Θεϊκή» σοπράνο θα εμφανιστεί ζωντανά στην Αθήνα. Στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας περιοδείας, στην οποία θα μπορούσε κάλλιστα να συμμετέχει και ο Έλβις Πρίσλεϊ. Ή και ο Μάικλ Τζάκσον.
Η Έιμι Γουάινχαουζ -όπως και κάθε λατρεμένο αστέρι της όπερας, της ποπ, της ροκ κ.λπ που έχει αποδημήσει εις Κύριον. Μαέστρος σε αυτά τα live θα μπορούσε να είναι ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν και -γιατί όχι;- σολίστ στο πιάνο ο Λούντβιχ βαν Μπεετόβεν. Αν είναι να αναστηθούν οι νεκροί για να συνεχίσουν να σαγηνεύουν τα πλήθη με τη μουσική τους, γιατί το «θαύμα» να σταματήσει στη Μαρία Κάλλας;
Τα εισιτήρια έχουν ήδη εξαντληθεί, εννοείται, για τις δύο συναυλίες που θα δώσει το ολόγραμμα της «La Divina» στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Η εμπειρία χιλιάδων θεατών ανά τον κόσμο που έχουν ήδη δοκιμάσει την εμπειρία αυτής της αλλόκοτης νεκροφάνειας δικαιώνει το πείραμα -και με το παραπάνω. Οι προδιαγραφές του κονσέρτου είναι αυτές ενός μουσικού υπερθεάματος, ενός σόου πολύ υψηλών απαιτήσεων. Στην Αθήνα την Κάλλας θα συνοδεύει η Oρχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, υπό τη διεύθυνση της μαέστρου Εϊμάρ Νουν.
Το ότι η μεγαλύτερη ντίβα του λυρικού τραγουδιού που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης παραμένει νεκρή εδώ και 42 χρόνια είναι απλώς μια λεπτομέρεια. Η φωνή της, άψογη και συγκλονιστική σαν κρυστάλλινος κεραυνός, ακριβώς όπως ήταν στο ζενίθ της καλλιτεχνικής παντοδυναμίας της Κάλλας (και όχι όπως είχε καταλήξει στα στερνά της καριέρας της) θα δονήσει σε λίγες ημέρες την αίθουσα του «Ελληνικού Κόσμου». Σαν να μην έχει μεσολαβήσει κανένα από τα δραματικά επεισόδια, όλες εκείνες οι τραγωδίες της προσωπικής της ζωής οι οποίες τελικά την ισοπέδωσαν ως καλλιτέχνιδα, ως γυναίκα, ως ανθρώπινο ον. Για όλα αυτά, μπορεί κανείς να δοκιμάσει την εμπειρία μιας άλλης «ανάστασης», επί θεατρικής σκηνής, με το σεμινάριο υποκριτικής που παραδίδει η εκπληκτική Μαρία Ναυπλιώτου ως μετενσαρκωμένη Κάλλας, στο Masterclass.
Η Μαρία Κάλλας πουλάει και συγκινεί με τη φωνή, με τη ζωή και με τη μοίρα της. Κι ας έφυγε από τη ζωή μόλις στα 53 της χρόνια -αλλά ούτε αυτό έχει πια σημασία. Εξάλλου το ολόγραμμά της ούτε γερνά ούτε φθείρεται, δεν χρειάζεται καν να ξεκουράσει τις φωνητικές του χορδές, εξού και μπορεί να γυρίζει την υφήλιο αδιάκοπα από το Σεπτέμβριο του 2018. Πρόκειται για ένα ψηφιακό φάντασμα που δημιουργείται κατά παραγγελίαν με την αποστολή να πρωταγωνιστήσει σε ένα σκηνοθετημένο όνειρο. Και το κοινό, εξ ορισμού αποδεχόμενο ότι θα παρακολουθήσει μια ζωντανή συναυλία, συρρέει σήμερα, ανυπόμονο να ακούσει από το στόμα της ντίβας τις άριες του Μπελίνι, του Μπιζέ, του Βέρντι, του Πουτσίνι που έκτισαν τον υπέρτατο θρύλο της Κάλλας.
Η οικειοθελής μέθεξη στη συμφωνημένη παράκρουση προβλέπει ότι οι φιλόμουσοι ακροατές θα ακούν επανεπεξεργασμένη τη μοναδική φωνή της Μαρίας Κάλλας, σε ηχογραφήσεις αναφοράς. Ταυτόχρονα θα τη βλέπουν ολοζώντανη μπροστά τους, με τη βοήθεια της τεχνολογίας λέιζερ και των γραφικών που παράγονται από πανίσχυρους υπολογιστές. «Είναι κάτι πολύ περισσότερο από επανάληψη των ένδοξων στιγμών της ιστορίας της» ανακοινώνει η εταιρεία παραγωγής της συναυλίας, η αμερικανική Base Hologram. Τονίζοντας ότι «θα ξετρελαθείτε καθώς η Κυρία [sic] Κάλλας ακκιζόμενη θα βάζει στο παιχνίδι τη διευθύντρια της ορχήστρας. Ενώ θα κοιτάζετε με το στόμα ανοιχτό, με δέος καθώς η ντίβα θα ανταποκρίνεται σε εσάς, το ζωντανό κοινό».
