Αυτόν τον τετραγωνισμό του κύκλου αναζητεί το Βερολίνο, καθώς πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες, με επικεφαλής τον Ματέο Ρέντσι, πρωθυπουργό της -προεδρεύουσας για το τρέχον εξάμηνο της Ευρωπαϊκής Ενωσης- Ιταλίας, διεκδικούν χαλάρωση του Συμφώνου. Στόχος, να υπάρξει μια άμεση επενδυτική ώθηση, ειδικά προς τις χώρες που έχουν δοκιμαστεί από την κρίση.
Γερμανός οικονομολόγος, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα (μία ημέρα που παρατηρήθηκε στη χώρα μας μεγαλύτερη συγκέντρωση Γερμανών οικονομολόγων απ' ό,τι ελαιόδεντρων...) προέβλεψε μιλώντας σε κλειστή ομήγυρη ότι προτού ολοκληρωθούν τα stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών δεν θα δοθεί ούτε ένα δάνειο ακόμη και σε υγιείς επιχειρήσεις. Συμβούλευσε επίσης την ευρωπαϊκή Αριστερά να σταματήσει να ζητεί αλλαγή του Συμφώνου, γιατί αυτό στην πράξη ισχύει ήδη, αλλά η γερμανική κυβέρνηση δεν θέλει να το ακούει - κι ας το ανέχεται. Οταν για παράδειγμα ο Σοσιαλδημοκράτης αντικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ τόλμησε να διαφοροποιηθεί από την επίσημη γραμμή και να υπονοήσει την καταραμένη λέξη «χαλάρωση», προσέκρουσε σε τοίχο. Η προϊσταμένη του, Αγκελα Μέρκελ, έσπευσε να τον βάλει στη θέση του: «Εχουμε σύμφωνη γνώμη: δεν υπάρχει ανάγκη να αλλάξει το Σύμφωνο Σταθερότητας».
Πολλές ιδέες
Η αλήθεια όμως είναι ότι σταδιακά διαμορφώνεται στην Ευρώπη ένα γαλλο-ιταλικό μέτωπο, σε συνεργασία με τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς και τον ίδιο τον Γκάμπριελ, που καλεί τη Μέρκελ να εγκαταλείψει την πνιγηρή πολιτική λιτότητας. Οι ιδέες που κυκλοφορούν είναι πολλές, αν και παρόμοιες.
• Πρώτον, να υπάρξει ένα New Deal για την Ευρώπη, που περιλαμβάνει ένα κεϊνσιανό επενδυτικό σχέδιο ύψους 1,2 τρισ. ευρώ, δηλαδή... όσο δέκα σχέδια Μάρσαλ και προϋποθέτει φυσικά παράκαμψη του Συμφώνου Σταθερότητας (Ολάντ). Οι φορείς της συγκεκριμένης ιδέας επιμένουν όμως ότι η οικονομική ανάπτυξη θα αποκαταστήσει τη συγκέντρωση φορολογικών εσόδων και θα σταθεροποιήσει τα δημοσιονομικά στοιχεία.
• Δεύτερον, να εξαιρεθούν οι κρατικά επιδοτούμενες επενδύσεις σε ανάπτυξη και απασχόληση από τις δημοσιονομικές δαπάνες (Γκάμπριελ).
• Τρίτον, να διαχωριστούν τα καλά από τα κακά χρέη (Ρέντσι), ώστε αυτά τα οποία οδεύουν για την ανάπτυξη της οικονομίας να μην εμπίπτουν στον κανόνα του 3%, το όριο που οφείλει -σύμφωνα με το Σύμφωνο Σταθερότητας- να μην ξεπερνά το έλλειμμα μιας χώρας.
Εκδοση ομολόγων
Μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιδέα παρουσιάστηκε αυτήν την εβδομάδα από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Επιστημών (DIW) με επικεφαλής τον 43χρονο οικονομολόγο, Μαρσέλ Φράτσερ, ο οποίος είναι και στενός σύμβουλος του Γκάμπριελ. Η πρωτοβουλία βασίζεται στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού επενδυτικού ταμείου, που θα αντλεί κεφάλαια από την έκδοση ομολόγων, ένα είδος δηλαδή ευρωομολόγου από την πίσω πόρτα, καθώς τα eurobonds έχουν προ πολλού απορριφθεί ως ιδέα τόσο από τους Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες όσο και από τους Σοσιαλδημοκράτες εταίρους τους στην κυβέρνηση.
