Πρόκειται για τις πρώτες κυρώσεις που επιβάλλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ στη Ρωσία από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο με στόχο να στερήσει από τη Μόσχα τα έσοδα από τις πωλήσεις πετρελαίου, που χρηματοδοτούν την πολεμική της μηχανή σε μια νέα προσπάθεια κατάπαυσης του πυρός.
Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επέβαλε τις κυρώσεις στους πετρελαϊκούς κολοσσούς Rosneft και Lukoil, λόγω της «απουσίας σοβαρής δέσμευσης της Ρωσίας στην ειρηνευτική διαδικασία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία», σύμφωνα με ανακοίνωσή του.
Στροφή 180 μοιρών του Τραμπ
Η κίνηση κατά της Ρωσίας σηματοδοτεί την τελευταία μετατόπιση του εκκρεμούς υπό την κυβέρνηση Τραμπ, που περνά από την πίεση στο Κίεβο να παραχωρήσει ουκρανικά εδάφη – ακόμη και ορισμένα που δεν έχουν ακόμη κατακτήσει οι ρωσικές δυνάμεις - στην αυξανόμενη απογοήτευση με τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν. Μια στροφή 180 μοιρών για τον Ντόναλντ Τραμπ, καθώς είχε βάλει στον πάγο τις κυρώσεις πριν την άκαρπη συνάντησή του με τον Πούτιν στην Αλάσκι και μετά την μακρά τηλεφωνική επικοινωνία τους την περασμένη εβδομάδα, είχε ανακοινώσει ότι θα συναντηθούν προσεχώς στη Βουδαπέστη, για να αλλάξει χθες γνώμη δηλώνοντας ότι δεν ήθελε να χάσει άσκοπα χρόνο για ένα νέο τετ-α-τετ με τον ισχυρό άνδρα του Κρεμλίνου, που δεν θα οδηγούσε πουθενά.
Οι κυρώσεις σηματοδοτούν ταυτόχρονα και μια ριζική αλλαγή της πολιτικής της Δύσης αναφορικά με το ρωσικό πετρέλαιο, καθώς οι προηγούμενες κινήσεις της, περιλαμβανομένου του πλαφόν που είχε επιβάλει η G7 στις τιμές, αποσκοπούσαν μεν στο να μειώσουν τα έσοδα για τη Μόσχα, αλλά χωρίς να επηρεάσουν την ροή του μαύρου χρυσού.
Άλμα στις τιμές πετρελαίου
Οι τιμές του πετρελαίου εκτοξεύτηκαν αμέσως μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων της κυβέρνησης Τραμπ με το Brent να σημειώνει άνοδο έως και 3% την Πέμπτη, ξεπερνώντας τα 64 δολάρια το βαρέλι.
Η απόφαση αυτή φέρνει στο φως τους λόγους για τους οποίους οι ΗΠΑ αποκατέστησαν τα στρατηγικά τους αποθέματα στην αρχή της εβδομάδας: «η κυβέρνηση Τραμπ εκτιμά ότι οι τιμές του πετρελαίου βρίσκονται σε επίπεδο (…) επαρκώς χαμηλό ώστε να εφαρμοστούν πολιτικές οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν αναταράξεις στην παγκόσμια προσφορά», εκτίμησε ο Κάιλ Ρόντα, αναλυτής της εταιρείας Capital.com.
Η Ρωσία κατατάσσεται τρίτη παγκοσμίως στην παραγωγή αργού, πίσω από τις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία και πέρυσι της αναλογούσε περί το 11% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.
Οι κυρώσεις σε βάρος των ρωσικών ομίλων ανακοινώθηκαν καθώς η Ουάσιγκτον εντείνει την πίεση σε ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και στην Ινδία και στην Ιαπωνία – μεγάλους εισαγωγείς υδρογονανθράκων – προκειμένου να σταματήσουν να αγοράζουν ενέργεια από τη Ρωσία, με το επιχείρημα πως χρηματοδοτούν έτσι τον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία. Η ανανεωμένη απειλή διακοπής του ρωσικού εφοδιασμού πυροδοτεί την παγκόσμια αγορά πετρελαίου που προετοιμάζεται για μια δραματική υπερπροσφορά.
Η κρατική Rosneft, με επικεφαλής τον στενό σύμμαχο του Πούτιν, Ιγκόρ Σέτσιν, και η ιδιωτική Lukoil είναι οι δύο μεγαλύτεροι Ρώσοι παραγωγοί πετρελαίου, αντιπροσωπεύοντας από κοινού σχεδόν το ήμισυ των συνολικών εξαγωγών αργού πετρελαίου της χώρας, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg. Οι φόροι από τις βιομηχανίες πετρελαίου και φυσικού αερίου αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τέταρτο του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού.
