Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε το πλαίσιο των τελευταίων αμερικανικών εκλογών. Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μια σειρά αυτών που οι αναλυτές ονομάζουν «wave elections». Είναι οι εκλογές στις οποίες ένα πολιτικό κόμμα κερδίζει έναν άνισα μεγάλο αριθμό εδρών στη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, ενώ υφίσταται ελάχιστες απώλειες. Αυτές οι «wave elections» ξεκίνησαν το 2006, όταν οι Δημοκρατικοί κέρδισαν 31 έδρες στη Βουλή και 6 στη Γερουσία. Συνεχίστηκαν το 2008 όταν οι Δημοκρατικοί κέρδισαν 21 έδρες στη Βουλή και 8 στη Γερουσία και ο Μπαράκ Ομπάμα νίκησε σαρωτικά. Μετά πήραν δεξιά στροφή προς το Ρεπουμπλικανικό κόμμα το 2010, όταν οι Ρεπουμπλικανοί κέρδισαν 63 έδρες στη Βουλή και 4 στη Γερουσία, και το 2014, όταν οι Ρεπουμπλικανοί απέσπασαν τη συντριπτική πλειοψηφία της Γερουσίας κερδίζοντας σχεδόν σε κάθε αμφίρροπη κούρσα σε όλη τη χώρα, εξασφαλίζοντας θέσεις κυβερνητών και ενισχύοντας την πλειοψηφία τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Σε αυτή τη βάση οι εκλογές της Τρίτης δεν ήταν «wave election». Αλλά μπορεί να ήταν οι εκλογές που εξηγούν όλες τις προηγούμενες. Με μια πρώτη ματιά μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι το αμερικανικό εκλογικό σώμα είναι διπολικό. Πώς μπορεί η ίδια χώρα να έδωσε σαρωτική νίκη στον Μπαράκ Ομπάμα για να φέρει δύο χρόνια αργότερα μια καθαρή ήττα στους συμμάχους του; Πώς μπορεί κανείς να εξηγήσει τα εκλογικά χαστούκια στον Μπαράκ Ομπάμα στις ενδιάμεσες εκλογές το 2010 και το 2014 σε συνδυασμό με την επανεκλογή του το 2012; Πώς η ίδια χώρα εκλέγει τον πρώτο Αφροαμερικανό πρόεδρο των ΗΠΑ και μετά τον βάζει να κάνει μια ομαλή μετάβαση εξουσίας σε έναν υποψήφιο που στηρίζεται από την Κου Κλουξ Κλαν και τη Χρυσή Αυγή;
Ολα αυτά βγάζουν νόημα μόνο όταν κάποιος βλέπει πέρα από τις κάλπες, τα μίντια, τις απόψεις ειδικών και πολιτικών. Βγάζουν νόημα αν αναλογιστεί κανείς ότι οι ΗΠΑ είναι ευάλωτες στις ίδιες τάσεις που επηρέασαν τις εκλογές στην Ελλάδα, την ψήφο για το Brexit, το κολομβιανό δημοψήφισμα για την ειρηνευτική διαδικασία.
Υπάρχουν τρεις μέθοδοι πειθούς - ήθος, πάθος και λόγος. Οποιος αμφιβάλλει ότι οι ψηφοφόροι παγκοσμίως κατευθύνονται κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, από το πάθος, δεν προσέχει τι πραγματικά συμβαίνει. Βγείτε από τον δρόμο του αστικού λόγου της τηλεόρασης ή των εντιτόριαλ των «New York Times» και της «Wall Street Journal». Η οργή είναι το κυρίαρχο συναίσθημα στην αμερικανική πολιτική. Ακούστε τις φωνές της εναλλακτικής Δεξιάς, τα συνθήματα στις συγκεντρώσεις του Τραμπ, τη ρητορική στις συγκεντρώσεις των «Occupy Wall Street» και «Black Lives Matter». Οι Αμερικανοί είναι θυμωμένοι. Μπορεί να εξαπατηθήκαμε από το σύνθημα «Yes We Can» (Ναι, μπορούμε) το 2008, αλλά για πάνω από μία δεκαετία οι Αμερικανοί λένε «Οχι» ξανά και ξανά (δύο φορές -στις προκριματικές του 2008 και στις φετινές εκλογές- είπαν «Οχι» στην Κλίντον).
