δυσλεξίας. Δυστυχώς, όμως, παρά το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη φύση και την αντιμετώπισή της, εξακολουθεί να υπάρχει ελλιπής ενημέρωση σε γονείς και εκπαιδευτικούς, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία και την εδραίωση μιας σειράς από μύθους.
Οι λανθασμένες αυτές αντιλήψεις εμποδίζουν την έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της δυσλεξίας, με αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα να αυξάνει ο κίνδυνος εκδήλωσης δευτερογενών προβλημάτων, καθώς παράλληλα με τις μαθησιακές τους δυσκολίες, τα παιδιά με δυσλεξία ενδέχεται να παρουσιάσουν υπερευαισθησία στην κριτική, χαμηλή αυτοεκτίμηση, εύκολη αποθάρρυνση, καταθλιπτικά συμπτώματα, άγχος και αρνητική στάση απέναντι στο σχολείο και τη μάθηση.
Μύθος Νο1
«Το παιδί με δυσλεξία έχει χαμηλό δείκτη νοημοσύνης».
Για να διαγνωσθεί ένας μαθητής με δυσλεξία, απαιτείται να έχει φυσιολογική νοημοσύνη, να έχει, δηλαδή, δείκτη νοημοσύνης κοντά ή πάνω από το μέσο όρο σε σύγκριση με τους συνομηλίκους του. Αυτό σημαίνει ότι το δυσλεξικό παιδί, αν και διαθέτει ένα φυσιολογικό νοητικό δυναμικό και θα περίμενε κανείς να διακρίνεται στα σχολικά μαθήματα, παρουσιάζει τελικά χαμηλή επίδοση.
Μύθος Νο2
«Όλα τα παιδιά που παρουσιάζουν μειωμένη σχολική επίδοση έχουν δυσλεξία».
Ο όρος «δυσλεξία» χρησιμοποιείται για να περιγράψει μόνο τις μαθησιακές δυσκολίες στην ανάγνωση και ορθογραφημένη γραφή, σε παιδιά που οι επιδόσεις τους σε αυτούς τους τομείς είναι κατώτερες από το μέσο όρο και δυσανάλογες της φυσιολογικής τους νοημοσύνης.
Ωστόσο, χαμηλή σχολική επίδοση μπορεί να παρουσιάσουν και μη δυσλεξικά παιδιά, των οποίων οι μαθησιακές δυσκολίες αποδίδονται σε άλλους παράγοντες, όπως:
- περιορισμένη νοημοσύνη ή άλλης φύσεως προβλήματα (π.χ. αναπτυξιακές διαταραχές)
- ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα και τραυματικές εμπειρίες (π.χ. διαζύγιο ή θάνατος στην οικογένεια), που απορροφούν όλη την ενέργεια του παιδιού και αποσπούν την προσοχή του από τις σχολικές υποχρεώσεις
- προβλήματα συμπεριφοράς (π.χ. επιθετικότητα, εσωστρέφεια)
- διάσπαση προσοχής και υπερκινητικότητα
- αισθητηριακά προβλήματα (π.χ. σωματική αναπηρία, περιορισμένη όραση ή ακοή κ.τ.λ.),
- ελλιπείς ευκαιρίες για μάθηση από το οικογενειακό και πολιτισμικό περιβάλλον.
Μύθος Νο3
«Η δυσλεξία επηρεάζει τον προφορικό λόγο του παιδιού».
Ο όρος «δυσλεξία» είναι αρκετά παρεξηγημένος, καθώς στο άκουσμά του μας δημιουργείται η εντύπωση ότι αφορά σε κάποια διαταραχή του λόγου και της ομιλίας. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για διαταραχή του γραπτού λόγου, η οποία περιορίζει τις δεξιότητες που είναι αναγκαίες για την εκμάθηση της ανάγνωσης, της γραφής και της ορθογραφίας. Γι' αυτό το λόγο άλλωστε, η διάγνωση της δυσλεξίας συστήνεται να δίνεται προς το τέλος της Β' Δημοτικού, όπου και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η αυτοματοποίηση των παραπάνω δεξιοτήτων.
