Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, δεκαπέντε πόλεις και νησιά, στην Ανατολική Μακεδονία, τη Θράκη, το Ανατολικό Αιγαίο και τη Θεσσαλονίκη αποκτούν το δικό τους Πολιτιστικό Masterplan: Ικαρία, Σάμος, Χίος, Λέσβος, Λήμνος, Λέρος, Κως, Ρόδος, Ξάνθη, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη, Δράμα, Καβάλα, Σουφλί και Θεσσαλονίκη.
Το έργο υλοποιήθηκε με τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και από το Υπουργείο Πολιτισμού, δια της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Σύγχρονης Δημιουργίας, με μελέτες που εκπονήθηκαν από τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα: Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου, με πλήρη επιστημονική ελευθερία, και σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανήλθε σε 592.031,08 ευρώ, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Τα Πολιτιστικά Masterplans δεν αποτελούν απλώς αποτύπωση και χαρτογράφηση της υφιστάμενης πολιτιστικής δραστηριότητας. Είναι ένα στρατηγικό εργαλείο ανάπτυξης, που φιλοδοξεί να ενσωματώσει τον πολιτισμό στον ευρύτερο περιφερειακό και τοπικό σχεδιασμό. Πρόκειται για ένα έργο στρατηγικής σημασίας, που για πρώτη, ίσως φορά, φέρνει κοντά στην επιστημονική γνώση τη δημιουργικότητα και τις τοπικές κοινωνίες, με στόχο να συμβάλει στη δημιουργία ενός νέου προτύπου πολιτιστικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, ξεπερνώντας την απλή χαρτογράφηση του πολιτιστικού πεδίου. Στόχος είναι η ολοκληρωμένη χαρτογράφηση του πολιτιστικού τοπίου κάθε περιοχής, η διαμόρφωση ταυτότητας (brand) που θα συνδέει την ιστορική μνήμη με τη σύγχρονη δημιουργία, η ανάπτυξη στρατηγικών κατευθύνσεων για την αξιοποίηση των πολιτιστικών πόρων, η σύνδεση πολιτισμού και οικονομίας, με στόχο τη βιώσιμη τοπική ανάπτυξη, η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, μέσω της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών, η δημιουργία βάσης δεδομένων και προτάσεων, που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για μελλοντικές δράσεις, συνεργασίες και χρηματοδοτήσεις. Με τον τρόπο αυτό, ο πολιτισμός αντιμετωπίζεται όχι μόνο ως μνήμη και δημιουργία, αλλά και ως καταλύτης ανάπτυξης, καινοτομίας και εξωστρέφειας.
H Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Με μεγάλη χαρά παρουσιάσαμε σήμερα το έργο που υλοποίησε το Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία με τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας μας και αφορά στα πολιτιστικά masterplans, τα οποία εστιάζουν κατά κύριο λόγο στο σύγχρονο πολιτισμό και ενσαρκώνουν τη βασική πολιτική, την οποία ακολουθούμε από το 2019, της ώσμωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία. Ο Πολιτισμός είναι ένα δημόσιο κοινωνικό αγαθό, ένα εργαλείο κοινωνικής συνοχής, συγχρόνως όμως είναι ένα εργαλείο οικονομικής βιώσιμης ανάπτυξης και εξωστρέφειας. Είναι ένα έργο, το οποίο έχει σαφές αναπτυξιακό πρόσημο, ένα έργο στρατηγικής σημασίας με στόχο να συμβάλει στη δημιουργία ενός νέου προτύπου πολιτιστικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης.
