Οι τρομοκρατικές επιθέσεις που αιματοκύλισαν το βρετανικό έδαφος και οι αποκαλύψεις για τις παραλείψεις των βρετανικών αρχών, άλλαξαν το κλίμα και την ατζέντα, με το χειρισμό του Brexit να μένει πίσω. Ωστόσο το αποτέλεσμα των σημερινών εκλογών θα είναι αυτό που θα καθορίσει τον συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων - κυρίως όμως θα είναι ένα "crash test" για την Συντηρητική πρωθυπουργό της χώρας Τερέζα Μέι. Επιπλέον, θα καθορίσει την ταχύτητα με την οποία θα κινηθούν οι διαδικασίες για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ευρωπαϊκή οικογένεια.
Όλες οι δημοσκοπήσεις συμφωνούν σε ένα πράγμα: Οι Συντηρητικοί θα είναι το πρώτο κόμμα. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό, αφού χρειάζονται 326 έδρες για την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Άλλωστε, ένας από τους λόγους που η πρωθυπουργός ζήτησε την πρόωρη κάλπη (και μαζί της συμφώνησαν οι Εργατικοί) ήταν μια ισχυρή εντολή για να διαπραγματευτεί την έξοδο από την ΕΕ.
Τι θα γίνει όμως αν προκύψει αυτό που οι Βρετανοί ονομάζουν "hung parliament ", δηλαδή βουλή χωρίς αυτοδύναμο κόμμα;
1ον: Αν το κόμμα της Μέι έρθει πρώτο, η πρώτη της κίνηση είναι να αναζητήσει συμμάχους για να παραμείνει πρωθυπουργός. Ή θα προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού -όπως έκανε το 2010 ο Ντέιβιντ Κάμερον δίνοντας τα χέρια με τους Φιλελεύθερους του Νικ Κλεγκ .Υπάρχει όμως και το ενδεχόμενο να παραμείνει πρωθυπουργός σε κυβέρνηση μειοψηφίας με στήριξη από άλλα κόμματα.Αυτό όμως δεν θα είναι εύκολο για τους Συντηρητικούς δεδομένου ότι οι Φιλελεύθεροι γυρίζουν την πλάτη στο Brexit, ιδίως το σκληρό Brexit που υπόσχεται η πρωθυπουργός της Βρετανίας.
Άλλο σενάριο είναι οι Συντηρητικοί να συνεργαστούν με κάποια από τα κόμματα της Βορείου Ιρλανδίας, τα οποία στην καλύτερη περίπτωση μπορούν να συγκεντρώσουν 14 έδρες.
Ένα άλλο, απίθανο όμως σενάριο θέλει την ίδια την Τερέζα Μέι να αποχωρεί από τον πρωθυπουργικό θώκο και τα ηνία της χώρας να περνούν σε πολιτικό που πιστεύει περισσότερο το Brexit από την ίδια.
Σε περίπτωση που η Μέι διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει στήριξη για το κόμμα της στη Βουλή των Κοινοτήτων, τότε το βάρος θα πέσει στο δεύτερο κόμμα, πιθανότατα το κόμμα των Εργατικών του Τζέρεμι Κόρμπιν. Ο ίδιος θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας με τη στήριξη άλλων κομμάτων, κάνοντας γενναίες παραχωρήσεις. Το κόμμα SNP αναμένεται να σαρώσει στη Σκωτία - έλαβε 56 από τις 59 έδρες το 2015) και δεν θα δυσκολευόταν ιδιαίτερα να συνεργαστεί μαζί του, εφόσον η Νίκολα Στέρτζεον περνούσε τη δική της ατζέντα για το πότε θα γίνει το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Υπάρχουν ακόμα οι Φιλελεύθεροι, οι Ουαλοί του Plaid Cymru (3 έδρες το 2015), ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα στη Βόρειο Ιρλανδία (1 έδρα), οι Πράσινοι με επίσης 1 έδρα.
Οι Εργατικοί συγκέντρωσαν 232 έδρες το 2015 και αν βρεθούν στα επίπεδα των 247, όπως υπολογίζουν ορισμένοι, και τα παραπάνω κόμματα κρατήσουν τις δυνάμεις τους, τότε μπορεί ο Τζέρεμι Κόρμπιν να γίνει ο 14ος πρωθυπουργός της βασίλισσας Ελισάβετ Β’. Στην περίπτωση αυτή πάντως, η κυβέρνηση δεν θα είχε κεντροαριστερό προφίλ. Θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη τα προβλήματα και οι ανταρσίες που αντιμετωπίζει ο ίδιος ο Κόρμπιν από τους βουλευτές του.
