Η Δανία είναι το μόνο κράτος μέλος του μπλοκ των 27 που δεν ανήκει στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, έχοντας εξασφαλίσει εξαιρέσεις από αυτήν και από το νόμισμα του ευρώ έπειτα από δημοψήφισμα το 1993 για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, το οποίο έθεσε τις βάσεις για τη σύγχρονη ΕΕ.
Εάν οι επικριτικοί προς την ΕΕ Δανοί ψηφίσουν υπέρ της κατάργησης της ρήτρας αυτοεξαίρεσης, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, αυτό θα σηματοδοτήσει άλλη μια σημαντική αλλαγή στην πολιτική για την Ευρώπη μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο.
Σχεδόν 4,3 εκατομμύρια Δανοί καλούνται να απαντήσουν στο ερώτημα του δημοψηφίσματος.
Οι κάλπες άνοιξαν στις 09:00 ώρα Ελλάδος και θα κλείσουν στις 21:00.
Τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται αργά σήμερα το απόγευμα.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Δανών θέλει να απαλλαγεί από την ρήτρα αυτοεξαίρεσης.
Κατά την τελευταία δημοσκόπηση πριν από το δημοψήφισμα, η οποία πραγματοποιήθηκε από το δίκτυο DR, 44% των Δανών τάχθηκαν υπέρ της κατάργησης της ρήτρας, ενώ 28% υπέρ της διατήρησής της.
Όσοι τάσσονται κατά της κατάργησης έχουν υποστηρίξει ότι η αμυντική συνεργασία της ΕΕ επιβαρύνεται από τη γραφειοκρατία και την αναποτελεσματική λήψη αποφάσεων, ενώ φοβούνται επίσης την προοπτική να πρέπει να συνεισφέρουν σε έναν πιθανό υπερεθνικό στρατό της ΕΕ.
Πολλοί ήταν αναποφάσιστοι ή δεν θέλησαν να απαντήσουν.
Η πλειονότητα των κομμάτων, περιλαμβανομένων των Σοσιαλδημοκρατών της πρωθυπουργού Μέτε Φρεντέρικσεν, έχουν ταχθεί υπέρ της κατάργησης.
Συγκεκριμένα, 11 από τα 14 κόμματα της Δανίας--ποσοστό που αναλογεί σε πάνω από τα τρία τέταρτα των εδρών της βουλής--έκαναν έκκληση προς τους ψηφοφόρους τους να ψηφίσουν υπέρ της κατάργησης της ρήτρας.
Αντίθετα, δύο ακροδεξιά ευρωσκεπτικιστικά κόμματα και ένα ακροαριστερό ζήτησαν το αντίθετο. Το επιχείρημά τους είναι ότι η συμμετοχή στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας της ΕΕ θα είναι εις βάρος του ΝΑΤΟ, το οποίο είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της άμυνας της χώρας από τη σύστασή του το 1949.
Η πρωθυπουργός καλεί όλους ανεξαιρέτως να ψηφίσουν
Παρά τις δημοσκοπήσεις ωστόσο, οι αναλυτές είναι επιφυλακτικοί ως προς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεδομένης της αναμενόμενης αποχής στη χώρα αυτή η οποία έχει πει πολλές φορές "όχι" σε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, πιο πρόσφατα το 2015.
«Πρέπει πάντα να ψηφίζουμε όταν μας ζητάται η ψήφος», είχε πει στους Δανούς η πρωθυπουργός κατά την τελευταία τηλεοπτική τηλεμαχία της προεκλογικής εκστρατείας την Κυριακή.
«Πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να ψηφίσουμε 'ναι'. Σε μια περίοδο που πρέπει να αγωνιστούμε για την ασφάλεια στην Ευρώπη, πρέπει να είμαστε περισσότερο ενωμένοι με τους γείτονές μας», είπε.
Η πρωθυπουργός προανήγγειλε το δημοψήφισμα μόλις δύο εβδομάδες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και αφού κατέληξε σε συμφωνία με την πλειονότητα των κομμάτων στο κοινοβούλιο της χώρας, το Folketing.
Ταυτόχρονα ανακοίνωσε τα σχέδια για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 2% του ΑΕΠ (όπως είναι ο στόχος του ΝΑΤΟ) μέχρι το 2033.
«Κανένας δε περίμενε ένα τέτοιο δημοψήφισμα»
«Ήταν μεγάλη έκπληξη. Τα τελευταία πολλά, πάρα πολλά χρόνια, κανένας δεν πίστευε ότι η κυβέρνηση θα έθετε σε εθνικό δημοψήφισμα την ρήτρα αυτοεξαίρεσης. Αναμφίβολα η Ουκρανία ήταν ο βασικός λόγος της διενέργειας του δημοψηφίσματος», λέει η διευθύντρια του Europa, ενός think tank, η Λίκε Φρίις.
Η Σουηδία και η Φινλανδία αποφάσισαν αυτόν τον μήνα να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Τόσο η Δανία όσο και η Γερμανία έχουν ήδη υποσχεθεί να αυξήσουν ραγδαία τις αμυντικές τους δαπάνες.
Η Δανία είναι ιδρυτικό μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της συμμαχίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν επισημάνει ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική τους ασφάλεια.
Η συμμετοχή στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας θα επιτρέψει στη Δανία να συμμετάσχει σε κοινές στρατιωτικές επιχειρήσεις της ΕΕ, όπως αυτές στη Σομαλία, το Μαλί και τη Βοσνία.
Μέλος του μητρώου