Ωστόσο, έχει βρεθεί ότι τα προβλήματα στον προφορικό λόγο κατά την προσχολική ηλικία (π.χ. προβλήματα στην άρθρωση) αποτελούν ενδείξεις για πιθανή ύπαρξη δυσλεξίας κατά τη σχολική ηλικία και για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν εγκαίρως.
Μύθος Νο4
«Το παιδί με δυσλεξία είναι απλώς ένα τεμπέλικο παιδί».
Πολλές φορές, το δυσλεξικό παιδί χαρακτηρίζεται ως τεμπέλικο και αδιάφορο. Τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί έχουν συχνά τη λανθασμένη εντύπωση πως το παιδί σκοπίμως καθυστερεί να τελειώσει τις εργασίες του και ότι κάνει λάθη απροσεξίας. Στην πραγματικότητα, όμως, το δυσλεξικό παιδί αντιμετωπίζει πραγματικές δυσκολίες στη μάθηση, που είναι εγγενείς και έχουν νευρολογικό υπόβαθρο. Αυτές οι δυσκολίες ευθύνονται για τα «λάθη απροσεξίας» και εμποδίζουν σε τέτοιο βαθμό τη γρήγορη και επιτυχή ολοκλήρωση των σχολικών εργασιών, ώστε το παιδί να χρειάζεται σαφώς περισσότερο χρόνο σε σύγκριση με τους συνομηλίκους του.
Μύθος Νο5
«Το παιδί με δυσλεξία δε μπορεί να μάθει».
Το παιδί με δυσλεξία μπορεί να μάθει. Η διαφορά του από τα υπόλοιπα παιδιά έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί να μάθει μόνο μέσα από εναλλακτικές μεθόδους (π.χ. πολυαισθητηριακές μεθόδους, που ενεργοποιούνται περισσότερες από μια αισθήσεις κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας). Μάλιστα, εάν εφαρμοστεί εγκαίρως ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης και διδαχθεί το παιδί πώς να χρησιμοποιεί πιο αποδοτικές τεχνικές και στρατηγικές προσέγγισης των σχολικών μαθημάτων, τότε έχει τη δυνατότητα να φτάσει ακόμα και σε υψηλό επίπεδο ακαδημαϊκών σπουδών, δεδομένης και της υψηλής του νοημοσύνης.
Μύθος Νο6
«Οι μαθησιακές δυσκολίες θεραπεύονται».
Πολλές φορές, είναι πιθανόν να έχουμε ακούσει από κάποιον πολύ αισιόδοξο ότι οι μαθησιακές δυσκολίες θεραπεύονται. Όσο κι αν κάτι τέτοιο θα ήταν το ιδανικό, στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα μύθο, ο οποίος πηγάζει από τις διάφορες κατά καιρούς προτεινόμενες μεθόδους θεραπείας, από τις οποίες, όμως, δεν έχει ξεχωρίσει κάποια, που να διαθέτει έγκυρη ερευνητική τεκμηρίωση.
Προς το παρόν, παρά την πληθώρα των μέσων και τεχνικών παρέμβασης, η επιστημονική κοινότητα μάλλον συναινεί στο ότι η δυσλεξία αποτελεί μια μόνιμη και διαρκή κατάσταση, η οποία, ναι μεν δε μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, ώστε να μην επιδρά αρνητικά στη ζωή του παιδιού.
Το δυσλεξικό παιδί θα εξελιχθεί σε δυσλεξικό ενήλικα, αλλά με την εφαρμογή των κατάλληλων εξατομικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, οι ικανότητές του σαφώς και επιδέχονται βελτίωση. Επομένως, η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση και αντιμετώπιση της δυσλεξίας έχουν καθοριστική σημασία για την εξέλιξη της διαταραχής.
ΒΑΡΒΑΡΑ ΜΠΕΛΕΣΙΩΤΗ
ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ, MSc
{plusone lang=el}
Μέλος του μητρώου