Ο Τραμπ λέει πως ο ίδιος ακύρωσε το τετ-α-τετ με τον Πούτιν
Ο Τραμπ άφησε την οργή του να ξεσπάσει κατά του Πούτιν, λέγοντας πως ακύρωσε τη συνάντηση στη Βουδαπέστη διότι δεν αισθανόταν πως θα οδηγούσε «εκεί που πρέπει να πάμε», πως οι συζητήσεις του με τον Ρώσο πρόεδρο δεν έχουν οδηγήσει «πουθενά» και χαρακτηρίζοντας «τεράστιες» τις νέες κυρώσεις στους δύο ρωσικούς ομίλους του τομέα της ενέργειας.
«Απλώς ένιωσα ότι ήταν η ώρα», δήλωσε ο Τραμπ σε συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε στο Οβάλ Γραφείο. Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος των ΗΠΑ εξέφρασε την ελπίδα ότι οι κυρώσεις «δεν θα διαρκέσουν για πολύ» και αναμένει να διευθετηθεί ο πόλεμος. «Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι κάθε φορά που μιλάω με τον Βλαντιμίρ, κάνω καλές συζητήσεις και μετά απλώς δεν οδηγούν πουθενά», είπε ο Τραμπ.
Πρόσθεσε ότι μια συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο θα πραγματοποιηθεί στο μέλλον.
Πριν την τελευταία εξέλιξη ο Τραμπ είχε επανειλημμένα υπαναχωρήσει από απειλές για δασμούς, κυρώσεις και άλλα τιμωρητικά μέτρα κατά της Ρωσίας. Στις 29 Ιουλίου, έδωσε στη Ρωσία προθεσμία δέκα ημερών για να καταλήξει σε εκεχειρία με την Ουκρανία. Αλλά η προθεσμία της 8ης Αυγούστου παρήλθε χωρίς περαιτέρω κινήσεις από τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Στη συνέχεια συναντήθηκε με τον Πούτιν στην Αλάσκα, αλλά η συνάντηση δεν απέφερε καρπούς αναφορικά με την κατάπαυση του πυρός.
Πάντως, παρά την τελευταία εξέλιξη, η Ουάσιγκτον φάνηκε να προσπαθεί να μην να κοπανήσει την πόρτα σε συνομιλίες με τη Ρωσία. «Ενδιαφερόμαστε πάντα για διάλογο εάν υπάρχει πιθανότητα να καταλήξουμε στην ειρήνη» στην Ουκρανία, δήλωσε σε δημοσιογράφους ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο.
Ριψοκίνδυνη κίνηση του προέδρου των ΗΠΑ
Η τελευταία κίνηση του Τραμπ ήταν μία που είχε μελετήσει και ο προκάτοχός του στον Λευκό Οίκο Τζο Μπάιντεν στις τελευταίες μέρες της προεδρίας του, αλλά δεν προχώρησε λόγω φόβων ότι θα τρομάξουν οι παγκόσμιες αγορές ενέργειας και θα εκτοξευτεί η τιμή του πετρελαίου. Δεδομένης της ιδιαίτερης έμφασης του Τραμπ στη διατήρηση χαμηλών τιμών βενζίνης, η απόφαση της επιβολής των κυρώσεων στους δύο ρωσικούς ενεργειακούς κολοσσούς σηματοδοτεί ένα μεγάλο ρίσκο και ότι η υπομονή του με τον Πούτιν φαίνεται να εξαντλείται. Στη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο με τον Ρούτε, είπε ότι πίστευε ότι η βενζίνη θα φτάσει τα 2 δολάρια το γαλόνι.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε χθες Τετάρτη ότι κατέληξε σε συμφωνία για ακόμη πιο σκληρές κυρώσεις στους ρωσικούς υδρογονάνθρακες και συζητά την αξιοποίηση δεσμευμένων κρατικών ρωσικών κεφαλαίων προς όφελος της Ουκρανίας, παρά τις επιφυλάξεις.
Ικανοποίηση στο Κίεβο
Η Ουκρανία χαιρέτισε την απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ.
«Η απόφαση αυτή ευθυγραμμίζεται πλήρως με την πάγια θέση της Ουκρανίας κατά την οποία η ειρήνη δεν μπορεί να εξασφαλιστεί παρά διά της ισχύος και της άσκησης μέγιστης πίεσης στον επιτιθέμενο και με τη βοήθεια όλων των διαθέσιμων διεθνών εργαλείων», σχολίασε σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ η πρέσβης της Ουκρανίας στην Ουάσιγκτον, Όλγα Στεφανίσινα.