Όπως δήλωσε ο Άντονι Γκλις, πολιτικός επιστήμονας από το Πανεπιστήμιο του Μπάκιγχαμ, η τελευταία επίθεση στο Λονδίνο ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τη διαμάχη γύρω από τους δύο πολιτικούς αντιπάλους. «Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν γύρω στους 23 χιλιάδες υπόπτους τζιχαντιστές στη Βρετανία», υποστηρίζει ο Γκλις προσθέτοντας πως δεν μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο. «Επειδή η Τερέζα Μέι ως υπουργός Εσωτερικών το 2010 αποφάσισε να καταργήσει αυτούς τους ελέγχους. Αλλά και ο πολιτικός της αντίπαλος, Τζέρεμι Κόρμπιν από το Εργατικό Κόμμα συμπεριφέρθηκε αδέξια μετά την επίθεση. Κάλεσε τη Μέι να παραιτηθεί παρά τη συμφωνία που είχαν κάνει μετά την επίθεση στο Λονδίνο να διακόψουν τον προεκλογικό αγώνα».
Θα ενισχύσει η Μέι τη δύναμή της στη Βουλή των Κοινοτήτων;
Στη Βουλή των Κοινοτήτων το κόμμα των Συντηρητικών της Τερέζα Μέι διαθέτει πλειοψηφία με μόλις 330 έδρες από τις 650 συνολικά. Στις σημερινές εκλογές η επιτυχία της θα κριθεί αν ξεπεράσει αυτό το σημείο αναφοράς. Tο πρακτορείο "Bloomberg" όμως, εξηγεί τι θα συμβεί σε πέντε σενάρια, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνει την απόλυτη πλειοψηφία των Συντηρητικών, αλλά και την πλειοψηφία των Εργατικών.
Σενάριο πρώτο: Πλειοψηφία Συντηρητικών με 100 και περισσότερες έδρες
Αν στόχος των εκλογών είναι να αποκτήσει η Μέι μία «απόρθητη θέση για τα επόμενα πέντε χρόνια» τότε αυτό θα μετρούσε ως μία ολοκληρωμένη αποστολή, και θα έκλεινε τα στόματα των επικριτών της που την κατηγόρησαν ότι για ανεπαρκή απόδοσή στην προεκλογική εκστρατεία. Σε αυτό το σενάριο η Μέι μπορεί να εφαρμόσει τη δική της εκδοχή του Brexit, γνωρίζοντας ότι οι επερχόμενοι βουλευτές των Τόρις θα πρέπει να είναι πιστοί σε αυτή. Η Μέι έχει προειδοποιήσει ότι είναι πρόθυμη να απομακρυνθεί από μια «κακή» συμφωνία και ότι ο έλεγχος της μετανάστευσης αποτελεί προτεραιότητα, αλλά μία μεγαλύτερη πλειοψηφία της δίνει επίσης χώρο να κάνει συμβιβασμούς σε ζητήματα όπως χρήματα ώστε να κερδίσει ένα μετα-Brexit εμπορικό πακέτο και μία μεταβατική περίοδο.
