«Κούβα χωρίς τον Κάστρο», έλεγε κάποιος με βραχνή φωνή. «Ζήτω η σοσιαλιστική Κούβα», απάντησε μια γυναίκα.
Η αλήθεια είναι ότι οι αποκλίνουσες απόψεις σχετικά με το μέλλον της Κούβας θα παραμείνουν ή μπορεί και να ενισχυθούν ενόσω Ουάσιγκτον και Αβάνα κάνουν τα πρώτα αβέβαια βήματα της επαναπροσέγγισης μετά την αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων. Αυτό ήταν αναμενόμενο. Για περισσότερο από πέντε δεκαετίες η εχθρότητα ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην Κούβα κυριάρχησε στην πολιτική ζωή του νησιού και αποτέλεσε πρόφαση για την κυβερνητική καταστολή, που τελικά διαμόρφωσε τη ζωή όλων των Κουβανών κατά ιδιαιτέρως οδυνηρούς τρόπους.
Καθώς οι παλιοί εχθροί μετατρέπονται σε σεβαστούς γείτονες, η κουβανική κυβέρνηση θα γίνει αποδέκτρια πιέσεων από τους πολίτες της. Ανέκαθεν οι Κουβανοί αναζητούσαν τις βασικές ελευθερίες τους, ήθελαν να αποκτήσουν περιουσίες που δεν ελέγχονται πλήρως από το κράτος και πρόσβαση στην τεχνολογία, η οποία επιτρέπει την ελεύθερη επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο.
Η κυβέρνηση Ομπάμα έκανε ό,τι μπορούσε για να στηρίξει τους Κουβανούς και να διευκολύνει τους Κουβανοαμερικανούς να επενδύσουν και να ενισχύσουν τους δεσμούς με την πατρίδα τους.
Τελικά το Κογκρέσο θα πρέπει να άρει το εμπάργκο. Μάλιστα, καταγράφεται αυξανόμενη υποστήριξη για νόμους που θα βοηθήσουν στην αποσυναρμολόγησή του, με την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και επιτρέποντας περισσότερους τύπους εμπορίου.
Θα ήταν εντελώς αφελές να περιμένουμε ότι το κουβανικό καθεστώς, ένα ολοκληρωτικό αστυνομικό κράτος, πρόκειται να πραγματοποιήσει, στο άμεσο μέλλον, γιγαντιαία βήματα προκειμένου να απελευθερώσει τη διακίνηση ιδεών αλλά και ανθρώπων, να ενθαρρύνει την ιδιωτική επιχειρηματικότητα ή να εφαρμόσει πλουραλιστικές πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Αντιθέτως, βραχυπρόθεσμα, ίσως οι Κουβανοί αξιωματούχοι να ενισχύσουν τον κρατικό έλεγχο.
Η πλήρης ομαλοποίηση των σχέσεων ΗΠΑ - Κούβας μπορεί να πάρει χρόνια και θα είναι μια κοπιώδης διαδικασία καθώς τα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν είναι πολλά και δύσκολα, όπως, παραδείγματος χάρη, η διάθεση των αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων που κατάσχεσε η κουβανική κυβέρνηση το 1960, η τύχη της αμερικανικής βάσης στο Γκουαντάναμο, που θεωρείται από τις κουβανικές αρχές ως περιοχή υπό ξένη κατοχή, και άλλα.
Διαφορετικά οράματα
Ο Φιντέλ Κάστρο, 88 ετών σήμερα, είναι μια πολύ αχνή φωνή στην καθημερινότητα των Κουβανών. Ο αδελφός του, Ραούλ, έχει δεσμευθεί να αποχωρήσει το 2018. Το τέλος της κυριαρχίας των Κάστρο θα είναι μια άλλη στιγμή μεταβολών για την ιστορία του νησιού. Πολλοί, ήδη, οραματίζονται την εισροή ξένων κεφαλαίων κι έναν ισχυρό ιδιωτικό τομέα. Αλλοι φοβούνται πως μια ταχεία οικονομική μετάβαση θα διαβρώσει τις σοσιαλιστικές αρχές, αυτές που προσέφεραν στους Κουβανούς παιδεία και υγειονομική περίθαλψη πολύ καλύτερες αυτών που απολαμβάνουν εκατομμύρια κάτοικοι της Λατινικής Αμερικής.
Είναι δύσκολο να συγκλίνουν αυτά τα τόσο διαφορετικά οράματα. Ομως, όλα πρέπει να συζητηθούν και να επιλυθούν από τους Κουβανούς. Μέχρι τότε, η μεταβολή της εικόνας των ΗΠΑ ως του υπερβολικά ανταγωνιστικού γείτονα, θα βοηθήσει πολύ.
www.kathimerini.gr
