Ήταν η στιγμή της απόλυτης δικαίωσης. Η στιγμή που η γερουσιαστής Τζάκι Σπέιαρ απευθύνθηκε, μέσα στο αμερικανικό Κογκρέσο, στον Ελληνοαμερικανό Χάρι Μαρκόπουλο, λίγο μετά την κατάθεσή του, για να τον ευχαριστήσει για το γεγονός ότι αποκάλυψε τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή απάτη όλων των εποχών, ύψους τουλάχιστον 60 δισ. δολαρίων!
Ο Χάρι Μαρκόπουλος είχε αφιερώσει σχεδόν μια δεκαετία από τη ζωή του προσπαθώντας να αποδείξει ότι ο Μπέρνι Μέιντοφ (ιδιοκτήτης επενδυτικής εταιρείας ο οποίος έφτασε να γίνει πρόεδρος της αγοράς Nasdaq του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης) είναι ίσως ο μεγαλύτερος απατεώνας στην Ιστορία.
Σαν σήμερα πριν από 9 χρόνια, το 2008, η απάτη αποκαλύφθηκε και ο Μέιντοφ συνελήφθη. Όσο για την ποινή; Εκατόν πενήντα χρόνια, χωρίς αναστολή, στη φυλακή - στην οποία ο Μέιντοφ, σε ηλικία 79 ετών πλέον, παραμένει ακόμα και σήμερα.
O Xάρι Μαρκόπουλος κρατώντας το βιβλίο που έγραψε για τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή απάτη όλων των εποχών
Το χρονικό
Ο Μπέρναρντ (Μπέρνι) Μέιντοφ, γιος ενός Πολωνού υδραυλικού, γεννήθηκε το 1938 στο Κουίνς της Νέας Υόρκης. Σε ηλικία μόλις 22 ετών, το 1960, ιδρύει την Bernard L. Madoff Investment Securities LLC, μια επενδυτική εταιρεία με πεδίο δραστηριοποίησης στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
Κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’60 ο Μέιντοφ σκαρφίζεται μια εξαιρετική ιδέα: να χρησιμοποιεί ηλεκτρονικούς υπολογιστές για να παρουσιάζει σε πραγματικό χρόνο στους πελάτες του τις διακυμάνσεις των μετοχών και τις διαφορές που παρατηρούνται ανάμεσα στην ονομαστική και την πραγματική τιμή πώλησης μιας μετοχής.
Ωστόσο, το πότε άρχισε να χτίζει την παράνομη «πυραμίδα» του παραμένει άγνωστο. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Άλλοι εντοπίζουν παρατυπίες ήδη από τα μέσα του ’70. Και όλοι αναρωτιούνται πώς οι ελεγκτές του αμερικανικού Δημοσίου δεν είχαν αντιληφθεί τίποτα τόσα χρόνια.
Ουσιαστικά, η εταιρεία του Μέιντοφ είχε εξελιχθεί σε μια κλασική «πυραμίδα», όπως αυτές που περιέγραφε στα μυθιστορήματά του ο Κάρολος Ντίκενς από το 19ο αιώνα. Οι Αγγλοσάξονες το αποκαλούν «σχέδιο Πόντσι», από το όνομα του Ιταλού μετανάστη Τσαρλς Πόντσι, ο οποίος έστησε μια από τις μεγαλύτερες «πυραμίδες» των αρχών του 20ού αιώνα στις ΗΠΑ.
Ο Μέιντοφ υποσχόταν στους πελάτες του επενδύσεις στην αμερικανική και στην ευρωπαϊκή αγορά -και όχι μόνο- αλλά στην πραγματικότητα συγκέντρωνε τα χρήματα σε λογαριασμούς του στην τράπεζα Chase Manhattan.
Για να δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι τα λεφτά επενδύονται σε όλον τον πλανήτη, ο Μέιντοφ είχε στήσει ένα δαιδαλώδες δίκτυο από επιχειρήσεις–«βιτρίνα» που αναλάμβαναν να ξεπλύνουν τα κέρδη.
Με απλά λόγια, ο Μέιντοφ έβρισκε νέους πελάτες-θύματα και τα χρήματα που «επένδυαν» τα έδινε στους παλιούς πελάτες, ως απόδοση κεφαλαίων. Και η «πυραμίδα» όλο και μεγάλωνε...
Σε αντίθεση όμως με άλλα σχήματα «πυραμίδας», που πρόσφεραν μεγάλες αποδόσεις, ο Μέιντοφ, για να μην προκαλεί υποψίες, έδινα ένα 10%-12%.
Η απόδοση δεν ήταν σπουδαία, όμως ήταν σταθερή, ακόμη και σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όταν δηλαδή τα υπόλοιπα χαρτοφυλάκια παρουσίαζαν ζημιές εκατομμυρίων.