Ζούμε σε μια εποχή αναταραχής. Οι Αμερικανοί, για πρώτη φορά στα χρονικά, δεν πιστεύουν ότι τα παιδιά τους θα έχουν υψηλότερο επίπεδο διαβίωσης από τους ίδιους. Το κράτος, εδώ στις ΗΠΑ και σε όλη την Ευρώπη, είναι δομημένο έτσι ώστε να αντιμετωπίζει τις οικονομικές προκλήσεις της δεκαετίας του '70 πιο αποτελεσματικά από τις προκλήσεις του 21ου αιώνα. Ο λαός νιώθει λιγότερο ασφαλής σωματικά και οικονομικά ? ακόμα και όταν μπορεί να τα πηγαίνει καλύτερα οικονομικά και δεν αντιμετωπίζει καμία άμεση απειλή ασφαλείας. Εάν κάποιος έχει τέτοια νοοτροπία, δεν μπορείς να του ζητήσεις να συνεχίσει τη ζωή του, να κάνει υπομονή ή να εξελίσσεται ένα βήμα τη φορά. Αυτό αντιπροσώπευε η Χίλαρι και έχασε και το 2008 και το 2016 από κάποιον που υποσχέθηκε «Αλλαγή» και εξέφρασε την οργή του εναντίον του συστήματος.
Τι σημαίνει μια προεδρία Τραμπ για την Ελλάδα; Για να είμαστε δίκαιοι δεν μπορεί κανείς να εξαγάγει συμπεράσματα μέχρι ο Τραμπ να διορίσει όλη του την ομάδα εθνικής ασφαλείας. Κι όμως, την παραμονή της επίσκεψης του προέδρου Ομπάμα στην Ελλάδα υπάρχουν λόγοι ανησυχίας: Η μοναδική δήλωση του Τραμπ για την ελληνική οικονομική κρίση δεν έδειξε συμπάθεια για τη θέση ότι η Ελλάδα χρειάζεται ελάφρυνση του χρέους της. Ο αντιπρόεδρος εν αναμονή Πενς έχει αρνητικό ιστορικό για τα ελληνικά ζητήματα κατά τη θητεία του στο Κογκρέσο. Πιθανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι, όπως ο Τζον Μπόλτον, ο Νιουτ Γκίνγκριτς και ο Τζεφ Σέσιονς, έχουν μακρά θητεία στην κυβέρνηση. Και ανήμερα των εκλογών ο στρατηγός Μάικ Φλιν -ένας από τους κορυφαίους συμβούλους ασφαλείας του προέδρου εν αναμονή Τραμπ- δημοσίευσε ένα άρθρο που προωθεί τις σχέσεις με την Τουρκία: «Πρέπει να προσαρμόσουμε την εξωτερική πολιτική μας για να αναγνωρίσουμε την Τουρκία ως προτεραιότητα. Πρέπει να δούμε τον κόσμο από την οπτική της Τουρκίας».
Είναι πολύ νωρίς για να πούμε με όποια βεβαιότητα τι σημαίνουν όλα αυτά και όποιος επιμένει ότι ξέρει ακριβώς τι θα συμβεί έχει την ίδια αξιοπιστία με εκείνους που έδιναν ακόμα και το πρωί της Τρίτης πάνω από 90% πιθανότητες στη νίκη της Χίλαρι Κλίντον. Ολους μας έχουν συμβουλεύσει κάποια στιγμή να μην πάρουμε μια απόφαση οργισμένοι, αλλά το κάνουμε ξανά και ξανά και ξανά. Ηρθε η ώρα να προσθέσουμε το ήθος και τον λόγο στο πάθος, στο οποίο στηριζόμαστε τόσο πολύ.
www.ethnos.gr
Μέλος του μητρώου
