Newsroom (1) Όπως διαπιστώνουν, μάλιστα, στις Βρυξέλλες, η αυξανόμενη απογοήτευση λόγω της στεγαστικής κρίσης υπήρξε ένα σημαντικό ζήτημα που καθόρισε τις εκλογές σε πολλά κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών εκλογών του 2024. Με αυτά τα δεδομένα, η Κομισιόν παρουσιάζει σήμερα το πλάνο της για το στεγαστικό.
Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, ο σχεδιασμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναπτύσσεται σε 4 πυλώνες και σε 10 σημεία παρεμβάσεων:
1. Ενίσχυση της προσφοράς: κατασκευές, ανακαινίσεις (π.χ. κυκλική οικονομία, υπηρεσίες κατασκευών, πρωτοβουλία για τη μεταφορά δεξιοτήτων)
2. Κινητοποίηση επενδύσεων: δημόσιες, ιδιωτικές (π.χ. πανευρωπαϊκή επενδυτική πλατφόρμα, κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, πολιτική συνοχής, επόμενο ΠΔΠ)
3. Παροχή άμεσης στήριξης και προώθηση μεταρρυθμίσεων (π.χ. βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, απλούστευση, δημόσιες συμβάσεις)
4. Προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων: νέοι, ευάλωτα άτομα, άστεγοι (με προσεκτική εναρμόνιση με τη στρατηγική καταπολέμησης της φτώχειας)
Νέα χρηματοδοτικά εργαλεία - κρατικές ενισχύσεις
Είναι, πλέον, κοινή διαπίστωση ότι για πολλά ευρωπαϊκά νοικοκυριά το σπίτι -είτε ως ιδιοκτησία είτε ως μίσθωση- έχει γίνει πηγή αβεβαιότητας, κι αυτό καταγράφεται όλο και πιο έντονα στις έρευνες του Ευρωβαρόμετρου, όπου ειδικά οι νέοι σηκώνουν ψηλά τα χέρια. Ειδικά στη χώρα μας, περίπου 3 στα 10 νοικοκυριά χρειάζεται να δαπανήσουν πάνω από το 40% του μηνιαίου εισοδήματός τους για το κόστος στέγασης, κάτι που προφανώς δεν είναι βιώσιμο.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την προσιτή στέγαση, που παρουσιάζεται σήμερα, φιλοδοξεί να προωθήσει τις επενδύσεις μέσω των κονδυλίων του προϋπολογισμού της ΕΕ και των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, να μειώσει τη γραφειοκρατία, να απελευθερώσει το δυναμικό της ενιαίας αγοράς στον τομέα των κατασκευών, να θεσπίσει νομοθεσία για τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις και να υποστηρίξει ευάλωτες ομάδες, όπως οι νέοι και οι άστεγοι.
Είναι ενδεικτικό ότι σήμερα κατασκευάζονται στην Ευρώπη περί τα 1,6 εκατομμύρια νέα σπίτια ανά έτος, αλλά απαιτούνται τουλάχιστον 2 εκατομμύρια σπίτια για να καλυφθεί η τρέχουσα ζήτηση. Με αυτά τα δεδομένα, αναζητούνται περί τα 153 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, από δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στέγης.
Τα 10 σημεία του σχεδίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρώτος πυλώνας στοχεύει στην αύξηση της προσφοράς κατοικιών. Με ποια μέσα;
1. Ενίσχυση της παραγωγικότητας και της καινοτομίας στον τομέα των κατασκευών: Αυτό περιλαμβάνει την προώθηση προηγμένων μεθόδων κατασκευής, όπως η κατασκευή εκτός εργοταξίου, και την υιοθέτηση της ψηφιοποίησης για την αύξηση της αποδοτικότητας των πόρων και τη μείωση του κόστους κατασκευής.
2. Μείωση της γραφειοκρατίας για την επιτάχυνση της προσφοράς κατοικιών: Η απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών θα επιτευχθεί με την απλοποίηση των κανονισμών σχεδιασμού, αδειοδότησης και δόμησης για ταχύτερη ανάπτυξη κατοικιών.