Κατ' αυτόν τον τρόπο, ο Μέιντοφ είχε φτάσει να διαθέτει 4.000 πελάτες, που έπιναν νερό στο όνομά του. «Τον Θεό μπορείς, αν θέλεις, να τον αμφισβητήσεις, τον Μπέρνι όμως ποτέ» έλεγε ένας συνεργάτης του, ενώ ανάμεσα σε όσους «επένδυσαν» στον Μέιντοφ ήταν μεγάλα ονόματα του Χόλιγουντ, όπως οι Στίβεν Σπίλμπεργκ, Κέβιν Μπέικον, Τζον Μάλκοβιτς, Κίρα Σέντγουικ, αλλά και άνθρωποι όπως ο Λάρι Κινγκ του CNN!
Θύματα του Μέιντοφ: Στίβεν Σπίλμπεργκ, Κέβιν Μπέικον, Τζον Μάλκοβιτς:
Ο ρόλος του Μαρκόπουλου
Το 1999, οι επικεφαλής µιας χρηµατοοικονοµικής εταιρείας από τη Βοστώνη, θέλοντας να εξακριβώσουν πώς ο Μέιντοφ δίνει τέτοιες σταθερές αποδόσεις στους πελάτες του, απευθύνθηκαν σε έναν µάγο των µαθηµατικών, ο οποίος τότε δούλευε στην εταιρεία τους: τον Χάρι Μαρκόπουλο.
Αποστολή τού 43χρονου, τότε, Ελληνοαµερικανού ήταν να μπορέσει να «χαρτογραφήσει» τη στρατηγική του Μέιντοφ, ώστε τα αφεντικά του να καταφέρνουν να δίνουν κι αυτά στους πελάτες τους διψήφιες αποδόσεις.
«Κατάλαβα την απάτη µέσα σε πέντε λεπτά» είχε πει αργότερα ο δαιµόνιος Μαρκόπουλος, εξηγώντας πως οι πρώτες υποψίες γεννήθηκαν από το γεγονός ότι ο Μέιντοφ ποτέ δεν ανακοίνωσε ζηµιές σε µηνιαία βάση.
Τελικά, έναν χρόνο μετά, το 2000, συµπέρανε, µε τη συνδροµή του µαθηµατικού-οικονοµολόγου Νταν ντι Μπαρτολοµέο ότι οι σταθερά υψηλές αποδόσεις που έδινε ο Μέιντοφ δεν ήταν εφικτές για µια µεγάλη χρονική περίοδο και ότι ήταν ο εγκέφαλος µιας τεράστιας απάτης.
Με προτροπή των αφεντικών του, ο Μαρκόπουλος επικοινώνησε µε την Αµερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, δεν µπόρεσε όµως να τους πείσει για τους ισχυρισμούς του.
Από τότε έθεσε ως στόχο του να αποκαλύψει κάποια στιγμή την απάτη. Ωστόσο, δεν είχε καλύτερη τύχη ούτε το 2005, όταν απέστειλε στη ρυθµιστική Αρχή ένα υπόµνηµα 21 σελίδων µε τίτλο «Το µεγαλύτερο hedge fund του κόσµου είναι µια απάτη».
«Σας εξηγώ ότι με βάση τα μαθηματικά δεν μπορούν να υπάρξουν τέτοιες αποδόσεις» έλεγε και ξανάλεγε ο Μαρκόπουλος στις επιτροπές διαφάνειας που κατά καιρούς ασχολούνταν επιδερμικά με την επιχείρηση του Μέιντοφ.
Το 2005 συγκέντρωσε όλα τα στοιχεία που αποδείκνυαν το μέγεθος της απάτης και τα κατέθεσε στην εφημερίδα Wall Street Journal. Ούτε οι επικεφαλής της κορυφαίας αμερικανικής εφημερίδας, όμως, θέλησαν να ακούσουν το παραμικρό για υπόθεση απάτης στο χρηματιστήριο. «Πολεμάω μόνος μου έναν ολόκληρο στρατό» συνήθιζε να λέει ο Χάρι Μαρκόπουλος.
«Αν αυτό που ψάχνω φτάσει στον Μέιντοφ, το προσδόκιµο της ζωής µου δεν θα είναι πολύ µεγάλο» είχε πει σε ανύποπτη στιγµή.
O Ρόμπερτ Ντε Νίρο έχει υποδυθεί τον Μέιντοφ στον κινηματογράφο
Το τέλος
Τελικά, όλα τελείωσαν τον Δεκέμβριο του 2008. Αντιλαμβανόμενος ότι δεν έχει πολύ χρόνο μέχρι να αποκαλυφθεί η απάτη του, ο Μέιντοφ καλεί στο γραφείο του, στον 19ο όροφο του κτιρίου Λίπστικ, τους δύο γιους του, Μαρκ και Άντριου.
«Τα βλέπετε όλα αυτά, παιδιά μου;» τους λέει δείχνοντας δεκάδες χαρτιά αραδιασμένα πάνω στο γραφείο του. «Όλα αυτά, παιδιά μου, είναι ένα ψέμα».
Λίγο μετά, ο Μαρκ και ο Αντριου θα έβγαιναν από το γραφείο του πατέρα τους, με προορισμό την υπηρεσία οικονομικού εγκλήματος του FBI.
Την επομένη, οι ομοσπονδιακοί πράκτορες έμπαιναν στο κτίριο Λίπστικ για να συλλάβουν τον Μπέρνι Μέιντοφ.
www.iefimerida.gr
Μέλος του μητρώου
