συναισθήματα θλίψης, λύπης και μελαγχολίας. Τις περισσότερες φορές, αυτά τα συναισθήματα δεν είναι τίποτα άλλο από τη φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας απέναντι σε οδυνηρές καταστάσεις απογοήτευσης, αποτυχίας και ματαίωσης. Αν και πρόσκαιρα, επιδρούν αρνητικά επάνω μας, δεν επηρεάζουν, όμως, ουσιαστικά τη λειτουργικότητά μας κι έτσι, εξακολουθούμε να ανταποκρινόμαστε επαρκώς στις καθημερινές μας υποχρεώσεις. Σταδιακά, μάλιστα, η έντασή τους υποχωρεί από μόνη της.

Για να περιγράψουμε αυτό που μας συμβαίνει, συνήθως από άγνοια, χρησιμοποιούμε τον όρο «κατάθλιψη» (π.χ. «Έχω κατάθλιψη σήμερα»). Ωστόσο, αν και οι λέξεις ΘΛΙΨΗ και ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ έχουν λάβει σχεδόν ταυτόσημες έννοιες στο καθημερινό μας λεξιλόγιο εξαιτίας της ομοιότητάς τους, στην πραγματικότητα η κατάθλιψη αποτελεί μια πολύ πιο σοβαρή ψυχική διαταραχή από την απλή θλίψη. Η θλίψη αποτελεί απλώς ένα από τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Δεν είναι, όμως, το μοναδικό.

Αυτό που διαφοροποιεί, λοιπόν, την κατάθλιψη από την απλή θλίψη είναι η ένταση και η διάρκεια των αρνητικών συναισθημάτων. Όταν το αίσθημα θλίψης δεν υποχωρεί με την πάροδο του χρόνου, όταν δεν επηρεάζεται θετικά από τις καταστάσεις που ζούμε (π.χ. δε νιώθω καλύτερα αν μου συμβεί κάτι καλό), αλλά σταδιακά κορυφώνεται και αρχίζει να δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή μας ζωή (π.χ. επηρεάζει την εργασία, τη διατροφή, τον ύπνο, τις διαπροσωπικές σχέσεις), τότε είναι πιθανό να πάσχουμε από κατάθλιψη.

Για να διαγνωσθεί κάποιος με κατάθλιψη θα πρέπει να παρουσιάζει σχεδόν σε καθημερινή βάση, για δύο τουλάχιστον εβδομάδες, πέντε ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

- καταθλιπτική διάθεση στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, απαισιοδοξία, αίσθημα αβοηθησίας

- μείωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης από δραστηριότητες που απολάμβανε στο παρελθόν, σε όλη τη διάρκεια της ημέρα

- διαταραχές διατροφής (σημαντική απώλεια ή αύξηση του βάρους ή της όρεξης)

- διαταραχές ύπνου (αϋπνία ή υπερυπνία)

- ψυχοκινητική διέγερση (π.χ. εκνευρισμός, ανησυχία) ή επιβράδυνση (π.χ. παθητικότητα, παραίτηση)

- κόπωση, απώλεια της ενεργητικότητας, εξάντληση

- αισθήματα αναξιότητας, χαμηλή αυτοεκτίμηση και ενοχές

- μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης

- σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονικός ιδεασμός (με ή χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο).

Αν αναγνωρίζεις πολλά από τα παραπάνω συμπτώματα στον εαυτό σου, θα ήταν χρήσιμο να αναζητήσεις τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Τις περισσότερες φορές, η κατάθλιψη δεν είναι μια κατάσταση που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε από μόνοι μας. Όσο πιο έγκαιρη είναι η θεραπεία, τόσο πιο πιθανό είναι να αποτρέψει κανείς τη μετατροπή της σε μια μόνιμη κατάσταση ή να προλάβει την εκδήλωση ενός νέου επεισοδίου στο μέλλον.

ΒΑΡΒΑΡΑ ΜΠΕΛΕΣΙΩΤΗ
ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ, MSc