3. Συνδυασμός προσιτότητας, βιωσιμότητας και ποιότητας στις κατοικίες: Θα χρησιμοποιηθούν καινοτόμα υλικά και τεχνικές κατασκευής για να διασφαλιστεί ότι οι κατοικίες είναι οικονομικά αποδοτικές, φιλικές προς το περιβάλλον και υψηλής ποιότητας.
Ο δεύτερος πυλώνας στοχεύει στην κινητοποίηση επενδύσεων για τις κατασκευές κατοικιών:
1. Κινητοποίηση πρόσθετων δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων: Ανάπτυξη νέων μοντέλων χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με σκοπό την προσέλκυση και τη βελτιστοποίηση των επενδύσεων σε έργα στέγασης.
2. Επιτάχυνση και απλοποίηση της δημόσιας στήριξης για κοινωνική και προσιτή στέγαση: Βελτίωση των μηχανισμών δημόσιας χρηματοδότησης, ώστε να γίνουν πιο προσβάσιμοι και αποτελεσματικοί, με στόχο την ταχεία διοχέτευση των πόρων όπου χρειάζονται περισσότερο.
Ο τρίτος πυλώνας έχει στόχο την παροχή άμεσης υποστήριξης κατά την προώθηση μεταρρυθμίσεων:
1. Αντιμετώπιση των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων σε περιοχές με στεγαστικό πρόβλημα: Ρύθμιση της αγοράς βραχυπρόθεσμων μισθώσεων με νέες κατευθυντήριες γραμμές για τον μετριασμό των επιπτώσεών της στην προσιτότητα της τοπικής στέγασης, διατηρώντας την ισορροπία με τα οφέλη του τουρισμού.
2. Αντιμετώπιση της κερδοσκοπίας στην αγορά κατοικιών: Εφαρμογή πολιτικών που αυξάνουν τη διαφάνεια της αγοράς και ρυθμίζουν τις κερδοσκοπικές επενδυτικές συμπεριφορές για τη σταθεροποίηση των αγορών κατοικιών.
3. Προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων των κρατών-μελών: Ενθάρρυνση μεταρρυθμίσεων σε τομείς όπως ο χωροταξικός σχεδιασμός, η κοινωνική στέγαση και η φορολογία, με στόχο τη μείωση της πολυπλοκότητας και την αποτελεσματική ενίσχυση της προσφοράς στέγασης.
Ο τέταρτος πυλώνας περιλαμβάνει μέτρα-δράσεις για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών:
1. Στέγαση για νέους: Παροχή οικονομικής βοήθειας και υποστήριξης για την ενοικίαση, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων εγγύησης για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε προσιτή στέγαση.
2. Αντιμετώπιση του προβλήματος των αστέγων και υποστήριξη νοικοκυριών και ενοικιαστών που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση: Επέκταση των πρωτοβουλιών κοινωνικής στέγασης και ανάπτυξη στοχευμένων προγραμμάτων για την πρόληψη της αστεγίας και την παροχή σταθερών επιλογών στέγασης για ευάλωτους ενοικιαστές.
Το σχέδιο της Κομισιόν αναμένεται να παρουσιαστεί μαζί με μια αναθεώρηση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις με σκοπό την υποστήριξη της προσιτής στέγασης, μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την κατασκευή κατοικιών, μια ανακοίνωση και ένα σχέδιο σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με το νέο ευρωπαϊκό Bauhaus, καθώς και το πακέτο στήριξης της χρηματοδότησης της ενεργειακής απόδοσης. Το 2026 θα ακολουθήσει ένα πακέτο στήριξης της χρηματοδότησης της ενεργειακής απόδοσης και ένα πακέτο για την ενέργεια των πολιτών, το οποίο αποσκοπεί στην περαιτέρω μείωση των λογαριασμών ενέργειας, δίνοντας έμφαση, μεταξύ άλλων, σε θέματα που αφορούν την ενεργειακή ένδεια.
