των ανατροπών στον πολιτικό χάρτη της Αμερικής που έφεραν οι «ενδιάμεσες» -στο μέσο μιας προεδρικής θητείας- εκλογές για την ανανέωση του Κογκρέσου. Σερφάροντας πάνω στο κύμα της κόπωσης και της δυσαρέσκειας μεγάλου μέρους του εκλογικού σώματος, οι Ρεπουμπλικανοί κατάφεραν, για πρώτη φορά από το 2006, να κυριαρχήσουν και στα δύο νομοθετικά σώματα, διευρύνοντας την πλειοψηφία τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων και ανατρέποντας τον συσχετισμό δυνάμεων στη Γερουσία.
Από τα ξημερώματα της Τετάρτης είχε γίνει σαφές ότι η ήττα των Δημοκρατικών θα υπερέβαινε και τους χειρότερους φόβους τους. Οταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, οι Ρεπουμπλικανοί είχαν εξασφαλίσει τουλάχιστον 52 έδρες στη Γερουσία, έναντι 44 των Δημοκρατικών, κερδίζοντας σχεδόν όλες τις αμφισβητούμενες Πολιτείες. Στη Βουλή των Αντιπροσώπων, οι πολιτικοί αντίπαλοι του Ομπάμα είχαν εξασφαλίσει 242 έδρες έναντι 178, κερδίζοντας 13 επιπλέον έδρες. Δεν αποκλείεται οι Ρεπουμπλικανοί να αγγίξουν ή και να ξεπεράσουν το ιστορικό ρεκόρ που είχαν πετύχει το 1946, επί προεδρίας Χάρι Τρούμαν, όταν είχαν κερδίσει 246 έδρες.
Η μεγάλη έκπληξη ήρθε από τη μάχη για την εκλογή κυβερνητών σε 36 από τις 50 Πολιτείες. Αντί για την προβλεπόμενη νίκη των Δημοκρατικών, η οποία θα λειτουργούσε παρηγορητικά ύστερα από την ήττα τους στο Κογκρέσο, οι Ρεπουμπλικανοί επικράτησαν στις περισσότερες των περιπτώσεων, με αποτέλεσμα να ελέγχουν από χθες τουλάχιστον 31 Πολιτείες, έναντι 16 των Δημοκρατικών.
Η εφημερίδα Washington Post απέδιδε τον εκλογικό σεισμό στην «άνιση οικονομική ανάπτυξη», που προκαλεί δυσαρέσκεια σε πολυπληθείς κοινωνικές κατηγορίες και σε «μια γενικευμένη αίσθηση δυσαρέσκειας, η οποία ενθαρρύνει την ψήφο τιμωρίας». Το σύνολο των αναλυτών θεωρεί ότι οι Δημοκρατικοί υπέστησαν τη φθορά της προεδρίας Ομπάμα, η δημοτικότητα του οποίου έχει συρρικνωθεί στα όρια του 40%. Το σαρωτικό εκλογικό αποτέλεσμα δίνει στους Ρεπουμπλικανούς τη δυνατότητα να διαμορφώσουν αυτοί την πολιτική ατζέντα της Αμερικής κατά τα επόμενα δύο χρόνια, ευελπιστώντας να υπερισχύσουν των Δημοκρατικών στις αποφασιστικές εκλογές που θα αναδείξουν τον διάδοχο του Ομπάμα στον Λευκό Οίκο.
Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετοί παράγοντες που σχετικοποιούν την πολιτική ανατροπή. Η ήττα του κόμματος που βρίσκεται στον Λευκό Οίκο στις ενδιάμεσες εκλογές αποτελεί τον κανόνα στην αμερικανική πολιτική ιστορία. Από το 1862, το προεδρικό κόμμα έχει σημειώσει νίκη μόνο σε τρεις παρόμοιες εκλογές. Η ανάδειξη προέδρου είναι μια εντελώς διαφορετική μάχη - πέραν των άλλων, γιατί παραδοσιακά ψηφίζουν σε πολύ μεγαλύτερη έκταση τα εργατικά στρώματα και οι μειονότητες, που πολώνονται προς τους Δημοκρατικούς. Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, στις προχθεσινές εκλογές ψήφισε μόλις το 36% των ψηφοφόρων, ενώ στις προεδρικές του 2012 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 58,5%. Με τη Χίλαρι Κλίντον να θεωρείται σχεδόν βέβαιη για το χρίσμα των Δημοκρατικών, η μάχη του 2016 εμφανίζεται ανοιχτή, όποιο από τα φιλόδοξα στελέχη των Ρεπουμπλικανών και αν βρεθεί απέναντί της. Τέλος, οι Δημοκρατικοί θα αντλήσουν κάποια παρηγοριά, ύστερα από αυτή τη «Μαύρη Τρίτη», στις νίκες που πέτυχαν οι υποψήφιοι κυβερνήτες τους σε δύο παραδοσιακά αμφίρροπες Πολιτείες, με σημαντικό ειδικό βάρος στις προεδρικές αναμετρήσεις: την Πενσιλβάνια και του Νιου Χαμσάιρ.
Το άμεσο ερώτημα είναι το πώς θα κυλήσει η αναγκαστική «συγκυβέρνηση» μεταξύ του Δημοκρατικού προέδρου και του υπό ρεπουμπλικανικό έλεγχο Κογκρέσου την ερχόμενη διετία.
Στο χθεσινό του τηλεοπτικό διάγγελμα, ο πρόεδρος Ομπάμα συνεχάρη τους Ρεπουμπλικανούς νικητές, επαινώντας τις καλές προεκλογικές τους εκστρατείες, δεσμεύθηκε ότι θα συνεργασθεί εποικοδομητικά με τη νέα νομοθετική εξουσία και δήλωσε ότι έλαβε το μήνυμα της κάλπης, που αφορά σύμφωνα με τον ίδιο, την απαίτηση των ψηφοφόρων για άρση των κομματικών προσκομμάτων στη νομοθετική εξουσία.
www.kathimerini.gr
Μέλος του μητρώου