Οι χθεσινές ανακοινώσεις της κυβέρνησης Τραμπ έγιναν έπειτα από νέο κύμα ρωσικών επιθέσεων στην Ουκρανία με πάνω από 400 drones και περί τους 30 πυραύλους με το Κίεβο να κάνει λόγο για επτά νεκρούς.
Επίθεση ρωσικών drones στο Χάρκοβο εναντίον μεταξύ άλλων ιδιωτικού νηπιαγωγείου προβλήθηκε ιδιαίτερα από τις ουκρανικές αρχές, με τον δήμαρχο της πόλης στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας Ιχόρ Τερέχοφ να κάνει λόγο μέσω Telegram για έναν νεκρό και δέκα τραυματίες.
Νέες σκληρές κυρώσεις από την ΕΕ στη Ρωσία
Οι νέες αμερικανικές κυρώσεις στη Rosneft και τη Lukoil συμπίπτουν με τη συμφωνία της ΕΕ να απαγορευτεί εντελώς η εισαγωγή ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ), μέτρα εναντίον του στόλου πλοίων «φαντασμάτων», δεξαμενόπλοιων με τα οποία η Μόσχα παρακάμπτει τις διεθνείς κυρώσεις.
Σήμερα αναμένονται νέες ανακοινώσεις των Βρυξελλών για την Ουκρανία στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, σε μέρος της οποίας θα είναι παρών ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Αύριο Παρασκευή το Λονδίνο οργανώνει σύνοδο της «συμμαχίας των προθύμων».
Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ τόνισε ότι η Ουάσιγκτον είναι διατεθειμένη να «πάει πιο μακριά αν χρειάζεται» και πως «παροτρύνουμε τους συμμάχους μας να ενωθούν μαζί μας και να υιοθετήσουν τις κυρώσεις αυτές».
Θα στριμώξουν σοβαρά τον Πούτιν οι νέες κυρώσεις;
Μένει να φανεί εάν τα τελευταία μέτρα της κυβέρνησης Τραμπ μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά τους υπολογισμούς του Πούτιν για τον πόλεμο. Η κυβέρνηση Μπάιντεν επέβαλε διαδοχικά κύμα κυρώσεων κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή της τον Φεβρουάριο του 2022 στην Ουκρανία καταφέρνοντας πλήγματα στη ρωσική οικονομία, αλλά δεν αποθάρρυνε τον Πούτιν από το να προχωρήσει τα σχέδιά του.
Δεδομένου ότι η εστίαση αφορά στις ίδιες τις ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες - όχι σε δευτερεύουσες κυρώσεις που θα τιμωρούσαν τρίτους που συνεργάζονται μαζί τους - πολλά από αυτά τα βαρέλια είναι πιθανό να βρουν τον δρόμο τους στην αγορά, αν και με υψηλότερο κόστος.
Οι τελευταίες κυρώσεις θα μπορούσαν, ωστόσο, να έχουν απροσδόκητες επιπτώσεις για την Ινδία, που προμηθεύεται ρωσικό πετρέλαιο προκαλώντας εδώ και καιρό την ενόχληση του Τραμπ. Ο γίγαντας διύλισης Reliance Industries Ltd, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού πετρελαίου στην Ινδία, αγοράζει φορτία βάσει συμφωνίας ορισμένου χρόνου με τη Rosneft.
Με τις κινήσεις της κυβέρνησης Τραμπ και της ΕΕ «υπάρχει κάποιος συντονισμός που θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά την πρόκληση της αγοράς ρωσικού πετρελαίου», δήλωσε ο Κέβιν Μπρουκ, διευθύνων σύμβουλος της ClearView Energy Partners με έδρα την Ουάσινγκτον. «Αυτό είναι πραγματικά το πρώτο θετικό και σημαντικό βήμα του Τραμπ στη δεύτερη θητεία του για το ρωσικό πετρέλαιο», πρόσθεσε.
Ωστόσο, ο Τόμας Γκρέιαμ της δεξαμενής σκέψης Council on Foreign Relations προειδοποίησε ότι οι τελευταίες κυρώσεις να έχουν τελικά μικρότερο αντίκτυπο από ό,τι ελπίζει ο Τραμπ. «Αν ο Λευκός Οίκος πιστεύει ότι αυτό θα οδηγήσει σε ριζική αλλαγή στη συμπεριφορά του Κρεμλίνου ή στην πολιτική του Πούτιν, αυταπατώνται - και δεν νομίζω ότι το πιστεύουν πραγματικά. Οι κυρώσεις λειτουργούν αργά και το Κρεμλίνο μέχρι τώρα αποδείχθηκε πολύ ικανό στο να παρακάμπτει τέτοιου είδους κυρώσεις», είπε.
Φωτογραφία: Gavriil Grigorov, Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP
Μέλος του μητρώου