Το Ινστιτούτο υπολόγισε κατ' αρχάς το «επενδυτικό κενό» για κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αφαιρώντας από την ιδεατή επενδυτική δραστηριότητα, που χρειάζεται κάθε χώρα, την πραγματική. Για τη Γερμανία το διάστημα 2010 - 2012 το κενό αυτό ήταν 3,7% (ναι, έχει και η Γερμανία ανάγκη από περισσότερες επενδύσεις!), ενώ για την Ελλάδα ήταν 3,0% του ΑΕΠ, μία ποσοστιαία μονάδα πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης που είναι 2%. «Ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης, έκανε κάποια μικρά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Χρειάζονται όμως κι άλλα. Αυτήν τη στιγμή δυστυχώς φαίνεται ότι δεν υπάρχει η απαραίτητη πολιτική στήριξη για να ολοκληρωθούν τέτοιου είδους προσπάθειες», λέει στην «Κ» ο Αλέξανδρος Κριτικός, διευθυντής Ερευνας του DIW.
Αιτία γι' αυτήν την επενδυτική ένδεια σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, και ειδικά στον Νότο, είναι η περιρρέουσα ανασφάλεια, αφού πολλές τράπεζες αποφεύγουν να δώσουν πιστώσεις στους πελάτες τους, φοβούμενες ότι δεν θα ξαναπάρουν πίσω τα χρήματά τους. Με δεδομένα, λοιπόν, τα άδεια κρατικά ταμεία και τους περιορισμούς του Συμφώνου Σταθερότητας, ούτε οι εθνικές κυβερνήσεις μπορούν να αναστρέψουν αυτήν την τάση.
DIW: Να δημιουργηθεί επενδυτικό ταμείο
Το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Επιστημών (DIW) προτείνει να αναλάβει η Ευρώπη να αντιμετωπίσει την επενδυτική ένδεια. Διότι μόνον εκείνη μπορεί να παρακάμψει αφενός τα άδεια κρατικά ταμεία και αφετέρου τον δοκιμαζόμενο τραπεζικό τομέα. Με τη δημιουργία ενός επενδυτικού ταμείου που θα έχει στη διάθεσή του έναν τριψήφιο αριθμό δισ. ευρώ και με χρονικό ορίζοντα πέντε χρόνια, θα μπορέσουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε πιστώσεις όσες επιχειρήσεις διψούν για κεφάλαια. Ειδικά στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, αλλά όχι μόνο σε αυτές, η συγκρότηση ενός επενδυτικού ταμείου θα είναι πολύτιμη. Η διαχείριση του ταμείου θα έπρεπε να ανατεθεί στο υπάρχον Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο της Ευρωπαϊκής Επενδυτικής Τράπεζας. Οι εθνικές επενδυτικές τράπεζες θα μπορούν στη συνέχεια να διαθέτουν τα χρήματα στους πελάτες και σε όποιες χώρες δεν υπάρχουν τέτοιες, θα μπορούσε να ανατεθεί η ίδια αποστολή σε τοπικές ιδιωτικές ή κρατικές τράπεζες. Κατά το DIW, ο θεσμός θα μπορούσε να λειτουργήσει στα πρότυπα του ESM: να χρηματοδοτείται μέσω της έκδοσης ομολόγων και μέσω της άριστης πιστοληπτικής του ικανότητας να εξασφαλίζει φτηνό χρήμα. Το πλεονέκτημα από τα χαμηλά επιτόκια θα μπορούσε να το μετακυλίει στους δανειολήπτες.
«Πρόκειται για ένα μηχανισμό διάσωσης για την πραγματική οικονομία», εξηγούν όσοι συμμετείχαν στη διατύπωση της πρότασης. Θα γινόταν δεκτό ένα τέτοιο σχέδιο από το Βερολίνο; «Ναι», απαντούν οι ίδιοι παράγοντες. Η γερμανική κυβέρνηση ξέρει ότι πρέπει να υποχωρήσει. Αυτή είναι άλλωστε μία από τις πιο ανώδυνες πολιτικά και οικονομικά ιδέες που κυκλοφορούν.
www.kathimerini.gr
Μέλος του μητρώου