Πρόσφατα, το έγκυρο αμερικανικό περιοδικό Rolling Stone δημοσίευσε ένα άρθρο στο οποίο, κατευθείαν με τον τίτλο, διετύπωνε το ερώτημα εάν «Οι συναυλίες με ολογράμματα νεκρών καλλιτεχνών είναι το τελευταίο σύνορο της μουσικής βιομηχανίας». Διότι η Κάλλας δεν είναι η μόνη που ανακλήθηκε στη ζωή και τη σκηνή. Αντίστοιχα εγχειρήματα έχουν γίνει με τον Φρανκ Ζάπα, τον Ρόνι Τζέιμς Ντίο, τη Γουίτνι Χιούστον, τον Ρόι Όρμπισον, τον Μπάντι Χόλι κ.α. Ο ράπερ Τουπάκ Σακούρ, γύρω από τη δολοφονία του οποίου επικρατεί μια ολόκληρη μυθολογία έχει ανέβει κι αυτός στη σκηνή για μια γκεστ εμφάνιση σε συναυλία, ενώ κάτι πολύ παρόμοιο αλλά σαφώς κατώτερο τεχνολογικά είχε αποτολμηθεί πολλά χρόνια πριν, όταν η Νάταλι Κόουλ ηχογράφησε το Unforgettable σε ντουέτο με τον πατέρα της, τον ανεπανάληπτο Νατ Κινγκ Κόουλ.
Τα ζητήματα που εγείρουν τα live των νεκρών είναι πολλών ειδών και, αν μη τι άλλο, είναι όλα ενδιαφέροντα. Προσεγγίζοντας το φαινόμενο κατ' αρχάς υπό τεχνικό πρίσμα, θα πρέπει να ομολογήσει κανείς πως ό,τι λαμβάνει χώρα επί σκηνής είναι στ' αλήθεια αξιοθαύμαστο. Και ίσως εξίσου θαυμαστό είναι το γεγονός ότι η βασική ιδέα προέρχεται από τα οπτικά τεχνάσματα κάποιου Βρετανού επιστήμονα ονόματι Τζον Χένρι Πέπερ. Ο οποίος τον 19ο αιώνα χρησιμοποιούσε ένα σύστημα καθρεπτών δικής του επινόησης, με τους αντικατοπτρισμούς των οποίων μάγευε το κοινό σε κάποιες θεατρικές παραστάσεις εμφανίζοντας αέρινες μορφές, ίδιες με φαντάσματα μεταξύ των κανονικών ηθοποιών.
Σήμερα τα κόλπα του Πέπερ μοιάζουν κωμικά, η αρχή όμως είναι ίδια -ασχέτως εάν πλέον τον πρωτεύοντα ρόλο διαδραματίζουν οι υπολογιστές. Και πάλι, βέβαια, η οπτική ψευδαίσθηση της νεκρανάστασης έχει τους περιορισμούς της: Η εκάστοτε μορφή δεν είναι τρισδιάστατη, γι' αυτό και κάποιες θέσεις στις αίθουσες συναυλιών δεν διατίθενται, καθώς από μια ορισμένη οπτική γωνία ο θεατής δεν βλέπει τίποτα. Επίσης, οι αναστημένοι καλλιτέχνες είναι προγραμματισμένοι να εκτελέσουν όλα τα νούμερα της παράστασης, αλλά αδυνατούν να κάνουν κάποιες κινήσεις, όπως πχ να ανέβουν σκαλοπάτια. Όπως όμως ισχύει με οτιδήποτε βασίζεται στη διαρκώς εξελισσόμενη τεχνολογία, τα τεχνικά ζητήματα των σόου αυτού του συγκεκριμένου είδους θα λυθούν, νομοτελειακά, συν τω χρόνω.
Σύμφωνα με έναν από τους ιδρυτές και ιδιοκτήτες της εταιρείας Base Hologram, τον Μάρτιν Τιούντορ, «το κοινό διψάει για νοσταλγία» -εξού και οι παραστάσεις με τα ολογράμματα έχουν τεράστια ζήτηση. Και μιας και υπάρχει τεράστια ζήτηση, σε όλο τον κόσμο, η αγορά δεν μπορεί παρά να διογκώνεται και να διευρύνεται. Κατά συνέπεια, η ίδια η ζωή παραμερίζει το ηθικό δίλημμα γύρω από το εάν είναι σωστό ή όχι να επιχειρούνται «αναστάσεις με εισιτήριο» ή θα πρέπει στους νεκρούς να γίνεται σεβαστή η αιωνία ανάπαυσή τους. Επ' αυτού ο Τιούντορ λέει το εξής: «Γιατί πηγαίνει κάποιος στο σινεμά; Κι εκεί δεν βλέπεις κάτι ζωντανά. Το ίδιο και στις δικές μας συναυλίες με τα ολογράμματα καλλιτεχνών. Πού αλλού θα βιώσεις μια ανάλογη εμπειρία αν όχι εκεί όπου βλέπεις μπροστά σου την αναπαράσταση ενός καλλιτέχνη, ακούς τη φωνή του και μάλιστα συνοδεία ζωντανής ορχήστρας; Αυτά δεν τα βρίσκεις σε κατ' οίκον αναπαραγωγές θεαμάτων». Παρόλ' αυτά, για να μη χαθεί η ευκαιρία, μετά από την παράσταση, ο μαγεμένος θεατής μπορεί, αν θέλει, να αγοράσει και το άλμπουμ «Callas in Concert - The Hologram Tour», στο οποίο τραγουδά το ολόγραμμα της Μαρίας Κάλλας. Αυτοπροσώπως.
protothema.gr
Μέλος του μητρώου