Με τα συγκεκριμένα σχέδια χαρτογραφήθηκαν για πρώτη φορά οι δυνάμεις του σύγχρονου πολιτισμού σε 15 πόλεις και νησιά στο τόξο της Ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης και της Θεσσαλονίκης με στόχο να δοθεί στις τοπικές κοινωνίες ένα επιστημονικό εργαλείο που να αναδεικνύει την ταυτότητα κάθε τόπου, να ενισχύει την περιφερειακή συνοχή και να δημιουργεί τις βάσεις για βιώσιμη πολιτιστική ανάπτυξη και εξωστρέφεια
«Το ΥΠΠΟ, είπε η Υπουργός Πολιτισμού, δημιούργησε και προσφέρει στις συγκεκριμένες τοπικές κοινωνίες ένα εργαλείο στρατηγικής για τη χάραξη πολιτικών, τη διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων, την ανάπτυξη συνεργασιών και την ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας, που αφενός μας μας δίνει μία εκτεταμένη και τεκμηριωμένη εικόνα της πολιτιστικής δημιουργίας σε τοπικό επίπεδο και αφετέρου μας προσφέρει ένα αναπτυξιακό εργαλείο για το μέλλον Τα πολιτιστικά στρατηγικά σχέδια είναι η αρχή ενός νέου τρόπου που πρέπει να σκεφτόμαστε τον πολιτισμό. Ο πολιτισμός δεν είναι κάτι στατικό. Ο στόχος μας, από την αρχή, ήταν να ξεφύγουμε από τη στατική διαχείριση, την οποία κληρονομήσαμε. Ο πολιτισμός είναι τεράστια δύναμη, η οποία κινητοποιεί τις κοινωνίες, ενώνει δυνάμεις, μας κάνει υπερήφανους και εμμέσως συντελεί στο να είμαστε υπεύθυνοι πολίτες. Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλο το προσωπικό και το επιτελείο της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Σύγχρονης Δημιουργίας στο πρόσωπο της Μόνικας Τσιλιμπέρδη, τα τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα, τους καθηγητές Θανάση Καλογερέση από το ΑΠΘ, που είχε το συντονιστικό ρόλο, το Νικόλα Καραχάλη από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και τη Μάρθα Μιχαηλίδου από το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου. Το ΥΠΠΟ στηρίζει και θα στηρίξει οποιαδήποτε πρωτοβουλία προκειμένου αυτά τα οποία συστήνουν ή προτείνουν οι ειδικοί επιστήμονες να μπορέσουν να λάβουν σάρκα και οστά».
Ο Υφυπουργός Σύγχρονου Πολιτισμού, Ιάσονας Φωτήλας, δήλωσε: «Πρόκειται για ένα έργο που αντανακλά με συνέπεια και καθαρότητα την ολιστική προσέγγιση που έχει χαραχθεί από την Υπουργό Λίνα Μενδώνη και υλοποιούμε συστηματικά, σε όλους τους τομείς και τα έργα του Υπουργείου. Το έργο αυτό δεν περιορίζεται στη στείρα αποτύπωση και χαρτογράφηση του πολιτιστικού τοπίου. Στην πραγματικότητα δημιουργούμε και θέτουμε την υπηρεσία της κοινωνίας ένα εργαλείο σχεδιασμού, μια βάση δεδομένων και προτάσεων, πάνω στην οποία μπορούν να στηριχθούν δράσεις, συνεργασίες και χρηματοδοτήσεις στο μέλλον. Ο πολιτισμός αντιμετωπίζεται εδώ όχι μόνο ως δημιουργία και μνήμη, αλλά και ως παράγοντας ανάπτυξης».
Το έργο σε αριθμούς
15 Πολιτιστικά Masterplans
3 Πανεπιστήμια
50 ερευνητές
157 συνεντεύξεις
2.250 ερωτηματολόγια
27 συμμετοχικά εργαστήρια/ομάδες εστίασης
4 ημερίδες
Επόμενα βήματα
Για τη διάχυση των αποτελεσμάτων, προγραμματίζονται τέσσερις ημερίδες με φυσική παρουσία και διαδικτυακή μετάδοση:
Κομοτηνή, 7 Οκτωβρίου 2025
Λέσβος, 21 Οκτωβρίου 2025
Ρόδος, 4 Νοεμβρίου 2025
Θεσσαλονίκη, 11 Νοεμβρίου 2025
Κατά τη διάρκεια των ημερίδων θα παρουσιαστούν αναλυτικά τα Masterplans των αντίστοιχων Περιφερειών, με στόχο τη συνέχιση του διαλόγου και την ενεργό συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών.
Με την ολοκλήρωση των δεκαπέντε Πολιτιστικών Masterplans, το Υπουργείο Πολιτισμού δημιούργησε και παραδίδει στις Περιφέρειες και τους Δήμους της χώρας ένα σημαντικό εργαλείο πολιτιστικής αναπτυξιακής πολιτικής.
Το έργο συμβάλλει στην πολιτισμική βιωσιμότητα, ενισχύει την περιφερειακή συνοχή και μπορεί να αποτελέσει πρότυπο στρατηγικού σχεδιασμού για όλη την Ελλάδα.
Φωτογραφίες:
Η παρουσίαση του έργου «Πολιτιστικά Masterplans» Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στην παρουσίαση του έργου «Πολιτιστικά Masterplans»
Μέλος του μητρώου
