Η Βρετανία και η Γαλλία εκπονούν σχέδιο για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής «δύναμης αποτροπής» που θα επικεντρώνεται κυρίως στην αεροπορική άμυνα, με στόχο την απόκρουση μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας και την επιβολή μιας πιθανής συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τους Financial Times, το σχέδιο βρίσκεται ακόμη υπό διαμόρφωση και θα απαιτήσει την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους, η προτεινόμενη δύναμη θα αποτελείται από λιγότερους από 30.000 στρατιώτες και θα επικεντρώνεται κυρίως στην αεροπορική και ναυτική άμυνα, με ελάχιστη παρουσία χερσαίων δυνάμεων, οι οποίες δεν θα αναπτυχθούν κοντά στις γραμμές του μετώπου στην ανατολική Ουκρανία. Ο κύριος στόχος της αποστολής θα είναι να διασφαλίσει την ασφαλή επαναλειτουργία του ουκρανικού εναέριου χώρου για εμπορικές πτήσεις και να προστατεύσει τη θαλάσσια διαδρομή στο Εύξεινο Πόντο, ζωτικής σημασίας για τις εξαγωγές τροφίμων και σιτηρών της χώρας.
Ένας Δυτικός αξιωματούχος δήλωσε στους FT: «Το πεδίο στο οποίο έχουμε σημαντικό πλεονέκτημα έναντι της Ρωσίας είναι στον αέρα και στην ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε σε κατάφωρες παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός». Ωστόσο, πρόσθεσε ότι η στρατηγική αυτή βασίζεται στο σενάριο όπου η Ρωσία δεν θα προκαλέσει νέα ένταση.
Παράλληλα, η διατήρηση της ακεραιότητας των ουκρανικών ενεργειακών και άλλων βασικών υποδομών, που έχουν επανειλημμένα πληγεί από τη Ρωσία κατά τη διάρκεια του τριετούς πολέμου, θεωρείται ζωτικής σημασίας για την ανάκαμψη της χώρας.
Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν η συγκεκριμένη ευρωπαϊκή δύναμη θα έχει την υποστήριξη της Ουκρανίας, καθώς ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει ζητήσει τη δημιουργία μιας αποτρεπτικής δύναμης 100.000-150.000 στρατιωτών, με τη συμμετοχή των ΗΠΑ.
Η στάση των ΗΠΑ και οι αντιδράσεις της Ρωσίας
Την περασμένη εβδομάδα, ο νέος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, δήλωσε κατηγορηματικά ότι «δεν θα υπάρξουν αμερικανικά στρατεύματα στην Ουκρανία». Οι περιορισμένες στρατιωτικές δυνατότητες των ευρωπαϊκών κρατών σημαίνουν ότι οποιαδήποτε προσπάθεια ασφαλείας μετά τον πόλεμο θα πρέπει να βασίζεται σε ένα σχετικά μικρό αριθμητικά σώμα, εστιασμένο σε τομείς τεχνολογικής υπεροχής.
Ωστόσο, βασική προϋπόθεση για το ευρωπαϊκό σχέδιο αποτελεί η διασφάλιση μιας «εγγύησης» από τις ΗΠΑ, η οποία – σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους – θα βασίζεται στην αεροπορική υπεροχή των ΗΠΑ, με ενδεχόμενη ανάπτυξη δυνάμεων σε Πολωνία και Ρουμανία.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, προγραμματίζει ταξίδι στην Ουάσινγκτον την επόμενη εβδομάδα, προκειμένου να πιέσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να παράσχει την απαιτούμενη υποστήριξη στο ευρωπαϊκό σχέδιο. Παράλληλα, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, αναμένεται επίσης να επισκεφθεί την Ουάσινγκτον.
Από την πλευρά της, η Ρωσία έχει ήδη εκφράσει δημόσια την αντίθεσή της σε οποιαδήποτε ανάπτυξη στρατευμάτων από χώρα μέλος του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία μετά το τέλος του πολέμου. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε την Τρίτη ότι η ανάπτυξη δυνάμεων του ΝΑΤΟ υπό οποιαδήποτε μορφή θα είναι «απαράδεκτη» για τη Μόσχα.
Δυτικοί αξιωματούχοι τονίζουν ότι δεν υπάρχει πρόθεση ανάπτυξης ευρωπαϊκών δυνάμεων στην ανατολική Ουκρανία, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος κλιμάκωσης και άμεσης σύγκρουσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας.
Μέλος του μητρώου