Σενάριο δεύτερο: Πλειοψηφία Συντηρητικών με 50+ έδρες
Αυτό είναι ένα απογοητευτικό αποτέλεσμα για την «Ομάδα της Τερέζα Μέι» και την καθιστά ευάλωτη απέναντί σε μία αμφισβήτηση της ηγεσίας της κατά τη διάρκεια των δύο ευαίσθητων χρόνων των πολύπλοκων διαπραγματεύσεων για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναφορικά με το σχέδιό της για το Brexit, σε αυτή την περίπτωση θα βρισκόταν στο έλεος των ευρωσκεπτικιστών που ακολουθούν σκληρή γραμμή, περιορίζοντας το περιθώριό της να κάνει τις παραχωρήσεις που η ΕΕ μπορεί να ζητήσει για μία εμπορική συμφωνία ή για την μεταβατική περίοδο. Από την άλλη, οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι μπορεί να νιώσουν την αδυναμία της και να επιδιώξουν να τη χρησιμοποιήσουν εναντίον της.«Οτιδήποτε λιγότερο από μια πλειοψηφία των 50 εδρών μοιάζει με στοίχημα που δεν έχει αποπληρωθεί και θα ήταν λιγότερο πιθανό να διαγωνιστεί (η Μέι) στις επόμενες εκλογές», δήλωσε ο Αντριου Ράσελ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
Σενάριο τρίτο: Πλειοψηφία Συντηρητικών με λιγότερες από 10 έδρες
Αν η χώρα ξυπνήσει αύριο το πρωί με την Μέι σε χειρότερη θέση από αυτή που ήταν όταν ανακοίνωσε τις εκλογές, οι μέρες της στην εξουσία θα μοιάζουν μετρημένες. Εξακολουθεί να χρειάζεται την υποστήριξη των βουλευτών που έκαναν καμπάνια για το Brexit, μειώνοντας την πιθανότητα να εξομαλύνει την έξοδο πραγματοποιώντας συναλλαγές με την ΕΕ. Με την αξιοπιστία της να έχει δεχτεί πλήγμα στη Βρετανία, οι διαπραγματευτές στις Βρυξέλλες θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν τη θέση της στη χώρα, γνωρίζοντας ότι μπορούν να πάρουν περισσότερα από αυτά που θέλουν ή ότι πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν έναν διαφορετικό αντίπαλο σύντομα.
Σενάριο τέταρτο: Να μην έχει πλειοψηφία
Αυτό το σενάριο ανοίγει την πόρτα για πιθανή συμμαχία κομμάτων ώστε να κατακτήσουν αρκετές έδρες για να αντικαταστήσουν την κυβέρνηση των Συντηρητικών. Για το Brexit, πιθανότατα σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε τις διαπραγματεύσεις που ξεκινούν τη μεθεπόμενη εβδομάδα καθώς η πολιτική τάξη της χώρας αναλώνεται από μία εσωτερική κρίση με τις δύο πλευρές να προσπαθούν να σχηματίσουν έναν συνασπισμό. Οι πιθανότητες ενός πιο ήπιου Brexit έχουν αυξηθεί καθώς η Μέι θα ήταν απίθανο να οδηγήσει τους Τόρις σε άλλες εκλογές και ο Κόρμπιν θα προσπαθούσε να σχηματίσει κυβέρνηση με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες που είναι φιλοευρωπαιστές. Οι κίνδυνοι είναι ότι στις αγορές κυριαρχεί η αβεβαιότητα, ενώ οι διαφορές μεταξύ των κομμάτων καθιστούν δυσκολότερη την επίτευξη μίας συμφωνίας με την ΕΕ.
Σενάριο πέμπτο: Πλειοψηφία των Εργατικών
Θα επρόκειτο για σοκ το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά την κατεύθυνση του Brexit. O Κόρμπιν έχει δηλώσει ότι αποδέχεται το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αν και κατά καιρούς έχει αποφύγει να είναι τόσο σαφής. Σε μία άμεση βραχυπρόθεσμη βάση, οι συνομιλίες ενδέχεται να μετατεθούν. Οι κυβερνήσεις της ΕΕ ενδέχεται επίσης να πεισθούν να καθυστερήσουν την ημερομηνία αναχώρησης από τον Μάρτιο του 2019 για να δώσουν χρόνο στον Κόρμπιν να προχωρήσει σε κάποιο σχεδιασμό. Το Brexit θα καθυστερήσει, ενώ οι Εργατικοί θα εργαστούν για το τι θα κάνουν. Aν και ο Kόρμπιν έχει δημιουργήσει ομάδα Brexit, το ερώτημα είναι πώς θα σχηματίσει κυβέρνηση με δεδομένο πόσοι πολλοί από τους βουλευτές του ήθελαν να φύγει ένα χρόνο πριν.Μετά από μία περίοδο αβεβαιότητας, οι αγορές ενδέχεται τελικά να ανασυνταχθούν στην προοπτική μίας κυβέρνησης που θέλει να διατηρήσει τα οφέλη της ενιαίας αγοράς, να εγγυηθεί τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ που ζουν στη Βρετανία από την πρώτη μέρα και δεν θα κάνει τον έλεγχο της μετανάστευσης «κόκκινη γραμμή» όπως η Τερέζα Μέι.
www.protothema.gr
Μέλος του μητρώου
